Ιφ. Δουβίτσα: Χρήσιμα συμπεράσματα από το σεμινάριο με τίτλο: «Οι Συνεταιρισμοί και η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο»

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2017 το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών φιλοξένησε την εκδήλωση με θέμα «Οι Συνεταιρισμοί και η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο», την διοργάνωση της οποίας ανέλαβε το Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Περιφερειακής Ανάπτυξης (Δίκτυο ΚΑΠΑ). Προσκεκλημένοι ομιλητές του σεμιναρίου ήταν εκπρόσωποι διεθνών φορέων¹ και ελληνικών συνεταιριστικών οργανώσεων². Στο επίκεντρο της συζήτησης ήταν ο νέος νόμος 4430/2016 “ Κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία και ανάπτυξη των φορέων της και άλλες διατάξεις” και ορισμένα ερωτήματα γενικής και ειδικής φύσεως που έθεσε η διοργανώτρια οργάνωση στους εισηγητές. Η συμμετοχή των εκπροσώπων των διεθνών φορέων ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη, καθώς η εμπειρία του αλλοδαπού νομοθέτη μπορεί να αποτελέσει μέτρο σύγκρισης και σημείο αναφοράς για τον εθνικό νομοθέτη για την βελτίωση της νομοθεσίας περί συνεταιρισμών και περί κοινωνικής οικονομίας, εν γένει.

Ένα από τα βασικά ερωτήματα που τέθηκαν και στο οποίο πήραν θέση σχεδόν όλοι οι ομιλητές ήταν η σχέση κοινωνικής οικονομίας – συνεταιρισμών. Ειδικότερα, μέσα από τις εισηγήσεις των συμμετεχόντων, ιδίως δε των εκπροσώπων διεθνών οργανισμών, σημειώθηκε ότι οι συνεταιρισμοί ανήκουν αυτοδικαίως στην ευρύτερη οικογένεια της κοινωνικής οικονομίας, εφόσον τηρούν τις συνεταιριστικές αξίες και αρχές.

Η κρατούσα άποψη που επικράτησε στο σεμινάριο υποστήριξε ότι οι όροι που θέτει ο νόμος 4430/2016 για να αναγνωριστεί ένας συνεταιρισμός ως φορέας κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας είναι περιοριστικοί, αποκλείοντας ένα σημαντικό μέρος οργανώσεων. Ειδικότερα, η υπαγωγή των συνεταιρισμών σε επιπλέον κριτήρια για την ένταξή τους στην κοινωνική οικονομία διαπιστώθηκε ότι δεν απαντάται σε κάποια άλλη νομοθεσία. Παράλληλα, επισημάνθηκε ότι ο νέος νόμος εισάγει μια τεχνητή διάκριση στο αρ. 3 μεταξύ συνεταιρισμών γενικού σκοπού και αμοιβαίου σκοπού, προάγοντας τους μεν-αποκλείοντας τους δε³. Η εν λόγω διάκριση κρίθηκε ως πλασματική, καθώς ο συνεταιριστικός θεσμός φέρει ως εγγενές χαρακτηριστικό την αμοιβαιότητα, καλύπτοντας τις ανάγκες των μελών του αλλά και την μέριμνα προς τη κοινότητα στην οποία εδράζεται, αποτελώντας κοιτίδα τοπικής ανάπτυξης. Επιπρόσθετα, τονίστηκε ότι πρώτα θα πρέπει να δοθεί έμφαση στους επιμέρους συνεταιριστικούς νόμους και την εναρμόνισή τους με τη Σύσταση 193/2002 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, την οποία έχει συνυπογράψει η χώρα μας, έτσι ώστε να ενδυναμωθεί η συνεταιριστική ταυτότητα. Συνεπώς, μια συνεταιριστική νομοθεσία που θα διασφαλίζει την ιδιαίτερη ταυτότητα των συνεταιρισμών θα αποτελέσει μια στερεή βάση, επί της οποίας μπορεί να θεσπιστεί ένας γενικός νόμος πλαίσιο για την κοινωνική οικονομία, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

Πέραν όμως από το περιεχόμενο της εκάστοτε νομοθεσίας και την ανάληψη κρατικών πολιτικών, εξίσου σημαντικός είναι και ο ρόλος που θα διαδραματίσει το ίδιο το πεδίο. Ειδικότερα, σύμφωνα με την συζήτηση που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, οι πρωτοβουλίες των φορέων κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας οφείλουν να κινηθούν σε δυο κατευθύνσεις: στη χάραξη κοινής στρατηγικής και στη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα, με σημείο αναφοράς κοινές αξίες και αρχές⁴ ως κοινός παρανομαστής των οργανώσεων που απαρτίζουν την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία.

Συμπερασματικά, μέσα από την εν λόγω εκδήλωση απαντήθηκαν κρίσιμα ερωτήματα για την ελληνική νομοθεσία περί συνεταιρισμών και περί κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και υπογραμμίστηκαν τα ζητήματα που χρήζουν μεταβολής, ενώ παράλληλα η κινητοποίηση των φορέων κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας κρίθηκε ως εξίσου αναγκαία.

Δουβίτσα Ιφιγένεια

(Dr. jur.) Δ.Π.Θ., ΙΣΕΜ, μέλος UnivSSE Coop

1 Οι εκπρόσωποι διεθνών φορέων ήταν:

-κ.. Vic Van Vuuren, Διευθυντής του Τμήματος Επιχειρήσεων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), Πρόεδρος Ειδικής Ομάδας του ΟΗΕ για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία (UNTFSSE), Πρόεδρος της Επιτροπής για την Προώθηση και Προαγωγή των Συνεταιρισμών (COPAC).-κ. Victor Meseguer, Διευθυντής της Κοινωνικής Οικονομίας Ευρώπης (SSE)-κα. Stefania Marcone, Αντιπρόεδρος των Συνεταιρισμών Ευρώπης-κ. Bruno Roelants, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Οργάνωσης Συνεταιρισμών Βιομηχανίας, Βιοτεχνίας και Υπηρεσιών (CICOPA).

2 Οι εκπρόσωποι ελληνικών οργανώσεων ήταν:

-κ. Λουκάς Μπρέχας Μέλος του Δικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Περιφερειακής Ανάπτυξης-κ. Παναγιώτης Τουρναβίτης Εκπρόσωπος του Δ.Σ. της Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδας -κ. Παύλος Σατολιάς Πρόεδρος της Πανελλήνιας Οργάνωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών -κ. Σταύρος Μπελώνης Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών-κ. Σωτήρης Κουπίδης Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κοινωνικών Συνεταιρισμών Περιορισμένης Ευθύνης (Π.Ο.Κοι.Σ.Π.Ε.)-κ. Νίκος Χρυσόγελος Μέλος του Forum Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας-κ. Σπινθάκης Ευάγγελος Πρόεδρος και κ. Στέλιος Κατωμέρης μέλος Δ.Σ. της Πανελλήνιας Σύμπραξης Κοινωνικής Οικονομίας

Για περισσότερες πληροφορίες βλ. το πρόγραμμα του σεμιναρίου στο παρακάτω link <http://www.diktio-kapa.dos.gr/keimena/ProgramSSECoopAgricultural%20University23%20September.pdf>

3 Bruno Roelants. “Cooperatives and the social and solidarity economy in Greece and around the world”. CICOPA.

4 Την σημασία της εύρεσης κοινών αρχών και αξιών τόνισε ο εισηγητής Ν. Χρυσόγελος.