«Η οικονομική βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ για την ανάπτυξη των ελληνικών συνεταιρισμών τη δεκαετία του 1950 και πώς σήμερα, στις αρχές του 21ου αιώνα, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί μπορούν να υιοθετήσουν έναν προσανατολισμό μεταρρυθμίσεων και καινοτομίας: Μια μελέτη-περίπτωσης για το επενδυτικό αναπτυξιακό μοντέλο των ΑΠΕτου «Αγροτικού Συνεταιρισμού“EΝΩΣΗ” Αγρινίου»[1]
Απόστολος Βετσόπουλος, Δρ Ιστορίας,University College London,
e-mail: apostolosve@yahoo.gr
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η
μελέτη αυτή στοχεύει να εξετάσει τη γενναιόδωρη οικονομική βοήθεια του Σχεδίου
Μάρσαλ προς τους αγροτικούς συνεταιρισμούς την δεκαετία του 1950 και να
αναδείξει τη μελέτη-περίπτωσης ενός καινοτόμου επενδυτικού μοντέλου που αφορά
στην κατασκευή έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), με τραπεζικά δάνεια,
από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου. Στη μεταπολεμική περίοδο οι ΗΠΑ
εφάρμοσαν το Σχέδιο Μάρσαλ για να προσφέρουν οικονομική βοήθεια με σκοπό την
ανοικοδόμηση της Δυτικής Ευρώπης. Στην Ελλάδα, το Σχέδιο Μάρσαλ χορήγησε δάνεια
σε επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς. Ειδικότερα, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί
έλαβαν δάνεια από το Σχέδιο Μάρσαλ διαμέσου της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδας
(ΑΤΕ) με ευνοϊκούς όρους για να χρηματοδοτήσουν αναπτυξιακά έργα και για να
επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους. Σήμερα, ύστερα από μια δεκαετία
οικονομικής κρίσης (2010-2020), οι ελληνικοί αγροτικοί συνεταιρισμοί, έχοντας εγκαταλείψει
τις παλαιές πρακτικές παθογένειας, πρέπει να προσπαθήσουν να υιοθετήσουν
αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να αναζητήσουν ένα δρόμο καινοτομίας. Ένα τέτοιο
επενδυτικό μοντέλο σχεδιάστηκε από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου
που αποφάσισε να επεκτείνει τις δραστηριότητές του, παράλληλα με την αγροτική
παραγωγή, κατασκευάζοντας ένα έργο ΑΠΕ στα Αιτωλοακαρνανικά βουνά, στη Δυτική
Ελλάδα. Συνολικά,η επένδυση αυτή θα προσφέρει μεγάλα οφέλη, τόσο στον ίδιο τον
συνεταιρισμό όσο και στα μέλη του, αυξάνοντας το εισόδημά τους. Επιπλέον, τα
έργα ΑΠΕ του συνεταιρισμού θα μπορέσουν να υποστηρίξουν την περιφερειακή
οικονομική ανάπτυξη, βελτιώνοντας τις συνθήκες διαβίωσης και της τοπικής
κοινωνίας.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: τραπεζική πίστη, αγροτικοί συνεταιρισμοί,
Σχέδιο Μάρσαλ, έργα ΑΠΕ, μονοπάτι καινοτομίας, ποιοτική έρευνα, προσέγγιση
μελέτης-περίπτωσης
This
paper aims to examine the generous economic support of the Marshall Plan toward
the agricultural cooperatives and to outline a case-study of an innovative
investment model of establishing Renewable Energy Sources (RES) projects
through the provision of banking loans by the Agricultural Cooperative “Union”
of Agrinion. In the post-war period the US launched the Marshall Plan to
provide economic aid for the reconstruction of Western Europe. In Greece, the
Marshall Plan provided loans for small business enterprises as well as for
cooperatives. Especially, agricultural cooperatives received Marshall Plan
loans through the Agricultural Bank of Greece with favourable terms to finance
development projects in order to increase their activities. Nowadays, after a
decade of financial crisis in Greece (2010-2020), the Greek agricultural
cooperatives, laying aside their past pathogenic practices, should make efforts
toward the adoption of necessary reforms and shape an innovation path. Such an
investment model was planned by the “Agricultural Cooperative ‘The Union’ of
Agrinion” that decided to develop its activities besides the agricultural
production, establishing a Renewable Energy Sources (RES) project in the
mountains of Aetoloakarnania prefecture in Western Greece. All in all, this
investment will provide profits not only for the cooperative as an organization
but also for its members, increasing families’ revenue. Furthermore, the RES projects of cooperative
could support the regional economic development, improving the living
conditions of the local community.
Key-words: Bank credit, agricultural
cooperatives, Marshall Plan, RES projects, innovation path, qualitative
research, case-study approach
Εισαγωγή -Στόχοι Εργασίας
Η μελέτη αποσκοπεί στο να αναδείξει ότι το Σχέδιο Μάρσαλ, στη
δεκαετίατου 1950,με την χορήγηση δανείων στους αγροτικούς συνεταιρισμούς, τους
βοήθησε να εκσυγχρονισθούν με την εισαγωγή σύγχρονου μηχανολογικού εξοπλισμού και
να αναπτύξουν τις παραγωγικές δραστηριότητές τους, ώστε να υλοποιήσουν τους στόχους
τους και να επεκτείνουν τις εργασίες τους. Αφ΄ετέρου η μελέτη, με την
παρουσίαση της περίπτωσης επένδυσης σε ΑΠΕ από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό «ΕΝΩΣΗ»
Αγρινίου, προσπαθεί να αναδείξει σήμερα, σε μία νέα οικονομική εποχή, έναν
εναλλακτικό ρόλο των αγροτικών συνεταιρισμών που θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ελκυστικό
μοντέλο ανάπτυξής τους, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό.
