Η
ΑΤΕ, η τράπεζα που ίδρυσαν ο Ελευθέριος
Βενιζέλος και ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου,
διαγράφηκε από τον τραπεζικό χάρτη της
χώρας, με μια απόφαση ” κεραυνό “ και
χωρίς διαφάνεια για την κοινή γνώμη. Τα
ερωτήματα πολλά:
Μήπως
η ΑΤΕ απέτυχε στην εκπλήρωση της
καταστατικής αποστολής της;
Μήπως
οι σημερινές και προβλεπόμενες εξελίξεις
κατέστησαν περιττό το ρόλο της;
Μήπως
ανάλογη τύχη είχαν και οι Αγροτικές
Τράπεζες άλλων κρατών μελών της Ε.Ε.;
Ας
περιοριστούμε στα ερωτήματα αυτά .
1.
Η ΑΤΕ στο διάστημα της υπερογδοηκονταετούς
(έτος ίδρυσης 1929) λειτουργίας της επέτυχε
:
-
Να απαλλάξει τον αγρότη από τους
τοκογλύφους
-
Να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη των
γεωργικών εκμεταλλεύσεων και να συνδυάσει
την δανειοδότηση με την εισαγωγή νέας
τεχνολογίας .
-
Να προωθήσει την αναδιάρθρωση της
γεωργοκτηνοτροφικής παραγωγής με την
ίδρυση σειράς γεωργικών βιομηχανιών
σε εποχή που η ιδιωτική πρωτοβουλία
αδυνατούσε να προχωρήσει σε ανάλογες
επενδύσεις. Οι επενδύσεις αυτές είχαν
ως αποτέλεσμα την υποκατάσταση εισαγωγών
(ζάχαρη – γαλακτοκομικά ) και την προώθηση
εξαγωγών (νωπά και μεταποιημένα
οπωροκηπευτικά). Η υποδομή που δημιούργησε
η ΑΤΕ, με τις απαραίτητες βελτιώσεις –
επεκτάσεις, αξιοποιείται και σήμερα
στις περισσότερες περιπτώσεις, με νέους
ιδιωτικούς κυρίως φορείς.
-
Με το έργο της η ΑΤΕ συνέβαλε στην
ανάπτυξη της γεωργίας και στην συγκράτηση
του αγροτικού πληθυσμού στις εστίες
του, ώστε να μπορούμε σήμερα να μιλάμε
για ελληνικό χωριό και ελληνική επαρχία
.
2.
Οι εξελίξεις μετά την μεταπολίτευση
διεύρυναν το ρόλο της ΑΤΕ, χωρίς να
ακυρώσουν την κύρια
αποστολή
της, που είναι η κατά προτεραιότητα
χρηματοδότηση της υπό ευρεία έννοια
γεωργίας . Αποτέλεσμα των εξελίξεων
είναι η επέκταση των δραστηριοτήτων
της και στον αστικό χώρο. Η ΑΤΕ αμέσως
μετά την μεταπολίτευση, με Διοικητή τον
Καθηγητή κ. Αδαμάντιο Πεπελάση και με
την έγκριση και συμπαράσταση των
αειμνήστων Ξενοφώντα Ζολώτα και Παναγή
Παπαληγούρα επεξέτεινε το δίκτυο
καταστημάτων της και στον αστικό χώρο,
αρχικά για συγκέντρωση καταθέσεων και
στη συνέχεια και για χορήγηση καταναλωτικών
και στεγαστικών δανείων. Έτσι η ΑΤΕ
εξελίχθηκε σε μια ολοκληρωμένη τράπεζα
σύμφωνα με τον κοινοτικό ορισμό. Η
απόφαση αυτή ισοδυναμεί με επανίδρυση
της ΑΤΕ και φανερώνει τη μέριμνα της
Πολιτείας, κατά την περίοδο εκείνη, για
τη συνέχιση της λειτουργίας της τράπεζας
των αγροτών.
3.
Σήμερα, η ανάγκη λειτουργίας μιας
τράπεζας με την αποστολή και τα
χαρακτηριστικά της ΑΤΕ είναι προφανής.
