Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου 2018

Εξώφυλλο - Περιεχόμενα


ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ (ΙΣΕΜ)      ISSN 2407-9626

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Τεύχος 15

Περιεχόμενα

Επιστημονικές εργασίες


Αξιόλογα κείμενα

  
Νομοθεσία


Σχόλια

Βιβλία

Για λήψη του τεύχους 15 σε εκτυπώσιμη μορφή, πατήστε εδώ


Σημείωμα Έκδοσης


Αγαπητοί Αναγνώστες,

Με πολλή χαρά επανερχόμαστε στην έκδοση του περιοδικού μας, όπως σας είχαμε υποσχεθεί με προηγούμενη ανακοίνωσή μας. Βρισκόμαστε μάλιστα στην ευχάριστη θέση να σας δώσουμε στο τεύχος αυτό μια ιδιαίτερα σημαντική επιστημονική εργασία του Michael Andrews με τίτλο "Έρευνα για το  Συνεταιριστικό Κεφάλαιο". Επίσης ένα αξιόλογο κείμενο της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας και μια ανακοίνωση της Οxfam ξεχωρίζουν στο τεύχος αυτό. Ακόμα επιθυμούμε να ευχαριστήσουμε την έγκριτη νομικό και ειδική στα θέματα συνεταιριστικής νομοθεσίας κ. Μητροπούλου , η οποία σε αυτό το τεύχος, μάς πληροφορεί ότι είναι άκυρη η διάταξη για διαγραφή από το μητρώο, αγροτικών συνεταιρισμών με κύκλο εργασιών κάτω των 30.000 ευρώ. Τέλος, θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τον Ομότιμο Καθηγητή κ. Παπαγεωργίου για τα σημαντικά του σχόλια σχετικά με τη μελέτη του Οργανισμού Διανέοσις με τίτλο " Επιχειρηματικοί Συνεταιρισμοί Νέου Τύπου".
Πριν κλείσουμε το σημείωμα αυτό θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για τη συνεργασία σας με το περιοδικό μας και να σας παρακαλέσουμε για την αποστολή των δικών σας κειμένων (ερευνητικών ή μη) προκειμένου να συνεχίσουμε απρόσκοπτα την έκδοσή του.
Στις δύσκολες ημέρες που περνά η χώρα μας αλλά και ο πλανήτης ολόκληρος, η ενίσχυση των συνεταιριστικών αξιών είναι περισσότερο από κάθε άλλη φορά αναγκαία.


Ο Συντονιστής                                                                                                    Ο Αρχισυντάκτης 
Ομότιμος Καθηγητής Κωνσταντίνος Δ. Αποστολόπουλος                            Δρ. Ιωάννης Βήκας


Συμβούλιο Έκδοσης


ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ (Ι.Σ.Ε.Μ.)
Ιστοσελίδα περιοδικού: Το περιοδικό αναρτάται στην ακόλουθη διεύθυνση:


Συμβούλιο Έκδοσης ( κριτές επιστημονικών εργασιών):
Αλεξόπουλος Γεώργιος
Δρ Γεωργοοικονομολόγος, ΕΕΔΙΠ Γεωπονικό Πανεπιστήμιο
Ανεσιάδης Αντώνιος
Γενικός Διευθυντής Ένωσης Αγροτών Ν. Σερρών
Αποστολόπουλος Κωνσταντίνος,
Καθηγητής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
Bήκας Ιωάννης
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
Δημάκης Ιωάννης
Γενικός Διευθυντής Ένωσης Αγροτών Αργολίδας «ΡΕΑ»
Δοδόπουλος Σοφοκλής
Πρώην Εντεταλμένος Σύμβουλος της ΣΕΚΑΠ
Καμενίδης Χρίστος
Καθηγητής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης
Καραμέτου Παναγιώτα
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
Καρυπίδης Φίλιππος
Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλονίκης
Κλήμη-Καμινάρη Ολυμπία
Επ. Καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου
Κορέντζελου Νάνσυ

Δικηγόρος
Κουτσού Σταυριανή
Αν. Καθηγήτρια ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης
Μητροπούλου Ανδριανή-Άννα
Δικηγόρος, π. Νομικός Σύμβουλος ΠΑΣΕΓΕΣ
Παναγιωτόπουλος Φώτιος
Πρώην Υποδιοικητής ΑΤΕ
Παπαγεωργίου Κωνσταντίνος
Ομότ. Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου
Σδράλη Δέσποινα
Επ. Καθηγήτρια Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
Σελλιανάκης Γεώργιος
Πρώην Γεν. Δ/ντής Ελαιουργικής, π. Γεν. Γραμματέας Υπ. Γεωργίας
Σέμος Αναστάσιος
Καθηγητής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης
Σεργάκη Παναγιώτα
Επ. Καθηγήτρια Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης
Σινίκης Ευστάθιος
Πρώην Διευθυντής Υπουργείου Γεωργίας
Σωφρονάς Αντώνιος
τ. Διευθυντής Υπουργείου Γεωργίας
Φεφές Μιχαήλ
Επ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου


Διεύθυνση επικοινωνίας με το ΙΣΕΜ: isem-institute@gmail.com


Andrews M. Έρευνα για το Συνεταιριστικό Κεφάλαιο


https://drive.google.com/open?id=15hiZJCyrf571UQPRII0OIACm49rfFYKF


Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία - Οι προκλήσεις του μέλλοντος της εργασίας: πώς οι συνεταιρισμοί μπορούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης

Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία 

Οι προκλήσεις του μέλλοντος της εργασίας: πώς οι συνεταιρισμοί μπορούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης 


Ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες στην απασχόληση και ένα εργαστήριο των μελλοντικών τάσεων: η συνεταιριστική εργασία αφορά το 10% του παγκόσμιου απασχολούμενου πληθυσμού.

Τη Διεθνή Ημέρα των Εργαζομένων (1η Μαΐου) η Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία εορτάζει τη δέσμευση των συνεταιριστών  να δημιουργούν βιώσιμες θέσεις εργασίας και επίσημης εργασία, μειώνοντας την ανισότητα των εισοδημάτων και δείχνοντας την ικανότητά τους να είναι ένα μεγάλο εργαστήριο που πειραματίζεται με καινοτόμες και βιώσιμες μορφές εργασίας. Η Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία εξυπηρετεί και αντιπροσωπεύει πάνω από 3 εκατομμύρια συνεταιρισμούς και πάνω από 1,2 δισεκατομμύρια συνεταιριστικά μέλη σε όλο τον κόσμο, σε όλους τους τομείς της οικονομίας.