Θεωρητικό Πλαίσιο
Από την εξέταση πρωτογενών πηγών και την ανασκόπηση της
ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας καταγράφεται το βασικό θεωρητικό πλαίσιο
της μελέτης, όπου γίνεται αναφορά στη βασική συνδετική ιδέα της χρηματοδότησης
επενδυτικών σχεδίων τα οποία υλοποιούνται από αγροτικούς συνεταιρισμούς που
λαμβάνουν τραπεζικά δάνεια. Συγκεκριμένα, η ανάγκη δανειακής χρηματοδότησης των
αγροτικών συνεταιρισμών για την κατασκευή αναπτυξιακών έργων βασίζεται στην αποδοχή ότι σε ανώμαλες οικονομικές,
κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, όπως ήταν η μεταπολεμική Ελλάδα ύστερα από
τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο Πόλεμο, με κατεστραμμένη την
οικονομία και την ανύπαρκτη τραπεζική πίστη, η εφαρμογή του Σχεδίου Μάρσαλ και
οι οικονομικοί πόροι που το συνόδευαν, πρόσφεραν ευνοϊκά δάνεια για την
ανάπτυξη πολλών τομέων της ελληνικής οικονομίας και ανάμεσα σε αυτούς που
χρηματοδοτήθηκαν ήταν και οι αγροτικοί συνεταιρισμοί. Τη θέση της Αγροτικής
Τράπεζας Ελλάδας (ΑΤΕ) στη δανειοδότηση των αγροτικών συνεταιρισμών, θέση που
κατείχε προπολεμικά η ΑΤΕ, αντικατέστησε η Αμερικανική οικονομική βοήθεια για
να υποστηρίξει την ανάπτυξή τους, ώστε να μπορέσουν να καταστήσουν τη χώρα
αυτάρκη σε αγροτικά προϊόντα,έτσι ώστε να μην δαπανάται πολύτιμο συνάλλαγμα για
την εισαγωγή τους. Από το άλλο μέρος, προς το τέλος της πολυετούς περιόδου
οικονομικής κρίσης που ταλάνισε τελευταία τη χώρα (2010-2020) ο Αγροτικός
Συνεταιρισμός «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου αναζήτησε τραπεζικά κεφάλαια, συνάπτοντας δάνεια,
για να υλοποιήσει ένα φιλόδοξο και καινοτόμο επενδυτικό πρόγραμμα με την
κατασκευή έργων ΑΠΕ τόσο για τη μελλοντική του ανάπτυξη όσο και για οικονομική
στήριξη των μελών του.
Μεθοδολογία
Από τις μεθόδους ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας στην ανάλυση
τηςπαρούσας εργασίας, επιλέχθηκε να εφαρμοστεί η Μεθοδολογία Ποιοτικής Έρευνας,
καθώςδιεξήχθησαν συνεντεύξεις εμπλεκόμενων εμπειρογνωμόνων του Σχεδίου Μάρσαλ καθώς
και στελεχών της διοίκησης του Αγροτικού Συνεταιρισμού “ΈΝΩΣΗ” Αγρινίου σε βάθος
και ειδικότερα καταγράφηκαν ημι-δομημένες συνεντεύξεις και όχι δομημένες ή
χωρίς πλαίσιο συνεντεύξεις. Έναερωτηματολόγιοπεριείχεμιαλίσταερωτήσεωνγιαναελκύσειενδιαφέρουσεςαπαντήσειςαπό
τους συνεντευξιαζόμενους όσο και να αναδείξει νέες ερωτήσεις στη διάρκεια της
συνέντευξης. Αυτό το ερευνητικό εργαλείο θεωρήθηκε το πιο κατάλληλο για να
προσφέρει ευρήματα για την έρευνα και αποτελέσματα για τονέο επενδυτικό
μοντέλο. Οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν τόσο με προεξέχοντες εμπειρογνώμονες
οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για την έγκριση της δανειακής χρηματοδότησης με σκοπό
την ανάπτυξη των ελληνικών συνεταιρισμών στη δεκαετία του 1950, όσο και με
στελέχη του Αγροτικού Συνεταιρισμού “ΕΝΩΣΗ” Αγρινίου που ανέλαβαν την υλοποίηση
ενός σύγχρονου αναπτυξιακού επενδυτικού μοντέλου βασισμένο στις Ανανεώσιμες
Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ-RES) το οποίο μπορεί να αποτελέσει ένα παράδειγμα
ανάπτυξης των αγροτικών συνεταιρισμών στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες.
Στο πρώτο μέρος της μελέτης, θα παρουσιαστεί η συνέντευξη με
τονΑμερικανό οικονομολόγο JamesJr. Warrenο οποίος διετέλεσε οικονομικόςεμπειρογνώμων και εργάστηκε
μετην Αποστολήτου Σχεδίου Μάρσαλ στην Ελλάδα.
Στο δεύτερο μέρος τηςμελέτης, θα παρουσιαστούν συνεντεύξεις, με τον Πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού "ΕΝΩΣΗ”
Αγρινίου και τον Εκτελεστικό Διευθυντή του αναπτυξιακού επενδυτικού μοντέλου
των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Επιπλέον, θα αναδειχθούν δημόσιες
τοποθετήσεις του Προέδρου για το αναπτυξιακό Πρόγραμμα των ΑΠΕ, που ανέλαβε να
υλοποιήσει ο αγροτικός συνεταιρισμός με το σχηματισμό Ενεργειακών Κοινοτήτων
στις οποίες, κατά βάση, μέλη του είναι και μέλη του αγροτικού
συνεταιρισμού.
Η νοηματική σύνδεση μεταξύ του
Σχεδίου Μάρσαλ και της μελέτης περίπτωσης του Αγροτικού Συνεταιρισμού «ΕΝΩΣΗ»
Αγρινίου
Στη διάρκεια εφαρμογής του Σχεδίου Μάρσαλ στην Ελλάδα
(1948-1952) και για τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια, οικονομική στήριξη ή
χορηγήσεις, τόσο στις μικρές επιχειρηματικές εταιρείες όσο και στους αγροτικούς
συνεταιρισμούς, διατίθεντο από οικονομικούς πόρους του Σχεδίου Μάρσαλ μέσω της
Κεντρικής Επιτροπής Δανείων (KEΔ) (1949-1954) και του Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Οικονομικής
Αναπτύξεως (1954-1964) που την διαδέχθηκε στη χορήγηση δανείων με σκοπό την
υλοποίηση αναπτυξιακών έργων. Ύστερα από απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης αυτά
τα τραπεζικά δάνεια προς τους αγροτικούς συνεταιρισμούς εξυπηρετούνταν από την
Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος (ΑΤΕ). Παρόλα αυτά,επειδή οι Αγροτικοί
Συνεταιρισμοί είχαν στενότητα χρήματος και δεν ήταν σε θέση να συνεισφέρουν το
δικό τους ποσοστό από τις συνολικές δαπάνες, ύψος περίπου 25% για την
χρηματοδότηση της κατασκευής των αναπτυξιακών έργων, κατατέθηκε πρόταση στην
ΚΕΔ του Σχεδίου Μάρσαλ από την Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Αγροτικών
Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ) για μείωση της συνεισφοράς των συνεταιρισμών,η οποία
και έγινε αποδεκτή, με αποτέλεσμα να μειωθεί η συνεισφορά των Αγροτικών
συνεταιρισμών στο συνολικό κόστος επένδυσης στο επίπεδο του 20%.Για την
καλύτερη δε και γρήγορη εξέταση των φακέλων δανειοδότησης των αγροτικών
συνεταιρισμών και αγροτών συγκροτήθηκε υποεπιτροπή δανείων Γεωργίας στην οποία
συμμετείχαν εκπρόσωπος του υπουργείου Γεωργίας,εκπρόσωπος της ΑΔΟΣ (Αποστολή
Διοίκησης Οικονομικής Συνεργασίας), εκπρόσωπος της Τράπεζας Ελλάδος,ο υποδιοικητής
της ΑΤΕ και εκπρόσωπος της ΠΑΣΕΓΕΣ (Λεβεντάκου, 2008).