Πρώτον, γιατί μεγάλο μέρος της περιφέρειας,
ιδιαίτερα της ορεινής και νησιωτικής,
βρίσκεται έξω από το δίκτυο και κυρίως
έξω από το ενδιαφέρον των συστημικών
τραπεζών, που η προτεραιότητα του
χρηματοδοτικού τους έργου αφορά στους
άλλους τομείς της οικονομίας. Δεύτερον,
γιατί τώρα, ως συνέπεια της κρίσης,
διαμορφώνονται προϋποθέσεις ανανέωσης
του εργατικού δυναμικού της
γεωργοκτηνοτροφίας. Το νέο ανθρώπινο
δυναμικό για να επιτύχει έχει ανάγκη
από χρηματοδότηση με τα χαρακτηριστικά
της αγροτικής πίστης, όπως την ασκούσε
η πρώην ΑΤΕ (εξασφάλιση αναγκαίων
κεφαλαίων, χορήγηση – εποπτεία -
ρευστοποίηση των δανείων με διαδικασίες
και όρους που επιβάλλει η ιδιαιτερότητα
του γεωργοκτηνοτροφικού τομέα).
4.
Στο χώρο της Ε. Ε. λειτουργούν τράπεζες
που έχουν την αφετηρία τους στον αγροτικό
τομέα και έχουν εξελιχθεί σε τράπεζες
πολλαπλών δραστηριοτήτων με πολυεθνικές
διαστάσεις. Χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις
της Credit Agricole Γαλλίας και της Rabobank
Oλλανδίας. Οι τράπεζες αυτές είχαν
ενισχυθεί και προετοιμαστεί καταλλήλως
πριν την απελευθέρωση του τραπεζικού
συστήματος, ώστε να αντιμετωπίσουν με
επιτυχία τον ανταγωνισμό που θα
ακολουθούσε. Ήδη στις τράπεζες αυτές η
χρηματοδότηση της γεωργίας αποτελεί
μικρό ποσοστό του χαρτοφυλακίου δανείων
τους αλλά εξασφαλίζεται η κατά
προτεραιότητα κάλυψη των αναγκών των
γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων
και με τους όρους που απαιτεί η άσκηση
της αγροτικής πίστης. Ανάλογη είναι η
κατάσταση στη Γερμανία την Αυστρία και
σε άλλες χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης.
5.
Με την ένταξη της ΑΤΕ στον όμιλο της
τράπεζας Πειραιώς, οι γεωργοκτηνοτροφικές
οικογενειακής μορφής μονάδες θα πρέπει
να ανταγωνιστούν, στην προσέλκυση
τραπεζικών χρηματοδοτήσεων, τις
επιχειρήσεις της βιομηχανίας και του
εμπορίου που έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα
(ταχύτερη ανακύκλωση, εγγύτητα στα
αστικά κέντρα, έσοδα από συνδεδεμένες
με τα δάνεια τραπεζικές εργασίες).
Για
να αποφευχθεί ο κίνδυνος περιθωριοποίησης
των εκμεταλλεύσεων αυτών, θα πρέπει η
άσκηση της αγροτικής πίστης, στα πλαίσια
του ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς, να
εξασφαλίζει κατά προτεραιότητα τα
αναγκαία κεφάλαια για την γεωργία. Η
συμβολαιακή γεωργία που πολύ σωστά
προωθεί η Τράπεζα Πειραιώς και πρόσφατα
και η ALPHA BANK δεν καλύπτει το μεγαλύτερο
όγκο της γεωργοκτηνοτροφικής παραγωγής,
όπως οι πολυετείς καλλιέργειες. Θα
πρέπει να ληφθεί μέριμνα και ια την
κατηγορία αυτή. Σημειωτέον ότι η
συμβολαιακή γεωργία δεν είναι νέα
μέθοδος . Εφαρμοζόταν από την πρώην ΑΤΕ,
από τη δεκαετία του 1960, στις καλλιέργειες
ζαχαροτεύτλων και βιομηχανικής ντομάτας.
Επίσης η χρηματοδότηση των συνεταιριστικών
βιομηχανιών είχε τα χαρακτηριστικά της
συμβολαιακής γεωργίας, αφού μέσω αυτών
εξασφαλιζόταν η απορρόφηση της παραγωγής
των μελών τους .
Φώτης
Παναγιωτόπουλος
Πρώην
Υποδιοικητής της πρώην ΑΤΕ
Ιούνιος
2014