Ο κόσμος πλήττεται από υψηλά επίπεδα ανεργίας και υποαπασχόλησης, ιδίως μεταξύ των νέων. Υπάρχει επίσης αυξημένη εργασιακή ανασφάλεια, επιδείνωση της κοινωνικής προστασίας και διεύρυνση των ανισοτήτων. Ωστόσο, οι συνεταιρισμοί, ως ένας από τους μεγαλύτερους φορείς στην εργασία που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 10% του παγκόσμιου απασχολούμενου πληθυσμού, μπορούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης σε πολλές από τις προκλήσεις του μέλλοντος της εργασίας.

Ως επιχειρήσεις που έχουν ως επίκεντρο τους ανθρώπους, και ανήκουν και διευθύνονται από τα μέλη τους για ικανοποιήσουν τις κοινές τους ανάγκες και προσδοκίες, είτε τα μέλη είναι πελάτες, εργαζόμενους, χρήστες ή κάτοικοι, οι συνεταιρισμοί έχουν δημοκρατική διαχείριση και έλεγχο. Η εγγενής ικανότητα των συνεταιρισμών να καινοτομούν και να προσαρμόζονται για να καλύψουν τις ανάγκες της κοινότητας μπορεί να είναι ένα εργαλείο για να φέρει τη δημοκρατία, την ισότητα και τη βιωσιμότητα στο χώρο εργασίας.

«Οι τεχνολογικές αλλαγές, η οικονομία της γνώσης, τα μεγάλα δεδομένα και η μετεγκατάσταση είναι, μεταξύ άλλων, παράγοντες που επηρεάζουν γρήγορα τον κόσμο της εργασίας - και πρέπει να λάβουμε υπόψη θέματα όπως η μισθολογική διαφορά μεταξύ των φύλων και η σύγχρονη δουλεία που επηρεάζει ανθρώπους όλων των φύλων και όλων των ηλικιών σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι συνεταιρισμοί προσφέρουν ένα άλλο παράδειγμα, όπου η ένταξη, η συμμετοχή και η ανάπτυξη συμβαδίζουν ", δήλωσε ο Ariel Guarco, Πρόεδρος της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας

Η Διεθνής Συνεταιριστική Ένωση εξέφρασε την ικανοποίησή της για την Πρωτοβουλία της Εκατονταετίας της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας με την επικέντρωση στο Μέλλον της Εργασίας και, στο πλαίσιο αυτό, τη δημιουργία της Παγκόσμιας Επιτροπής για το Μέλλον της Εργασίας της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ). Η συνεταιριστική κίνηση παρουσίασε ένα έγγραφο θέσης σχετικά με την αρχική έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής, με τίτλο "Συνεταιρισμοί και το μέλλον της εργασίας", δείχνοντας τη συνάφεια των συνεταιρισμών στην εργασία και την απασχόληση και πρότεινε πολιτικές συστάσεις με στόχο την προώθηση της συμβολής των συνεταιρισμών στο μέλλον της εργασίας.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της συνεταιριστικής εργασίας;

Όσον αφορά τις ιδιότητες της εργασίας που εκτιμούν οι άνθρωποι, η έκθεση Συνεταιρισμοί και Απασχόληση: μια Παγκόσμια Έκθεση, αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι που εργάζονται μέσα ή μέσα στα πλαίσια των συνεταιρισμών σε διάφορα μέρη του κόσμου αισθάνονται «έναν συνδυασμό οικονομικής λογικής, μιας προσπάθειας για αποτελεσματικότητα, κοινή ευελιξία, αίσθηση συμμετοχής, περιβάλλον οικογενειακού τύπου, υπερηφάνεια και υπόληψη, έντονο αίσθημα ταυτότητας και εστίαση στις αξίες ». [1] Η έκθεση δημοσιεύθηκε από την CICOPA, την τομεακή οργάνωση της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας για τη  Βιομηχανία και τις υπηρεσίες και το ποιοτικό τμήμα της βασίζεται σε μια σειρά συνεντεύξεων.

Οι συνεταιρισμοί συνεργάζονται επίσης με ευάλωτες ομάδες, όπως οι οικονομικοί μετανάστες και οι πρόσφυγες, συμβάλλοντας στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και στην ένταξη στην εργασία. Όπως επεσήμανε η ΔΟΕ [2], οι συνεταιρισμοί σε αρκετές χώρες έχουν ενσωματώσει ενεργά μετανάστες στο εργατικό δυναμικό ή τους παρέχουν υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των κινδύνων υγείας και των ψυχοκοινωνικών κινδύνων.

Ενώ η Ατζέντα για την Αειφόρο Ανάπτυξη του ΟΗΕ 2030 υποστηρίζει την πλήρη απασχόληση, οι μακροοικονομικές πολιτικές έχουν μετατοπίσει την έμφαση που δίνουν από την τόνωση της απασχόλησης στην επικέντρωση σε νομισματικές πολιτικές και πολιτικές τιμών, λιτότητα και ευελιξία. Οι συνεταιρισμοί τείνουν να αποδίδουν προτεραιότητα σε μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα έναντι της βραχυπρόθεσμης, διοικητικής αποτελεσματικότητας, τόσο επειδή οφείλονται στις ανάγκες και τις προσδοκίες των πολιτών, όσο και επειδή εμπλέκουν τους ίδιους πολίτες σε μια επιχείρηση την οποία κατέχουν από κοινού και ελέγχουν δημοκρατικά.

Οι συνεταιρισμοί σε διάφορες χώρες έχουν ήδη αρχίσει να επωφελούνται από τις νέες ευκαιρίες που διατίθενται στην «λευκή οικονομία», την «πράσινη οικονομία», την «κυκλική οικονομία» και τις δημιουργικές δραστηριότητες. Σε πολλές από αυτές τις δραστηριότητες, η συνεταιριστική μορφή  έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, διότι η αποκεντρωμένη και δημοκρατική διαχείριση συχνά ευνοεί την παραγωγή τους. Η ομαδοποίηση σε συνεταιριστικές ομάδες και δίκτυα προσφέρει καλύτερες συνθήκες ανάπτυξης σε αυτούς τους τομείς, χάρη στις οικονομίες κλίμακας που δημιουργούν αυτές οι ομάδες.

Συστάσεις πολιτικής για την προώθηση των συνεταιρισμών

Καθώς η ΔΟΕ αναγνώρισε τη συνεταιριστική συμβολή για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, μέσω της Σύστασης (αριθ. 193 του2002) για την Προώθηση των Συνεταιρισμών, η Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία καλεί την Παγκόσμια Επιτροπή
και τις κυβερνήσεις να επεκτείνουν αυτή την αναγνώριση στη συζήτηση για το μέλλον της εργασίας.

Όπως δείχνει το έγγραφο θέσης μας, η προώθηση του συνεταιριστικού επιχειρηματικού μοντέλου μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης σε πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο μεταβαλλόμενος κόσμος της εργασίας.