Στο πλαίσιο των όρων αυτών έγκρισης δανείων προς τους
αγροτικούς συνεταιρισμούς από την ΚΕΔ χορηγήθηκαν δάνεια με ευνοϊκούς όρους, ως
προς το επιτόκιο και τη χρονική διάρκεια αποπληρωμής, για την κατασκευή νέων
έργων που στόχευαν στην επέκταση των δραστηριοτήτων τους και τον εκσυγχρονισμό
του μηχανολογικού τους εξοπλισμού. Ενδεικτικά αναφέρονται ότι έλαβαν δάνεια η Κεντρική
Συνεταιριστική Ένωση Συκοπαραγωγών «Η Συκική» με έδρα την Καλαμάτα, που είχε
20.000 μέλη από τη Μεσσηνία και τη Λακωνία, η Παναιγιάλειος Ένωση Συνεταιρισμών
στο Αίγιο (Βοστίτσα), ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Αμπελουργών Χαλκίδας (ΣΥΝ.
Π.Ε.), ο Συνεταιρισμός Πωλήσεως και Επεξεργασίας Κηπευτικών Οπώρων Αμαλιάδος
για τον εκσυγχρονισμό κονσερβοποιείου, ο Συνεταιρισμός Αγελαδοτρόφων
Ασπροπύργου για την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό εργοστασίου, η ΣΕΚΕ
(Συνεταιριστική Ένωση Καπνοπαραγωγών Ελλάδος), διάφορες Ενώσεις Γεωργικών
Συνεταιρισμών στο νομό Αιτωλοακαρνανίας (Λεβεντάκου, 2008), αλλά πιθανώς και ο
Αγροτικός Συνεταιρισμός “Ένωση” Αγρινίου παρά το γεγονός ότι δεν κατέστη δυνατή
η έρευνα στα αρχεία του. Για πρώτη φορά το 1948 στη νέα πορθμιακή γραμμή
Αντιρρίου-Ρίου ναυτολογήθηκε το πρώτο Ferry-boatμε την επωνυμία «Ιασεμίδης» προς τιμή
του πρωτοπόρου Έλληνα συνεταιριστή από την Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών
Αγρινίου το οποίο αγοράστηκε σε προνομιακή τιμή και μετασκευάστηκε, ύστερα από
παρέμβαση της Αμερικανικής Αποστολής, για να διευκολυνθεί η συγκοινωνία και η
μεταφορά αγροτικών προϊόντων από τη Δυτική Ελλάδα στην πρωτεύουσα (Βετσόπουλος,
2010).
Η συμβολή της οικονομικής βοήθειας του Σχεδίου
Μάρσαλ στην ελληνική αγροτική οικονομία διαμέσου της ανάπτυξης των
συνεταιρισμών
Η
συμβολή των οικονομικών πόρων και των δανείων του Σχεδίου Μάρσαλ ήταν πολύ
καθοριστική για την ανάπτυξη των αγροτικών συνεταιρισμών τυποποίησης αγροτικών
προϊόντων. Στον τομέα της γεωργίας για την αύξηση της παραγωγής ο σχεδιασμός
των Αμερικανών εμπειρογνωμόνων έθεσε ως προτεραιότητα την υποστήριξη συλλογικών
μορφών οργάνωσης, όπως ήταν οι συνεταιρισμοί.
Επειδή η εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων των συνεταιρισμών παραχωρήθηκε
από την ελληνική κυβέρνηση στην κρατική Αγροτική Τράπεζα Ελλάδος (ΑΤΕ), η
αποκλειστική αυτή διαχείριση αύξησε την επιρροή της πάνω στη διοίκηση και τα
επενδυτικά έργα των αγροτικών συνεταιρισμών.Στη μεταπολεμική περίοδο, με τη
βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ, πολλοί αγροτικοί συνεταιρισμοί απέκτησαν δικά τους
κτήρια και εγκαταστάσεις, κατασκεύασαν εργοστάσια επεξεργασίας αγροτικών
προϊόντων, εισήγαγαν σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό και συνολικά δημιούργησαν
ένα ευρύ και σύγχρονο δίκτυο υποδομών παραγωγής στη χώρα. Εξάλλου, το Σχέδιο
Μάρσαλ βοήθησε έμμεσα τόσο στην ίδρυση νέων αγροτικών συνεταιρισμών όσο και στην
αύξηση των μελών τους με τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων τους. Αξίζει να
τονιστεί ότι «μεταξύ 1939 και 1965 ο
αριθμός των αγροτικών συνεταιρισμών
αυξήθηκε κατά 2.774 (56%), ενώ ο αριθμός των μελών τους κατά 447.200 (145%)»(Αβδελίδης,
1986:94).
Εφαρμογή Ποιοτικής μεθόδου σχετικά με τη
χρηματοδότηση των ελληνικών γεωργικών συνεταιρισμών από το Σχέδιο Μάρσαλ: Μια
ημι-δομημένη συνέντευξη με τον Αμερικανό οικονομικό εμπειρογνώμονα JamesJr. Warren
Ο αμερικανός
εμπειρογνώμων,ο οποίος υπηρέτησε ως οικονομικός εμπειρογνώμων στην Οικονομική Αποστολή
του Σχεδίου Μάρσαλ στηνΕλλάδα (ECA/G), θεωρήθηκε ως ο πλέον κατάλληλος για την
άντληση πληροφοριών σχετικά με τη χρηματοδότηση των γεωργικών συνεταιρισμών από
πόρους του Σχεδίου Μάρσαλ. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το έτος
2000.
• Γιατί οι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες τουΣχεδίου
Μάρσαλ επιδίωξαν να υποστηρίξουν οικονομικά τους συνεταιρισμούς διαμέσου της χορήγησης
δανείων και ειδικότερα, τους αγροτικούς συνεταιρισμούς;
Απάντηση: «Σύμφωνα
με την Έκθεση Porter του Μαρτίου 1947 βασικόςστόχοςγιατηνανοικοδόμησητηςελληνικήςοικονομίαςήτανηαύξησητηςγεωργικής
παραγωγής πάνω από τα προπολεμικά επίπεδα διαμέσου της υιοθέτησης νέων γεωργικών
μεθόδων, τη βελτίωση άρδευσης των χωραφιών και τη χορήγηση καλλιεργητικών
δανείων. Επιπλέον, επισημάνθηκε ότι οι γεωργικοί συνεταιρισμοί έπρεπε να λάβουν
επαρκή δάνεια με χαμηλό επιτόκιο για να μπορέσουν να αναλάβουν έργα με σκοπό να
βελτιώσουν και να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους. Ιδιαιτέρως, ο Αρχηγός της
Αμερικανικής Οικονομικής Αποστολής πουσυνέταξε την Έκθεση είχε αφιερώσει τις δυνάμεις
του στις αρχές και τους στόχους της οικονομικής πολιτικής «New Deal», καθώς είχε
εργαστεί για χρόνια στη δεκαετία του 1930 σεοργανισμό νομικών υποθέσεων των αγροτικών
συνεταιρισμών και σε άλλους κοινωνικούς φορείς στην διοίκηση του Αμερικανού
προέδρουRoosevelt».