Η Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία ζητά από τις κυβερνήσεις:

 - Να προωθήσουν ενεργά το συνεταιριστικό μοντέλο ως δημιουργού ποιοτικών θέσεων εργασίας και συλλογικού πλούτου σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.

- Να αλλάξουν οι όροι πρόσβασης στην κοινωνική προστασία, ώστε όλοι οι εργαζόμενοι να έχουν πρόσβαση σε αυτό, ανεξάρτητα από το καθεστώς εργασίας τους·

- Να θεσπίσουν νομοθεσία που να επιτρέπει την παρακολούθηση της εύρυθμης λειτουργίας των συνεταιρισμών, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των δικαιωμάτων των εργαζομένων ·

- Να ενθαρρύνουν αποφασιστικά το διάλογο και τις συμμαχίες μεταξύ της  συνεταιριστικής κίνησης και των συνδικάτων. [2]







[2] ILO, Labour Migration Highlights No. 2: Labour Migration and Cooperatives, 2015: http://s.coop/2685o ---

Ανακοίνωση Oxfam


Oxfam: Στο πλουσιότερο 1% κατέληξε το 82%  του πλούτου το 2017

Newsroom HuffPost Greece

Το 82% του πλούτου που δημιουργήθηκε πέρυσι σε παγκόσμιο επίπεδο κατέληξε στα χέρια του 1% των πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη, ενώ οι γυναίκες συνέχισαν να πληρώνουν το πιο βαρύ τίμημα εν μέσω της εντεινόμενης ανισότητας, καταγγέλλει σε έκθεσή της που δίνεται στη δημοσιότητα σήμερα η ΜΚΟ Oxfam.
Αυτό «το μπουμ των δισεκατομμυριούχων δεν είναι ένδειξη μιας ευημερούσας οικονομίας, αντιθέτως είναι σύμπτωμα της αποτυχίας του οικονομικού συστήματος», τονίζει η διευθύντρια της Όξφαμ Ουίνι Μπιανίμα στο δελτίο Τύπου που συνοδεύει την έκθεση της οργάνωσης, υπό τον τίτλο «Ανταμείψτε τη δουλειά, όχι τον πλούτο». Η έκθεση δημοσιοποιείται μία ημέρα πριν από την έναρξη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) στο Νταβός.
Αποκαλύπτει πως «οι οικονομίες μας ανταμείβουν τον πλούτο, αντί της σκληρής δουλειάς εκατομμυρίων ανθρώπων», εξήγησε η Μπιανίμα στην τηλεοπτική υπηρεσία του πρακτορείου ειδήσεων Ρόιτερς. «Οι ελάχιστοι στην κορυφή (της πυραμίδας) γίνονται όλο και πιο πλούσιοι, τα εκατομμύρια στη βάση μένουν παγιδευμένα σε μισθούς φτώχειας», συμπλήρωσε η ίδια.
«Υφίστανται εκμετάλλευση οι άνθρωποι που φτιάχνουν τα ρούχα που φοράμε, που συναρμολογούν τα κινητά μας τηλέφωνα, που καλλιεργούν τα τρόφιμα που τρώμε, για να εξασφαλίζεται ο διαρκής εφοδιασμός με φθηνά προϊόντα, και επίσης για να αυξάνονται τα κέρδη των εταιρειών και των πλουσίων επενδυτών τους», τονίζει η Μπιανίμα στο δελτίο Τύπου της μη κυβερνητικής οργάνωσης.
Σύμφωνα με την έκθεση της Όξφαμ, 3,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι, το φτωχότερο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, δεν είχε το παραμικρό όφελος από την παγκόσμια ανάπτυξη της περασμένης χρονιάς, την ώρα που το πλουσιότερο 1% ενθυλάκωσε το 82% του πλούτου που παρήχθη πέρυσι.
Από το 2010, δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης του 2008, ο πλούτος της λεγόμενης «οικονομικής ελίτ» αυξάνεται κατά μέσο όρο περί το 13% σε ετήσια βάση, διευκρινίζει η Όξφαμ, κι η κορύφωση του φαινομένου καταγράφηκε μεταξύ του Μαρτίου του 2016 και του Μαρτίου του 2017, σε μια περίοδο κατά την οποία σημειώθηκε «η μεγαλύτερη αύξηση στην ιστορία του αριθμού των ανθρώπων η περιουσία των οποίων ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο δολάρια», με ρυθμό που έφθανε τον έναν νέο δισεκατομμυριούχο κάθε δύο ημέρες.
Η Όξφαμ τονίζει πως είναι οι εργαζόμενες αυτές που βρίσκονται «στη βάση της πυραμίδας». «Σε όλο τον κόσμο, οι γυναίκες κερδίζουν λιγότερα από τους άνδρες και υπερεκπροσωπούνται στις λιγότερο καλοπληρωμένες και επισφαλέστερες θέσεις απασχόλησης», διαπιστώνει η οργάνωση.
Παρομοίως, «στους 10 νέους δισεκατομμυριούχους, οι 9 είναι άνδρες», προσθέτει η Όξφαμ.
Η ΜΚΟ, η οποία συνηθίζει να δημοσιεύει μια έκθεση για τις ανισότητες πριν η οικονομική ελίτ πάει να συζητήσει στο Νταβός της Ελβετίας, απευθύνει μια έκκληση προς τους ηγέτες να φροντίσουν «η οικονομία να λειτουργεί για όλους κι όχι μόνο για μια πλούσια μειονότητα».
Συνιστά να περιοριστούν τα μερίσματα για τους μετόχους και τα πριμ για τους επικεφαλής επιχειρήσεων, να αυξηθεί ο κατώτερος μισθός, να τερματιστεί το «μισθολογικό χάσμα» μεταξύ ανδρών και γυναικών, να ενταθεί ο αγώνας εναντίον της φοροδιαφυγής.
Βάσει μιας δημοσκόπησης που διενεργήθηκε από την Όξφαμ σε δείγμα 70.000 προσώπων σε 10 χώρες και δίνεται στη δημοσιότητα ταυτόχρονα με την έκθεση, τα δύο τρία εκ των ερωτηθέντων θεωρούν ότι είναι «επείγον» να αντιμετωπιστεί «το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών». Η έρευνα αυτή έγινε στην Ινδία, στη Νιγηρία, στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στο Μεξικό, στη Νότια Αφρική, στην Ισπανία, στο Μαρόκο, στην Ολλανδία και στη Δανία.
Στις δηλώσεις της στο Ρόιτερς η Μπιανίμα επέκρινε ιδιαίτερα τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, που θα είναι παρών στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, όχι μόνο γιατί σχημάτισε «μια κυβέρνηση δισεκατομμυριούχων», αλλά κι επειδή η φορολογική μεταρρύθμιση την οποία προώθησε θα ωφελήσει τους πλουσιότερους και όχι τους απλούς Αμερικανούς. Στις ΗΠΑ, θυμίζει η Όξφαμ, οι τρεις πλουσιότεροι άνθρωποι κατέχουν πλούτο ίσο με αυτόν του φτωχότερου μισού του πληθυσμού.

(Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Α. Μητροπούλου (Δικηγόρος), Άκυρη η Διάταξη για Διαγραφή από το Μητρώο, αγροτικών συνεταιρισμών με κύκλο εργασιών κάτω των 30.000 ευρώ


Άκυρη η Διάταξη για Διαγραφή από το Μητρώο, αγροτικών συνεταιρισμών με κύκλο εργασιών κάτω των 30.000 ευρώ.

Ανδριανή-Άννα Μητροπούλου-Δικηγόρος
Πρώην Νομικός  Σύμβουλος  ΠΑΣΕΓΕΣ.

Από πολλούς  αγροτικούς  συνεταιρισμούς  τίθενται ερωτήματα, σχετικά με την ισχύ της διάταξης  της περιπτώσεως  δ) του άρθρου 6 της Απόφασης με αριθμό 2062/2016, όπως ισχύει, του κ. Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Με την άνω διάταξη ορίζεται ότι διαγράφονται από το Εθνικό   Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, οι αγροτικοί  συνεταιρισμοί  των οποίων ο κύκλος εργασιών, ο οποίος  πρέπει να  προέρχεται αποκλειστικά και μόνον από παραγωγική δραστηριότητα  δεν υπερβαίνει το ποσόν των 30.000 ευρώ, κατά μέσον όρο ,σε χρονικό διάστημα   μιας   τριετίας, ή το ποσόν των 10.000 ευρώ, για συνεταιρισμούς γυναικών, βιολογικών προϊόντων, μικρών νησιών και ορεινών περιοχών.

Άποψή μας είναι, ότι η διάταξη αυτή, η οποία διαλαμβάνεται  στην με αριθμό 2062/2016 Υπουργική Απόφαση και την τροποποιητική της 656/2018, η οποία  αναφέρεται στην λειτουργία του Μητρώου δεν είναι νόμιμη, συνεπώς άκυρη,  διότι έχει εκδοθεί καθ΄ υπέρβαση νομοθετικής εξουσιοδοτήσεως.

Συγκεκριμένα: Με τις παραγράφους  4 και 5 του άρθρου 20 του ν.4384/2016, ορίζεται ότι, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί διαγράφονται από το μητρώο, για λόγους που αφορούν στη μη υποβολή των απαιτούμενων εγγράφων και δικαιολογητικών, που επισυνάπτονται στην τακτική  ετήσια δήλωσή τους  καθώς   και  για  μη τήρηση των διατάξεων του νόμου και του καταστατικού τους, όπως οι λόγοι αυτοί εξειδικεύονται με την υπουργική απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η οποία θα εκδοθεί και με την οποία καθορίζονται τα κριτήρια αξιολόγησης των τακτικών δηλώσεων, επιπλέον απαιτούμενα έγγραφα και δικαιολογητικά που επισυνάπτονται στην τακτική δήλωση, καθώς και η διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής τους, οι λόγοι και η διαδικασία διαγραφής των ΑΣ από το μητρώο και ρυθμίζεται κάθε σχετικό θέμα.

Σύμφωνα με την άνω διάταξη του νόμου, παρέχεται η εξουσιοδότηση στο κ. Υπουργό  ΥΠΑΑΤ, να εξειδικεύσει με την απόφασή του, την οποία θα εκδώσει, τους λόγους, που αναφέρονται στον νόμο (4384/2016), η παράβαση των οποίων επιφέρει την διαγραφή του αγροτικού συνεταιρισμού από το Μητρώο.

Όμως ο ν. 4384/2016, σε ουδεμία διάταξή του προβλέπει, ότι ένας συνεταιρισμός για να χαρακτηρίζεται « μη αδρανής», θα πρέπει, να έχει κύκλο εργασιών από παραγωγική αποκλειστικά δραστηριότητα, 30.000 ευρώ κατά μέσον όρο τριετίας.
Συνεπώς ο κανονιστικός νομοθέτης,  κ. Υπουργός ΥΠΑΑΤ, θέσπισε με την εκδοθείσα Απόφασή του διάταξη, η οποία βρίσκεται έξω από τα όρια της δράσης, που του έθεσε ο νομοθέτης, καθιστώντας, όμως έτσι την συγκεκριμένη διάταξη της αποφάσεώς του άκυρη.

Συμπερασματικά, αναφέρουμε ότι, κατά την άποψή μας, διαγραφή από το Μητρώο αγροτικού συνεταιρισμού, με βάση την παραπάνω διάταξη, είναι άκυρη, συνεπώς ουδέν έννομο αποτέλεσμα παράγει. Στην περίπτωση μιας τέτοιας διαγραφής,  οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, θα πρέπει να προσβάλουν την απόφαση  της Διοικητικής Αρχής, με την οποία θα διαγράφονται από το Μητρώο, με την προβλεπόμενη στο άρθρο 6 παρ. 4 της Απόφασης Ένσταση.
Η  Διαγραφή ενός Αγροτικού Συνεταιρισμού από το Μητρώο, επιφέρει την λύση και θέση του σε εκκαθάριση, για το λόγο αυτό θα πρέπει οι αγροτικοί συνεταιρισμοί, να επιδείξουν την πρέπουσα επιμέλεια.

Όμως πέραν των νομικών σφαλμάτων, που παρατηρήσαμε, η άνω επίμαχη διάταξη, στην ουσία της, ακυρώνει το σύνολο των προμηθευτικών αγροτικών συνεταιρισμών και γενικά των αγροτικών συνεταιρισμών, που προσφέρουν υπηρεσίες στα μέλη τους. Ο καταστατικός σκοπός του αγροτικού συνεταιρισμού, αποτελεί υπόθεση, αποκλειστικά και μόνον των μελών του.
Συνεπώς, αν ένας αγροτικός συνεταιρισμός αποφασίσει την προμήθεια στα μέλη του γεωργικών εφοδίων, κτηνιατρικών φαρμάκων, παροχή λογιστικών υπηρεσιών ή υπηρεσιών σύνταξης αιτήσεων για την είσπραξη επιδοτήσεων, ο συνεταιρισμός αυτός, παρά το γεγονός ότι μπορεί να εμφανίζει ένα κύκλο εργασιών αρκετά σημαντικό, αλλά σε κάθε  περίπτωση να εξυπηρετεί τα μέλη του, σύμφωνα με την άνω διάταξη, διαγράφεται από το Μητρώο και τίθεται σε εκκαθάριση.