• Ποια κριτήρια
εφαρμόστηκαν για την έγκριση των έργων που υποβλήθηκαν από τους Αγροτικούς
συνεταιρισμούς, ώστε να χρηματοδοτηθούν με δάνεια;
Απάντηση: «Η
έγκριση της δανειοδότησης από την Κεντρική Επιτροπή Δανείων (ΚΕΔ) που έδρευε
μέσα στην Τράπεζα Ελλάδος εξαρτιόταν από την υποβολή ενός ολοκληρωμένου φακέλου
που περιελάμβανε την οικονομική μελέτη των προτεινόμενων έργων, την καταγραφή
των δραστηριοτήτων του συνεταιρισμού, τον πρόσφατο ισολογισμό του συνεταιρισμού
και την απόδειξη της οικονομικής συνεισφοράς του συνεταιρισμού στις συνολικές
δαπάνες του έργου που έπρεπε να φτάνει στο 20% των τελευταίων».
Ημι-δομημένη συνέντευξη με τον Πρόεδρο του
Αγροτικού Συνεταιρισμού «Ένωση» Αγρινίου
Η συνέντευξη με τον
Πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιου
2022.
.Ποια είναι τα μακρο-οικονομικά οφέλη για
τους στόχους του συνεταιρισμού από την κατασκευή, λειτουργία και διαχείριση των
έργων ΑΠΕ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο
Αγροτικός Συνεταιρισμός «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου υπήρξε πρωτοπόρος στην κατασκευή έργων
ΑΠΕ, έχοντας δεκαετή εμπειρία στο σχεδιασμό, την κατασκευή, τη συντήρηση, τη
λειτουργία και τη διαχείριση σταθμών φωτο-βολταϊκών πάρκων (Φ/Β). Εργαστήκαμε
σκληρά και πετύχαμε σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες για τη χώρα, λόγω της
οικονομικής κρίσης, να υλοποιήσουμε επενδύσεις εκατομμυρίων ευρώ που θα
αποδώσουν επιπρόσθετο εισόδημα σε 1.000 οικογένειες στην τοπική κοινωνία ως
μέλη των ενεργειακών κοινοτήτων. Σήμερα, ο Συνεταιρισμός μας, αξιοποιώντας την
κείμενη νομοθεσία που απορρέει από το Ν. 4513/2018, δημιούργησε ενεργειακές
κοινότητες για τη συλλογική και τη συμμετοχική ανάπτυξη των έργων ΑΠΕ και στα
επόμενα δύο χρόνια θα ολοκληρώσουμε μια μεγάλη επένδυση για την κατασκευή επίγειων
αιολικών πάρκων. Επομένως, καθώς η χρονική διάρκεια λειτουργικής απόδοσης των
έργων ΑΠΕ φτάνει τα 35 χρόνια, τα έργα αυτά θα μπορέσουν να συμβάλουνστην ουσιαστική
οικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη και θα αποφέρουν μεγάλα οικονομικά οφέλη στην
τοπική κοινωνία.
.Μήπως
σχεδιάζετε να αξιοποιήσετε την κατασκευή των έργων ΑΠΕ ως ορόσημο για την
επέκταση των δραστηριοτήτων του συνεταιρισμού, όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας
αλλά και στο εξωτερικό, ώστε να υπάρξουν ευκαιρίες για να αποκτήσετε μεγαλύτερη
πρόσβαση στις αγορές του εξωτερικού ή να κερδίσετε δικαιώματα από την
παραχώρηση της τεχνογνωσίας που κατέχετε στην εγκατάσταση και διαχείριση έργων
ΑΠΕ σε άλλους συνεταιρισμούς;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ασφαλώς,
μελετάμε την αξιοποίηση των έργων ΑΠΕ ως κινητήριο μοχλό (εργαλείο αναφοράς)
για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του συνεταιρισμού όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά
και στις ξένες αγορές, επειδή στην κατεύθυνση αυτή θα μπορούσαν να υπάρξουν
δικαιώματα από την παραχώρηση της τεχνογνωσίας που αποκτήσαμε στην κατασκευή έργων
ΑΠΕ σε άλλους συνεταιρισμούς.
. Έχετε αναλάβει κάποια δραστηριότητα ή έχετε
κάνει ενέργειες ως αγροτικός συνεταιρισμόςγια να βοηθήσετε την ευρύτερη τοπική
κοινωνία;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο
συνεταιρισμός μας τα τελευταία χρόνια προσφέρει δωρεάν τρόφιμα και εφόδια στο
Κοινωνικό Παντοπωλείο που λειτουργεί στην πόλη του Αγρινίου για τους άπορους
συμπολίτες μας. Επιπλέον, τα πέντε τελευταία χρόνια, κάθε Οκτώβριο, η Ένωσή μας
προσφέρει υποτροφίες των 1.000 ευρώ κάθε μία σε έξι σπουδαστές που πέτυχαν
υψηλή βαθμολογία εισαγωγής σε Γεωπονικές και Συνεταιριστικές Σχολές.
Tονίστηκε, τέλος, από τον Πρόεδρο του Αγροτικού
Συνεταιρισμού «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου ότι τόσο τα έργα ΑΠΕ, τα οποία έχουν αναληφθεί από
τον συνεταιρισμό, όσο και η συγκρότηση των τοπικών Ενεργειακών Κοινοτήτων
υπηρετούν την «ενεργειακή δημοκρατία», ενώ ταυτόχρονα εξυπηρετούν τρεις σαφείς
στόχους:
1) Την ουσιαστική συμβολή της Συνεταιριστικής
Ένωσης Αγρινίου στις τεράστιες προσπάθειες, σε εθνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο,
για τη μείωση των ρύπων από την καύση των ορυκτών καυσίμων για παραγωγή
ηλεκτρικής ενέργειας
2) Την ουσιαστική οικονομική ανάπτυξη της
περιοχής, προσφέροντας υψηλά μερισματικά κέρδη στα μέλη των ενεργειακών
κοινοτήτων ως συμπλήρωμα στα μέτρια οικογενειακά τους εισοδήματα
3) Την ενίσχυση του ρόλου των πολιτών και των
τοπικών εκπροσώπων στον προσοδοφόρο ενεργειακό τομέα
Τέλος,
ταυπερσύγχροναέργαΑΠΕτουσυνεταιρισμούπουπροωθούντηνκαθαρήενέργειασεσχέσημεταορυκτάκαύσιμαστοχεύουνόχιμόνοναπροωθήσουντηνκοινωνικήκαιαλληλέγγυαοικονομία,αλλάκαινα
εφαρμόσουνκαινοτομίες στον τομέα παραγωγής ενέργειας, αντιμετωπίζοντας
αποτελεσματικά τις ενεργειακές ανάγκες, υποστηρίζοντας την ενεργειακή
βιωσιμότητα και βελτιώνοντας τα ενεργειακά αποθέματα, ώστε να μπορούν να
καλύπτουν τις τοπικές και περιφερειακές ανάγκες (https://karvasaras.gr/enosi-agriniou-koutsoupias/).
Ημι-δομημένη συνέντευξημετον Εκτελεστικό Διευθυντή
του Τμήματος των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΕΠ) του Αγροτικού Συνεταιρισμού
«ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου
Επίσης, σε
συνέντευξη που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2022 με τον Εκτελεστικό Διευθυντή
του Τμήματος των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΕΠ) του Αγροτικού Συνεταιρισμού
«ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου υποστηρίχθηκαν τα κάτωθι:
· Ποιo ήταν το κόστος της επένδυσης που απαιτήθηκε
για την κατασκευή των έργων σας στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες (ΑΠΕ);
Απάντηση: «Έχουμε
σχεδιάσει να κατασκευάσουμε δύο μεγάλα ΑΕΠ έργα:
Σε πρώτη φάση, το 2018, σύμφωνα με το
Αναπτυξιακό μας Πρόγραμμα, προχωρήσαμε στο σχεδιασμό τριών Αιολικών πάρκων ή
Σταθμούς Παραγωγής Αιολικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) με ανεμογεννήτριες και τουρμπίνες
σε διαφορετική τοποθεσία τριών ορεινών περιοχών της Περιφερειακής Ενότητας
Αιτωλοακαρνανίας, στα όρια των Δήμων Ξηρομέρου, Θέρμου και Ναυπακτίας.Όμως, η
έγκριση για την κατασκευή της σύνδεσης με το εθνικό δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής
ενέργειας από τον αρμόδιο φορέα,τον Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου
Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΗΕ) έχει
καθυστερήσει αρκετά. Η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα τρία
αιολικά πάρκα εκτιμάται ότι θα φθάσει στα 132 MW. Η κατασκευή των δρόμων προσέγγισης έχει ήδη
αρχίσει, ενώ η κατασκευή των ανεμογεννητριών αναμένεται να ξεκινήσει τον
Ιανουάριο του 2023 και θα ολοκληρωθεί προς τα τέλη του ίδιου χρόνου.
Σε
δεύτερη φάση, το 2019, προχωρήσαμε στο σχεδιασμό ενός έργου που αφορούσε την
κατασκευή ενός φωτοβολταϊκού πάρκου(Φ/Β) με ηλεκτρική ενέργεια 98MW και τον εξοπλισμό του, όπως είναι ο φωτιστικός εξοπλισμός και τα φωτοβολταϊκά
πάνελς, δηλαδή τα ηλιακά πάνελς (τοποθετημένα φύλλα που συλλέγουν ενέργεια από
τον ήλιο).Όσον αφορά το κόστος κατασκευής του φωτοβολταϊκού πάρκου (Φ/Β), αυτό ανήλθε
στα 73 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το κόστος κατασκευής των τριών επίγειων αιολικών
πάρκων έφτασε στα 192 εκατομμύρια ευρώ».
· Ποιες ήταν
οι πηγές χρηματοδότησης για την κατασκευή του φωτοβολταϊκού πάρκου (Φ/Β);
Απάντηση: «Το 80%
του κόστους για την κατασκευή του φωτοβολταϊκού πάρκου (Φ/Β) προήλθε από
τραπεζική δανειοδότηση που προσφέρθηκε από την “ProCreditBank” η οποία είναι μια Γερμανική Τράπεζα με
κεντρική διοίκηση στην Φρανκφούρτη και με υποκαταστήματα στη Βουλγαρία και τη
Θεσσαλονίκη. Το υπόλοιπο 20% του κόστους του αναγκαίου χρηματοδοτικού κεφαλαίου
για την κατασκευή του φωτοβολταϊκού πάρκου (Φ/Β) προήλθε από τα μέλη του
Αγροτικού Συνεταιρισμού «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου τα οποία αγόρασαν μετοχικές μερίδες.
Το επιχειρηματικό σχέδιο προεξοφλεί ότι το κέρδος θα μπορούσε να φτάσει στο
επίπεδο του 28% σε ετήσια βάση ως μέση τιμή για περίοδο είκοσι ετών για το
επενδυμένο κεφάλαιο των συνεταιριστικών μελών πριν από τη φορολόγηση των
μερισμάτων.
• Ποιες ήταν οι δανειακές πηγές για την
κατασκευή των τριών Αιολικών πάρκων ή Σταθμών Παραγωγής Αιολικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ)
από ανεμογεννήτριες των ΑΕΠ;
Απάντηση: Το 80% του
κόστους κατασκευής των τριών Αιολικών πάρκων βασίστηκε σε χορήγηση τραπεζικού δανείου
που αντλήθηκε από την Εθνική Τράπεζα Ελλάδος (ΕΤΕ) και τον Ιούλιο του 2022 επρόκειτο
να υπογραφούν οι τελικές τραπεζικές δανειακές συμβάσεις. Το υπόλοιπο 20% του αναγκαίου
κεφαλαίου για να καλυφθεί το κόστος κατασκευής των τριών επίγειων αιολικών
πάρκων προσφέρθηκε από τα συνεταιριστικά μέλη του Αγροτικού Συνεταιρισμού
«ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου τα οποία αγόρασαν μετοχικές μερίδες. Το επιχειρηματικό σχέδιο
προεξοφλεί ότι το κέρδος θα μπορούσε να φτάσει στο επίπεδο του 28% σε ετήσια
βάση ως μέση τιμή για περίοδο τριάντα πέντε ετών για το επενδυμένο κεφάλαιο των
συνεταιριστικών μελών πριν από τη φορολόγηση των μερισμάτων.
• Πόσος χρόνος απαιτείται για την ολοκλήρωση
της κατασκευής των έργων ΑΠΕ που ανέλαβε να υλοποιήσει ο Αγροτικός
Συνεταιρισμός «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου;
Απάντηση: Η χρονική
περίοδος κατασκευής του φωτοβολταϊκού πάρκου (Φ/Β)διήρκεσε από τον Μάιο μέχρι τον
Δεκέμβριο του 2020 στα Ακαρνανικά όρη της περιοχής της Κατούνας που είναι ένα κεφαλοχώρι
στη βόρειο-δυτική Αιτωλοακαρνανία η οποία αποτελεί γεωμορφολογικά μέροςτης
Κεντρικής Ελλάδας, αλλά ανήκει διοικητικά στην Περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας.
Μέχρι σήμερα, τον Ιούνιο του 2022, ένας υποσταθμός κατασκευάστηκε από το έργο στο
χωριό Στάνος Αμφιλοχίας δίπλα από τον υποσταθμό εθνικού δικτύου της Δημόσιας Επιχείρησης
Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) για να διευκολύνει τη σύνδεση του φωτοβολταϊκού πάρκου (Φ/Β)με
το εθνικό δίκτυο από τον υπεύθυνο φορέα μεταφοράς ηλεκτρισμού ΔΕΔΗΕ. Σε σχέση με
τη μελέτη σύνδεσης και τα πιστοποιητικά του έργου σημειώνεται μια καθυστέρηση
για την έγκριση κατασκευής του εναερίου δικτύου από τους αρμόδιους κρατικούς
φορείς, ενώ το υπόγειο δίκτυο έχει κατασκευαστεί από τον αρμόδιο φορέα ΔΕΔΗΕ.