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η διάταξη έχει τεθεί από προφανή παραδρομή, διότι δεν είναι δυνατόν να διαλύονται οι προμηθευτικοί αγροτικοί συνεταιρισμοί.

Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνουμε ότι η παρέμβαση του νομοθέτη στον συνεταιριστικό σκοπό βάλλει ευθέως κατά της συνεταιριστικής αυτονομίας και αυτοδιοίκησης, συνεπώς προσβάλει ανεπίτρεπτα τον πυρήνα του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι,  παραβιάζοντας τις Διεθνείς Συνεταιριστικές Αρχές πρωτίστως και ακολούθως το Σύνταγμα.

Συνεπώς για την αποκατάσταση της συνεταιριστικής/ συνταγματικής νομιμότητας, η διάταξη αυτή πρέπει να απαλειφθεί.


2ο Διεθνές Συνέδριο Συνεταιριστικού Δικαίου




Το 2ο Διεθνές Συνέδριο Συνεταιριστικού Δικαίου θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα μεταξύ 26 και 28 Σεπτεμβρίου 2018. Η προθεσμία υποβολής περιλήψεων είναι έως τα τέλη Ιουλίου. Η γλώσσα εργασίας είναι η αγγλική και η ελληνική (θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση) και η συμμετοχή δωρέαν.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την σελίδα


Σχόλιο - Εγγραφή μέλους σε δασικό συνεταιρισμό



Η νομοθεσία για τους δασικούς συνεταιρισμούς έχει διαχωρισθεί από εκείνη των αγροτικών συνεταιρισμών. Ο νόμος 4423/2016 έχει ακολουθήσει τα βήματα του νόμου 2810/2000 και είναι ασυγκρίτως  πληρέστερος και συνεπέστερος προς τις διεθνείς Αρχές του Συνεργατισμού από τους νόμους 4015/2011 και 4384/2016.
Δύο επισημάνσεις νομίζουμε ότι πρέπει να γίνουν στο νόμο αυτόν. Η πρώτη αναφέρεται στην εγγραφή μελών σε δασικό συνεταιρισμό εργασίας (ΔΑ.Σ.Ε.). Για το θέμα αυτό, το Άρθρο 5 αναφέρει:
1.      Μέλη ΔΑ.Σ.Ε. μπορεί να γίνουν μόνο φυσικά πρόσωπα τα οποία έχουν πλήρη ικανότητα για δικαιοπραξία και έχουν αποκτήσει την ιδιότητα του δασεργάτη σύμφωνα με την παράγραφο 2, η δε μόνιμη κατοικία τους βρίσκεται εντός της περιφέρειας του ΔΑ.Σ.Ε., όπως ορίζεται από το οικείο καταστατικό. Ως δασεργάτης νοείται το φυσικό πρόσωπο που δραστηριοποιείται αυτοπροσώπως στις δασικές εργασίες του άρθρου 1.
2.      Για τις ανάγκες του παρόντος νόμου η ιδιότητα του δασεργάτη: α) Για τα φυσικά πρόσωπα που ήδη απασχολούνται στις δασικές εργασίες (υφιστάμενοι δασεργάτες που επιθυμούν να γίνουν μέλη ΔΑ.Σ.Ε.) αποδεικνύεται από τα σχετικά με τις δασικές εργασίες ένσημα του ΙΚΑ και βεβαιώνεται από επιτροπή που συστήνεται για το σκοπό αυτόν στην οικεία Διεύθυνση Δασών του Νομού. β) Για τα φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν απασχοληθεί σε δασικές εργασίες (νεοεισερχόμενοι δασεργάτες οι οποίοι επιθυμούν να γίνουν μέλη ΔΑ.Σ.Ε.) αποκτάται μετά από θεωρητική εκπαίδευση στη Διεύθυνση Δασών και πρακτική με ευθύνη δασικού συνεταιρισμού εργασίας -σε εκπλήρωση σχετικής υποχρέωσής του- στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η μόνιμη κατοικία του υποψηφίου. Βεβαιώνεται ομοίως από την επιτροπή της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 2. Οι εκπαιδευόμενοι γίνονται δόκιμα μέλη του συνεταιρισμού που τους εκπαιδεύει κατά το χρόνο εκπαίδευσής τους και μετά την ολοκλήρωση αυτής με την απόκτηση
της ιδιότητας του δασεργάτη γίνονται τακτικά μέλη του συνεταιρισμού εφόσον το επιθυμούν.