Αυτόν τον καιρό, έχουμε την εκτίμηση ότι η διασύνδεση του φωτοβολταϊκού πάρκου (Φ/Β)
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με το εθνικό δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής
ενέργειας θα ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2022. Σχετικά με την κατασκευή των τριών
Αιολικών πάρκων, η κατασκευή του θα αρχίσει τον Ιανουάριο του 2023 και αναμένεται
να ολοκληρωθεί στο πρώτο εξάμηνο του 2024.
Στο
σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ποιοι θα μπορούσαν να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για
τα κύρια αποτελέσματα της παρούσης ερευνητικής ανάλυσης και για ποιους λόγους: Σχετικά
με την έκταση των αντίστοιχων συνεπειών στους συνεταιρισμούς, ο Αγροτικός
Συνεταιρισμός «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου επεκτείνει τις δραστηριότητές του για περισσότερο
από έναν αιώνα στη χώρα, ιδρύοντας πολλά υποκαταστήματα σε πολλές περιοχές και
με θυγατρικές επιχειρήσεις που αναπτύσσουν βασικές δραστηριότητες, στοχεύει στη
συνεργασία με άλλους εταίρους για να προμηθευτεί εκείνα τα προϊόντα που
χρειάζεται και ταυτόχρονα να προωθήσει τα δικά του τόσο στην Ελλάδα όσο και στο
εξωτερικό.
Κρίσιμο
στοιχείο για τον συνεταιρισμό είναι το γεγονός ότι όλοι παραγωγοί, αγρότες και
εργάτες είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους, πετυχαίνοντας καλύτερες συνθήκεςμε την
εφοδιαστική αλυσίδα. Ο συνεταιρισμός έχει κατασκευάσει τεράστιες αποθήκες και
διαθέτει αποθηκευτικούς χώρους, κεντρικές αποθήκες, βιομηχανικές εγκαταστάσεις,
γραμμές συγκέντρωσης, τυποποίηση ελαιών και ελαιολάδου, αγροκτήματα, εκτροφή
βοοειδών, παραγωγή πρώτων υλών και ζωοτροφών, βιομηχανικά σφαγεία και μια σύγχρονη
βιομηχανική γαλακτοκομική μονάδα «ΑΜΦΙΓΑΛ» που παράγει πολλά είδη τυριών στην
περιοχή της Αμφιλοχίας με εξαγωγική δραστηριότητα.
Ο
Αγροτικός Συνεταιρισμός «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου έχει αναπτύξει συνεργασία με Γεωργικές,
Κτηνοτροφικές και Γεωπονικές Σχολές, καθώς και με πανεπιστημιακά τμήματα. Σκοπός
της επικοινωνίας αυτής είναι να συνδέσει την επιστημονική έρευνα με ποικίλα
αναπτυξιακά προγράμματα, ώστε να καλύψει μελλοντικές προσδοκίες και στόχους της
Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα στο πλαίσιο μιας κοινής αγροτικής πολιτικής. Επίσης,
δείχνοντας κοινωνική ευαισθησία και προσφορά την τελευταία πενταετία ο
συνεταιρισμός έχει θεσπίσει τη χορήγηση σε ετήσια βάση έξι υποτροφιών των 1000
ευρώ η καθεμιά σε σπουδαστές γεωπονικών σχολών ως κίνητρο για την υποστήριξη
των σπουδών τους.
Εκτός
των άλλων δραστηριοτήτων, ο συνεταιρισμός έχει αναπτύξει δράσεις καινοτομίας,
όπως είναι η επένδυση στην κατασκευή, λειτουργία και διαχείριση Ανανεώσιμων
Πηγών Ενέργειας. Η κατασκευή σταθμών ηλιακών συλλεκτών (φωτοβολταϊκά πάρκα-Φ/Β),
που διαθέτουν υψηλού επιπέδου ποιότητας πάνελς, καθώς και η ανύψωση επίγειων
αιολικών πάρκων μπορούν να συμβάλουν στην διατήρηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας
του συνεταιρισμού.Επιπροσθέτως, τα έργα ΑΠΕ βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση για να
προσελκύσουν εταίρους, επενδυτές, άτομα της τοπικής κοινωνίας μέσω της
συμμετοχής σε ενεργειακές κοινότητες και μετόχους, ώστε να επενδύσουν σε ένα
υπερσύγχρονο έργο πράσινης ενέργειας με μεγάλη απόδοση για τα επενδυμένα χρήματα,
καθώς παράγουν υψηλά κερδοφόρα μερίσματα σε βάθος χρόνου.
Συμπεράσματα
Αποτελεί
μεγάλο πλεονέκτημα και προνόμιο για τα μέλη του Αγροτικού Συνεταιρισμού «ΕΝΩΣΗ»
Αγρινίου το γεγονός ότι η επένδυση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας(ΑΠΕ) μπορείναμειώσειτοκόστοςτηςενέργειαςγιατηγραμμήπαραγωγήςτουσυνεταιρισμού,
ώστε σε περιόδους οικονομικής κρίσηςθα προσφέρει βοήθεια στον αγροτικό συνεταιρισμό,
αυξάνοντας τη διάθεση των αποθεμάτων σε προϊόντα για την κατανάλωση. Μια τέτοια
εξέλιξη θα έδινε τη δυνατότητα στο συνεταιρισμό να αποκτήσει προνομιακή θέση στις
αγορές σε σχέση με την εφοδιαστικήαλυσίδα διαμέσου της δημιουργίας σύγχρονης υλικοτεχνικής
υποστήριξης. Εκτός των άλλων, ο αντίκτυπος της κατασκευής των καινοτόμων ΑΠΕ
έργων είναι μεγάλος, αφού αυτά τα έργα θα μπορούσαν όχι μόνο να επηρεάσουν το
πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και τεχνολογικό περιβάλλον, αλλά και να
παραγάγουν επιπρόσθετα πλεονεκτήματα για τα μέλη του Συνεταιρισμού.