Το άρθρο 7 αναφέρεται στην απόκτηση της ιδιότητας μέλους

1. Τα ιδρυτικά μέλη αποκτούν την ιδιότητα του τακτικού μέλους του ΔΑ.Σ.Ε. από την καταχώριση του Καταστατικού σύμφωνα με το άρθρο 3 και υποχρεούνται να καταβάλλουν χωρίς καθυστέρηση τη συνεταιριστική τους μερίδα όπως ορίζει το άρθρο 11.
2. Η εγγραφή νέων μελών είναι υποχρεωτική εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου και του καταστατικού και τηρείται η σχετική διαδικασία. Η αίτηση για την εγγραφή μέλους υποβάλλεται στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΑ.Σ.Ε..
3. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφασίζει αιτιολογημένα για την αποδοχή ή όχι της αίτησης εγγραφής φυσικού προσώπου ως μέλους του συνεταιρισμού, εντός προθεσμίας που ορίζεται στο Καταστατικό.
4. Αν η αίτηση απορριφθεί ή αν το Διοικητικό Συμβούλιο δεν αποφασίσει εντός της παραπάνω προθεσμίας, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να προσφύγει εγγράφως στην πρώτη τακτική ή έκτακτη γενική συνέλευση, η οποία αποφασίζει οριστικά.
5. Αν η Γενική Συνέλευση απορρίψει την αίτηση εγγραφής, ο ενδιαφερόμενος δικαιούται να προσφύγει στο αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο μέσα σε τριάντα (30) μέρες από την κοινοποίηση της απορριπτικής απόφασης. Η ίδια διαδικασία εφαρμόζεται αν η Γενική Συνέλευση αρνηθεί να αποφασίσει. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής αρχίζει από τη λήξη των εργασιών της συνέλευσης.
Είναι προφανές ότι εφόσον κάποιος ενδιαφερόμενος να γίνει μέλος του συνεταιρισμού αλλά δεν έχει την ιδιότητα του δασεργάτη και ακολουθήσει τη διαδικασία που προβλέπεται στην παρ.2 του άρθρου 5, σημείο β, σύμφωνα με το άρθρο 7, παρ. 2, θα πρέπει υποχρεωτικά να γίνει μέλος του συνεταιρισμού. Αν το διοικητικό συμβούλιο και η γενική συνέλευση απορρίψουν την αίτηση και προσφύγει στο Μονομελές Πρωτοδικείο, το δικαστήριο αυτό θα διατάξει την εγγραφή του, εφόσον διαθέτει τις προϋποθέσεις του νόμου και του καταστατικού.
Από τις διατυπώσεις του νόμου προκύπτει ότι για να αρνηθεί ένας συνεταιρισμός την εγγραφή νέου μέλους σε δασικό συνεταιρισμό εργασίας θα πρέπει το καταστατικό να περιλαμβάνει σχετική διάταξη.
Στην πράξη υπάρχουν περιπτώσεις όπου η προσθήκη νέων μελών θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του συνεταιρισμού, όπως π.χ. όταν το έργο με το οποίο θα ασχοληθεί είναι περιορισμένο και δεν μπορεί να διευρυνθεί. Τότε η προσθήκη νέων μελών μειώνει το εισόδημα από την εργασία των υφιστάμενων μελών, ιδίως όταν προστεθούν αρκετά νέα μέλη. Κριτήριο, συνεπώς είναι η βιωσιμότητα του συνεταιρισμού, την οποία πρέπει να λαμβάνει υπόψη και το καταστατικό και το δικαστήριο.
Επιπροσθέτως, επισημαίνεται ότι, συνήθως, οι καινοτόμοι αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία και το ρίσκο ίδρυσης συνεταιρισμού και όταν επιτύχουν, τότε οι αρχικά αδρανείς κινητοποιούνται για να συμμετάσχουν
Η δεύτερη επισήμανση αναφέρεται στη χρησιμοποίηση του υπολοίπου του ενεργητικού, που απομένει μετά την κάλυψη των απαιτήσεων των τρίτων και την απόδοση των συνεταιριστικών μερίδων. Το άρθρο 35, παρ. 5, τελευταίο εδάφιο ορίζει ότι το υπόλοιπο του ενεργητικού διανέμεται στα μέλη.
Αυτή η διάταξη είναι δόκιμη μόνο όταν η εκκαθάριση γίνεται με δικαιούχους τα ιδρυτικά και υφιστάμενα μέλη, διότι τότε τα ίδια αυτά άτομα συνέβαλαν στη δημιουργία του πλεονάζοντος ενεργητικού. Όταν για τον συνεταιρισμό έχουν εργασθεί και άλλοι που αποχώρησαν ή απεβίωσαν, ορθή συνεταιριστικά επιλογή είναι να διατίθεται το υπόλοιπο για συνεταιριστικούς ή κοινωνικούς σκοπούς.

Παπαγεωργίου Κ.

Αλήθειες και Μισές Αλήθειες - Σχολιασμός μιας μελέτης του οργανισμού διαΝΕΟσις


Αλήθειες και Μισές Αλήθειες


Σχολιασμός μιας μελέτης του οργανισμού διαΝΕΟσις

Από τον Οργανισμό Έρευνας και Ανάλυσης διαΝΕΟσις δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2017 μια μελέτη με τίτλο «Επιχειρηματικοί Συνεταιρισμοί Νέου Τύπου», με συγγραφέα τον Πέτρο Ευθυμίου.
Η μελέτη αυτή, εκτός από την Εισαγωγή, περιλαμβάνει πέντε μέρη και ένα Παράρτημα, με περιεχόμενο τις συνεντεύξεις με παραγωγούς και στελέχη αξιόλογων συνεταιρισμών. Τα πέντε κύρια μέρη έχουν τους ακόλουθους τίτλους:
-          Α. Γιατί απέτυχαν οι αγροτικοί συνεταιρισμοί στην Ελλάδα
-          Β. Μπορεί ο πρωτογενής τομέας να γίνει αναπτυξιακός καταλύτης στην Ελλάδα της κρίσης;
-          Γ. Η σημερινή κατάσταση
-          Δ. Οι συνεταιρισμοί που άλλαξαν πορεία
-          Ε. Οι νέου τύπου συνεταιρισμοί.
Αρχικά, πρέπει να λεχθεί ότι είναι σημαντικό το γεγονός ότι ένας Οργανισμός Έρευνας και Ανάλυσης εκτίμησε τη σημασία του γεωργικού τομέα για την έξοδο τα της οικονομίας της χώρας από την κρίση και τον σημαντικό ρόλο που μπορούν να έχουν οι αγροτικοί συνεταιρισμοί προς την κατεύθυνση αυτή.
Όσον αφορά το περιεχόμενο της μελέτης,  πρέπει να λεχθεί ότι περιλαμβάνει ένα ισχυρό και ένα αδύνατο τμήμα. Το ισχυρό τμήμα αποτελείται από τα μέρη Δ και Ε, τα οποία αποτελούν παραδείγματα επιτυχημένων συνεταιρισμών. Το αδύνατο τμήμα περιλαμβάνει ιδίως το μέρος Α, το οποίο εξετάζει τους λόγους αποτυχίας των αγροτικών συνεταιρισμών. Επειδή η σωστή διάγνωση της ασθένειας είναι αναγκαία για την εφαρμογή της σωστής θεραπείας, δηλ. στην προκείμενη περίπτωση, για τη σωστή μεταχείριση των συνεταιρισμών στο εξής, τα σχόλια που ακολουθούν εκτιμάται ότι θα συντελέσουν στην ορθή διάγνωση των αιτίων της κατάρρευσης των αγροτικών συνεταιρισμών.
Προηγουμένως, είναι χρήσιμο να λεχθεί ότι η αναφορά σε συνεταιρισμούς Νέου Τύπου, παρ’ ότι χρησιμοποιήθηκε και από άλλους τα τελευταία χρόνια,  δεν θεωρείται δόκιμη. Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί δεν διακρίνονται σε «παλαιού» και σε «νέου» τύπου. Αν ως «νέου» τύπου θεωρούνται οι αποκαλούμενοι στο εξωτερικό «συνεταιρισμοί νέας γενιάς», νομίζουμε ότι οι περισσότεροι –αν όχι όλοι – από τους αναφερόμενους συνεταιρισμούς δεν έχουν τα χαρακτηριστικά των Συνεταιρισμών Νέας Γενιάς[1]. Οι επιτυχημένοι συνεταιρισμοί που αναφέρονται στη μελέτη, είναι συνεταιρισμοί  που λειτουργούν με κριτήριο την επιχειρηματική επιτυχία, με βάση τους κανόνες της αγοράς αλλά και με σεβασμό των Αξιών και την τήρηση των Αρχών του συνεργατισμού, όπως όφειλαν να κάνουν όλοι οι συνεταιρισμοί.
Η παραπάνω παρατήρηση μπορεί να θεωρηθεί λεπτομερειακή ή και σχολαστική, αλλά δεν είναι. Οφείλουμε να μην αποδεχθούμε τη χρησιμοποίηση του όρου «συνεταιρισμός» για συλλογικότητες ετεροκαθοριζόμενες, στις οποίες ο κρατικός και ο κομματικός παρεμβατισμός τους καθιστούν το μακρύ χέρι του κράτους και όπου η νομοθεσία εξυπηρετεί σκοπιμότητες άλλες από τα συμφέροντα των μελών. Από τη θεώρηση αυτή ξεκινά και ο σχολιασμός του περιεχομένου του μέρους Α της μελέτης.
Η μελέτη επικαλείται πραγματικά στοιχεία από πραγματικά περιστατικά ανικανότητας, διαφθοράς και κακοδιαχείρισης των συνεταιρισμών και από την όλη αφήγηση αβίαστα προκύπτει το συμπέρασμα ότι η ανικανότητα και η διαφθορά των διοικήσεων των συνεταιρισμών αποτέλεσαν τη βασική αιτία χρεοκοπίας των συνεταιρισμών.
Ένα κάπως διαφορετικό αφήγημα δεν θα ξεχνούσε τα ακόλουθα:
-          Ότι το 1982, με νόμο καταργήθηκαν οι εκλεγμένες διοικήσεις των αγροτικών συνεταιρισμών (όχι των άλλων κατηγοριών συνεταιρισμών)  και εγκαινιάστηκε το σύστημα εκλογών με συνδυασμούς, οι οποίοι κατέληξαν να είναι κομματικοί συνδυασμοί. Με τον τρόπο αυτό η ενότητα στο εσωτερικό των συνεταιρισμών, που αποτελεί τη δύναμη των συνεταιρισμών αντιμετώπισε το πρώτο πλήγμα. Οι διοικήσεις που αναδείχθηκαν διασυνδέθηκαν με τα κόμματα της επιλογής τους τα οποία δέχθηκαν ως ομπρέλες προστασίας. Με την πάροδο των ετών, τα ψηφοδέλτια των παρατάξεων 2ια τις συνεταιριστικές εκλογές καταρτίζονταν από τα κόμματα.
-          Η αναζήτηση προστασίας στη στέγη των κομμάτων οδήγησε στον εκμαυλισμό των συνεταιρισμών από τα κόμματα που είχαν την εξουσία. Όταν υπήρχαν προβλήματα απορρόφησης των γεωργικών προϊόντων και έπεφταν οι τιμές, για να αποφευχθούν οι διαμαρτυρίες των παραγωγών, δίνονταν εντολή στους συνεταιρισμούς να αγοράσουν το προϊόν σε ικανοποιητική για τους παραγωγούς τιμή, με δανεισμό από την ΑΤΕ και εν γνώσει των συνεταιρισμών ότι θα προκύψουν ζημίες. Οι αρμόδιοι υπουργοί παρείχαν διαβεβαιώσεις ότι θα «ρυθμισθούν» τα χρέη. Έτσι και οι παραγωγοί ήταν ευχαριστημένοι και οι διοικήσεις των συνεταιρισμών Ικανοποιημένες και σίγουρες για την επανεκλογή τους. Η κατάσταση αυτή, επειδή συνεχίστηκε, οδήγησε την ΑΤΕ σε αδιέξοδο, διότι τα δάνεια που είχε χορηγήσει δεν μπορούσαν οι συνεταιρισμοί να τα επιστρέψουν. Το 1989 αποφασίστηκε να γίνει «ρύθμιση» των χρεών. Κοινή επιτροπή Υπουργείου Γεωργίας, ΑΤΕ και ΠΑΣΕΓΕΣ επιμέρισαν τα χρέη των συνεταιρισμών σε υπαιτιότητας δημοσίου και υπαιτιότητας συνεταιρισμών. Κάθε πλευρά θα αναλάμβανε την ευθύνη για τα δικά της χρέη. Όμως το Δημόσιο καθυστερούσε να εξοφλήσει την ΑΤΕ και οι τόκοι συνέχιζαν να διογκώνουν τα χρέη. Όταν αποφασίστηκε να εξοφλήσει το Δημόσιο τα χρέη του, το Δημόσιο εξόφλησε τοα αρχικό ποσό του δανείου και όχι τους τόκους, οι οποίοι ήταν ίσως και μεγαλυτέρου ύψους από το κεφάλαιο λόγω των υψηλών επιτοκίων. Εν ολίγοις, πολλοί και μεγάλοι  συνεταιρισμοί έχασαν τις αγορές τους διότι η ΑΤΕ δεν τους χρηματοδοτούσε πλέον και βαθμιαία οδηγήθηκαν σε χρεοκοπία.
-          Το 1986, με την έκρηξη στο Τσερνομπίλ, ζητήθηκε από τους συνεταιρισμούς πάλι να παρέμβουν αγοράζοντας τα μολυσμένα προϊόντα, τα οποία διέθεσαν με τεράστιες ζημιές.