Ασφαλώς,
η συμβολή της βοήθειας του Σχεδίου Μάρσαλ και των εμπειρογνωμόνων του Τμήματος
Τροφίμων και Γεωργίας της Οικονομικής Αποστολής (ECA/G) οι οποίοι
εργάστηκαν στην ελληνική ύπαιθρο κοντά στην παραγωγή βοήθησαν γενναιόδωρα τους
αγροτικούς συνεταιρισμούς ώστε να μπορέσουν να ανοικοδομήσουν και να αναπτύξουν
τις δικές τους υποδομές, προσφέροντας οικονομικούς πόρους για την αγορά
σύγχρονου μηχανικού εξοπλισμού και δάνεια μακρόχρονης διάρκειας με χαμηλό
επιτόκιο για την επέκταση των δραστηριοτήτων τους. Τελικά, στην πρώτη μεταπολεμική
περίοδο οι εμπειρογνώμονες του Σχεδίου Μάρσαλ υποστήριξαν τη συλλογική οργάνωση
της οικονομίας και της κοινωνίας για να βελτιώσουν τις συνθήκες διατροφής και διαβίωσης
του ελληνικού λαού. Εκτός από την επιδίωξη να καταστεί η Ελλάδα αυτάρκης σε
αγροτικά προϊόντα, ώστε να μην χρειάζεται να δαπανά πολύτιμο συνάλλαγμα για
εισαγωγές, ήταν ολοφάνερο ότι ο ρόλος του Σχεδίου Μάρσαλ ήταν θετικός στην ανόρθωση
και την κινητοποίηση της οικονομίας ύστερα από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και
τον Εμφύλιο Πόλεμο που διέλυσαν τον παραγωγικό ιστό της χώρας.
Σήμερα,
ύστερα από τις σοβαρές αρνητικές συνέπειες τόσο της διετούς περιόδου της
πανδημίας COVID-19 στην παγκόσμια οικονομίαόσο και
της έκρηξης του Πολέμου στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο 2022 που διαρκεί ακόμη
μέχρι σήμερα και που προκάλεσε τεράστια προβλήματα στην προμήθεια ενέργειας, εφοδίων
και τροφίμων, όπως ουκρανικών δημητριακών και κυρίως σιταριού, σε ολόκληρη την
ευρωπαϊκή ήπειρο και στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η υιοθέτηση και η
εφαρμογή ενός παρόμοιου μοντέλου οικονομικής ανάκαμψης, όπως υπήρξε το Σχέδιο
Μάρσαλ στη μεταπολεμική Ευρώπη, επανέρχεται επιτακτικά στις κοινές συζητήσεις
των πολιτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο κίνδυνος για να εξελιχθεί ο Πόλεμος στην
Ουκρανία, όπως ο τριετής πόλεμος στην Κορέα (1950-1953), είναι ορατός, αφού η
σύγκρουση στην Ουκρανία φαίνεται να εκτυλίσσεται σε ένα σκληρό
γεωπολιτικό παιχνίδι μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας και ευρύτερα μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας.
Μέσα
σε ένα δυσμενές περιβάλλον, όπως είναι η ενεργειακή και επισιτιστική κρίση στην
ευρωπαϊκή ήπειρο, η χρηματοδότηση κατασκευής καιλειτουργίας Ανανεώσιμων Πηγών
Ενέργειας (ΑΠΕ), όπως είναι τα φωτοβολταϊκά (Φ/Β) και τα επίγεια αλλά και
θαλάσσια αιολικά πάρκα (ΑΣΠΗΕ) είναι αναγκαία, ώστε να αντιμετωπιστεί σε μεγάλο
βαθμό η πρόσφατη ενεργειακή και οικονομική κρίση που διέρχονται τα ευρωπαϊκά
κράτη. Επιπλέον, χρειάζεται να τονιστεί ότι δημιουργούνται συγκεκριμένα
πλεονεκτήματα από την κατασκευή επιγείων αιολικών πάρκων, επειδή παράγουν
ηλεκτρική ενέργεια από νέες καινοτόμες πηγές ενέργειας φιλικές προς το
περιβάλλον. Τα αιολικά πάρκα δεν μολύνουν την ατμόσφαιρα σε αντίθεση με τους
ηλεκτρικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας που καταναλώνουν ορυκτά υλικά, όπως
γαιάνθρακα και φυσικό αέριο. Ιδιαιτέρως, αξίζει να επισημανθεί ότι οι
ανεμογεννήτριες δεν απελευθερώνουν χημικές ουσίες στο περιβάλλον, όπου είναι
εγκαταστημένες, ώστε να προκαλούν όξινη βροχήκαι να εκλύουν αέρια του
θερμοκηπίου, όπως είναι το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο, το οξείδιο του
αζώτου και η αύξηση πίεσης των υδρατμών που μειώνουν το όζον.
Επιπροσθέτως,
οι προοπτικές που εμφανίζονται από τονέο επενδυτικό μοντέλο που επιχειρείται από
αγροτικούς συνεταιρισμούς με την κατασκευή και τη λειτουργία σταθμών και πάρκων
ΑΠΕ, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ορόσημο για τον οικονομικό τους
προσανατολισμό και την επιβίωσή τους. Παρέχοντας επαρκή και ικανοποιητική
απόδειξη ενός αποτελεσματικού, επιτυχούς και κερδοφόρου αναπτυξιακού μοντέλου,
ικανού για να υιοθετηθεί ως στρατηγικό εργαλείο που δημιουργεί αξίες τόσο για
τα μέλη ξεχωριστά όσο και τις επιχειρήσεις, μπορεί να οδηγήσει στο δρόμο της
ευημερίας.Πλέον, ο παλαιός τρόπος οργάνωσης των επιχειρήσεων κρίνεται
ξεπερασμένος, ώστε χρειάζεται να αλλάξει για να καταστεί περισσότερο
αποτελεσματικός και καινοτόμος στις νέες προκλήσεις.Ο νέος προσανατολισμός στην
επιχειρηματικότητα βασίζεται στην εφαρμογή της στρατηγικήςσκέψης(κατανόηση,
κρίση και επίλυση προβλήματος) και σωστή διαχείριση,όχι μόνο ελέγχοντας τα
οικονομικά δεδομένα, κρατώντας σε ισοζύγιο μεταξύ εσόδων και εξόδων, αλλά και συνδυάζοντας
τη διερεύνηση, επιλογή και δράση.
Συμπερασματικά,
η ουσία της διαφοροποίησης από τις παραδοσιακές μορφές δραστηριοτήτων και ιδιαιτέρως,
μιας συνένωσης καινοτόμων δραστηριοτήτων θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ενδιαφέρον
σημείο αναφοράς ως μια επιτυχημένη πρακτική, αφού η διαδικασία μέτρησης της
παραγωγικής απόδοσης μιας επιχείρησης και των υπηρεσιών της μπορεί να οδηγήσει
στην εμφάνιση εσωτερικών ευκαιριών για βελτίωση. Επομένως, όταν ένας αγροτικός συνεταιρισμός
συναντά ένα καινοτόμο επενδυτικό σχέδιο κατασκευής καθαρής ενέργειας (greenenergyproject) χωρίς προηγούμενη εμπειρία σε τέτοιο πεδίο, μπορούν
να δημιουργηθούν εξαιρετικά αποτελέσματα για περαιτέρω ερευνητικούς σχεδιασμούς
που θα οδηγήσουν σε αναπτυξιακή πρόοδο. Πάνω από όλα, οι διαμορφωτές πολιτικής,
οι ομάδες ειδικών παραγωγής σκέψης (thinktanks),
οι επιχειρηματίες, τα στελέχη επιχειρήσεων χρειάζεται να παρατηρήσουν και να
μελετήσουν προσεκτικά τις πρωτοβουλίες, τις δράσεις, την πρόοδο και τα
επιτεύγματα του Αγροτικού Συνεταιρισμού «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου.