-          Για τη μείωση του προβλήματος της ανεργίας αλλά και για την εξυπηρέτηση της κομματικής πελατείας των κομμάτων, οι συνεταιρισμοί προσέλαβαν μεγάλο αριθμό ατόμων, που υπολογίζεται σχεδόν στο διπλάσιο του αρχικού. Το προσωπικό αυτό μετά μια σύντομη δοκιμαστική περίοδο αποκτούσε την ιδιότητα του μονίμου, οπότε, σε περιόδους δυσπραγίας δεν μπορούσε να απολυθεί. Έτσι ο κατήφορος οδηγούσε σε μεγαλύτερο κατήφορο.
-          Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της ΚΥΔΕΠ, της «Ναυαρχίδας» των συνεταιρισμών, μιας από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας,  που είχε ως έργο τη διαχείριση των δημητριακών, του βαμβακιού και των σπόρων, η οποία αντλούσε χρηματοδότηση από την ΑΤΕ για το έργο της και η οποία ήταν υπό τον έλεγχο της ΑΤΕ ως χρηματοδοτούσας τράπεζας και η οποία επιπροσθέτως είχε ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο, από Ελεγκτές Ανταγωνισμού του Υπ. Εμπορίου, από Ελεγκτές του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών, από Ελεγκτές του Υπ. Εθνικής Οικονομίας, από ελεγκτές τεσσάρων πολυεθνικών εταιρειών  και από ελεγκτές της ΕΟΚ. Υπήρξαν πολλά τα αμαρτήματα της διοίκησης της ΚΥΔΕΠ αλλά ο τρόπος με τον οποίο οδηγήθηκε σε εκκαθάριση, μόνο διάφανος δεν υπήρξε. «Η ΚΥΔΕΠ υπέκυψε στον ελληνικής εφευρετικότητας “ Δούρειον ίππον”  του κομματικού παρεμβατισμού» [2]. Σημειωτέον ότι όλες οι συμμετοχές της ΚΥΔΕΠ σε συνεταιριστικές επιχειρήσεις εταιρικής μορφής ήρθαν στην κατοχή της ΑΤΕ και μαζί με αυτές και η τύχη αυτών των επιχειρήσεων.
-          Πολλά ακόμη τρωτά παρεμβλήθηκαν μέχρι να φθάσουμε στο σήμερα της μελέτης, τα οποία σχολιάζονται με πολλή επιείκεια από τον μελετητή. Για παράδειγμα αναφέρεται με θετικό τρόπο (ορθώς) για το Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών, που καθιερώθηκε από το νόμο 4015/2011 επί υπουργίας Κ. Σκανδαλίδη. Ταυτόχρονα όμως παραβλέπει δύο σημαντικότατες πτυχές αυτού του νομοθετήματος: (α) Ότι η ΠΑΣΕΓΕΣ ξεκίνησε την προσπάθεια κατάργησης των συνεταιρισμών-σφραγίδων, με εισήγησή της[3], η οποία όμως αναφερόταν σε εθελοντικές διαδικασίες και όχι σε αναγκαστικές, όπως ο νόμος, και (β) ότι ο νόμος Σκανδαλίδη κατακρεούργησε τη συνεταιριστική κίνηση, αφού δέχθηκε τη ύπαρξη μόνο πρωτοβάθμιων συνεταιρισμών (δηλ. δεν δεχόταν της ύπαρξη Ενώσεων περιφερειακού και Κεντρικών Ενώσεων εθνικού επιπέδου), αποκόπτοντας το ουσιαστικότερο τμήμα των συνεταιρισμών από τον συνεταιριστικό κορμό, αφού οι Ενώσεις Συνεταιρισμών και οι Κεντρικές Ενώσεις και Εταιρείες υποχρεώθηκαν να μετατραπούν σε Ανώνυμες Εταιρείες ή σε πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς.
-          Συνέχεια στην κακομεταχείριση των συνεταιρισμών, αποτέλεσε το ότι στον νόμο που εισήγαγε προς ψήφιση ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αποστόλου ”ξέχασε” να περιλάβει διατάξεις για όργανο εκπροσώπησης των αγροτικών συνεταιρισμών τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς. Στο θέμα αυτό, οι ευθύνες των συνεταιρισμών είναι ασυγχώρητες, διότι οι ηγεσίες τους χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Συνεταιριστές που δεν μπορούν να συνεταιριστούν. Στο μεταξύ, όπως συμβαίνει συνήθως, οι τρίτοι επωφελούνται. Οι τρίτοι, τους οποίους ο μελετητής αποκαλεί Ένωση Συνεταιρισμών (χωρίς να είναι, αφού είναι μια Ανώνυμη Εταιρεία), στην οποία οι συνεταιρισμοί μετέχουν ως μειοψηφία, επωφελήθηκαν και κάλυψαν το κενό, αφού πέτυχαν να γίνουν δεκτοί ως τακτικά μέλη στις ΚΟΠΑ και ΚΟΖΕΚΑ. Για να γίνουν δεκτοί, χρειάστηκε να βεβαιώσουν τα Προεδρεία τόσο της ΚΟΖΕΚΑ όσο και της ΚΟΠΑ ότι στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ανώνυμης Εταιρείας την πλειοψηφία έχουν οι συνεταιριστικές οργανώσεις, αφού τα 4 από τα 9 μέλη [ναι τα 4 από τα 9 μέλη!] του Διοικητικού Συμβουλίου της Α.Ε. προέρχονται από τους συνεταιρισμούς. Κατόπιν εορτής, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θυμήθηκε την παράλειψη και  “έσπευσε” να συμπληρώσει το κενό με το άρθρο 13 του νόμου 4492/2017[4].
Είναι φανερό ότι από ένα σημείο και μετά, οι διοικήσεις των αγροτικών συνεταιρισμών ουσιαστικά ήταν διορισμένες από τα πολιτικά κόμματα και αισθάνονταν την προστασία των “εργοδοτών” τους, οπότε και δεν ανησυχούσαν για τα αποτελέσματα της διαχείρισής τους. Άλλωστε, όπως έγραψε στην έκθεσή του ένας γενικός διευθυντής συνεταιριστικής επιχείρησης, “Το μεγάλο αρνητικό αποτέλεσμα, δείχνει τη μεγάλη προσφορά της συνεταιριστικής επιχείρησης στο κοινωνικό σύνολο!!
Αν έλλειπαν οι “προστάτες” των αγροτικών συνεταιρισμών και αφήνονταν οι συνεταιρισμοί στον ανταγωνισμό της αγοράς, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα και τουλάχιστον θα ξεκαθάριζε το τοπίο πολύ ενωρίτερα και με λιγότερες συνέπειες.
Αν αναλογισθεί κανείς ότι οι συνεταιρισμοί είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις των μελών τους ανοιχτές στον ανταγωνισμό της αγοράς, τότε αντιλαμβάνεται καλύτερα το κακό που έχουν υποστεί στο όνομα της ευνοϊκής μεταχείρισής τους.
Σχετικά με τη σημερινή κατάντια στην εκπροσώπηση των αγροτικών συνεταιρισμών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, ίσως δεν υπάρχει παρόμοια περίπτωση παγκοσμίως!
Μια αμερόληπτη μελέτη για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, τα αίτια κατάρρευσής τους και τις δυνατότητες στήριξής τους, ώστε να αποτελέσουν στήριγμα της αγροτικής οικονομίας και της ελληνικής οικονομίας, γενικότερα, όφειλε να αναδείξει τα πραγματικά αίτια της σημερινής κακοδαιμονίας  τους, για να προληφθεί η επανάληψή τους.

Κ. Παπαγεωργίου



[1] Βλ. Παπαγεωργίου, Κ.Λ. (2015), Βιώσιμη Συνεταιριστική Οικονομία, Γ’ έκδοση, σελ. 427, Εκδόσεις Σταμούλης
[2] Βλ. Δασκάλου, Γ. Χρ. (2003), Από τη διαρκή ανάπτυξη στην χρεωκοπίαν της ΚΥΔΕΠ και στην κάμψη της ελληνικής γεωργίας, Σύγχρονη Εκδοτική, Αθήνα, σελ. 411.
[3] Βλ. ΠΑΣΕΓΕΣ, Ανασυγκρότηση των Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων της Ελλάδας, Ηλεκτρονικό Περιοδικό “ Κοινωνικής Οικονομία”, τ. 1, Ιούλ.-Σεπτ. 2014.
[4] Βλ. ypaithros.gr, 16.06.2017: Ομόφωνα μέλος των COPA ΚΑΙ COGECA Η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