Βιβλιογραφία
ΠρωτογενείςΠηγές
1) ΠροφορικήΣυνέντευξημετονΠρόεδροτουΑγροτικούΣυνεταιρισμού
«ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου, Αγρίνιο, 21Ιουνίου 2022.
2) ΠροφορικήΣυνέντευξημετον[i]ΕκτελεστικόΔιευθυντήτουΤμήματος
ΑΠΕ του ΑγροτικούΣυνεταιρισμού «ΕΝΩΣΗ» Αγρινίου, 21 Ιουνίου 2022.
3) ΠροφορικήΣυνέντευξημετονJamesJr. Warren, ΑμερικανόεμπειρογνώμονατουΣχεδίουΜάρσαλ,Αθήνα,
25 Ιουλίου 2000.
4) Εβδομαδιαία
Εφημερίδα «Μαχητής», 22 Ιουνίου 2022, Αγρίνιο.
5) Greece-Statistical Data Book-Fiscal Year 1955/1956, Volume I, table 69, compiled by the Finance & Program
Division of the U.S. Operations Mission/Greece, Library of Congress, July 1957.
ΔευτερογενείςΠηγές
1)Αβδελίδης,
Παρμενίων, Ο Συνεταιρισμός στις συνθήκες του καπιταλισμού: Θεωρία, εξέλιξη,
πράξη, εκδόσεις Gutenberg, 1978, Αθήνα.
2) Αβδελίδης,
Παρμενίων, Το Αγροτικό Συνεταιριστικό Κίνημα στην Ελλάδα, εκδόσεις Α/φών
Παπαζήση, 1986, Αθήνα.
3) Βεργόπουλος,
Κώστας, Το αγροτικό ζήτημα στην Ελλάδα: το πρόβλημα της κοινωνικής ενσωμάτωσης
της γεωργίας, Εξάντας, 1975, Αθήνα.
4) Βετσόπουλος, Απόστολος, ΗΕλλάδακαιτοΣχέδιοΜάρσαλ: Ημεταπολεμικήανασυγκρότησητηςελληνικήςοικονομίας,
Gutenberg, 2007, Αθήνα.
5)Vetsopoulos, Apostolos, Efforts for the stabilization and development
of the Greek economy, Journal of the Modern Greece Studies, vol. 29, Autumn
2009. TheJohnHopkinsUniversity, Baltimore, Maryland,
USA.
6) Βετσόπουλος,
Απόστολος, Οικονομικές Συνθήκες στην περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου
Πολέμου στην Αιτωλοακαρνανία στο Κ. Μπάθα & Θ. Σφήκας,
Κατοχή-Αντίσταση-Εμφύλιος στην Αιτωλοακαρνανία: Η Αιτωλοακαρνανία στη δεκαετία
1940-1950, Παρασκήνιο, 2010, Αθήνα.
7) Βετσόπουλος, Απόστολος,
ΙστορίατωνΣυνεταιρισμώνστηνΕλλάδα, εκδόσειςΓράμμα,
2016, Μεσολόγγι.
8) Βετσόπουλος,
Απόστολος, Σταθμοίστηνευρωπαϊκήεξελικτικήπορεία, 15ος-20οςαιώνας,
εκδόσειςΓράμμα, 2020, Μεσολόγγι.
9) Δασκάλου,
Γεώργιος, Χ., Αστικοί και Γεωργικοί Συνεταιρισμοί, Σύγχρονη Εκδοτική ΕΠΕ, 1992,
Αθήνα.
10) Ζάχαρης,
Ευστάθιος, Γεωργική και συνεταιριστική οικονομία, Ίδρυμα Ευγενίδου, 1996,
Αθήνα.
11) Ζιωγάνας,
Χρήστος, Μ., Γεωργική οικονομική ανάπτυξη : αρχές, θεωρίες, εφαρμογές, εκδ. Ζήτη, 2003, Θεσσαλονίκη.
12) Ινστιτούτο
Αγροτικών Ερευνών (Ι.ΑΓ.Ε) Αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις και ο ρόλος
τους στις νέες προκλήσεις: Ημερίδα: Αμφιθέατρο Υπουργείου Εξωτερικών, Δευτέρα
13 Οκτωβρίου 1997,Συμμετέχοντες φορείς: (Ι.ΑΓ.Ε.) Ινστιτούτο Αγροτικών Ερευνών,
ΙΣΕΜ (Ινστιτούτο Συνεταιριστικών Ερευνών & Μελετών), Γεωπονικό Πανεπιστήμιο
Αθηνών, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Αθηνών, (επιμέλεια Δ.
Γαμβούλης), εκδόσεις Ι.ΑΓ.Ε., 1998, Αθήνα.
13) Ινστιτούτο
Συνεταιριστικών Ερευνών και Μελετών (ΙΣΕΜ), Συνεταιριστική Ιδέα και Επιχειρηματικότητα στο
Πλαίσιο της Ε.Ε., εκδόσεις Σταμούλη Α.Ε., 2004, Αθήνα.
14) Καπογιάννης,
Δημήτρης, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, στο συλλογικό τόμο «Η Ελλάδα τον 20ο
αιώνα», τόμος ΚΗ΄ της σειράς Επτά
ημέρες/Καθημερινή, 2000, Αθήνα.
15)Κλήμης,
Αριστείδης, Ν., Αγροτική Πίστις –Ιστορία ιδρύσεως της ΑΤΕ, 1950, Αθήνα.
16)Κλήμης,
Αριστείδης, Ν., Οι Συνεταιρισμοί στην Ελλάδα, Δ΄ τόμος, 1946-1960, Σ.Ε.ΚΑΠ.,
1996, Αθήνα & Ξάνθη.
17)Λεβεντάκου, Χριστίνα,
ΚεντρικήΕπιτροπήΔανείων & Οργανισμός Χρηματοδοτήσεως Οικονομικής Αναπτύξεως:
Τα Αρχεία, Αθήνα, 2008, Πολιτιστικό ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ).
18)
Μπρακατσούλας, Βασίλης, Κ., Η ελληνική γεωργία τα τελευταία χρόνια, 1950-2003,
εκδόσεις Παπαζήση, 2003, Αθήνα.
19) Παπαγεωργίου,
Κωνσταντίνος, Λ., Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, Ίδρυμα Ευγενίδου, 1986, Αθήνα.
20) Παπαγεωργίου,
Κωνσταντίνος, Λ., Βιώσιμη συνεταιριστική οικονομία: Θεωρία και πρακτική,
εκδόσεις Σταμούλης, 2004, Αθήνα.
Ηλεκτρονικές Πηγές
https://karvasaras.gr/enosi-agriniou-koutsoupias/
https://www.youtube.com/watch?v=3Nxcfv3hRbc
https://www.youtube.com/watch?v=YKiFIdCL0Og
https://www.youtube.com/watch?v=RCI9EnUamUQ
https://sinidisi.gr/enosi-agrinioy-taytotita-synetairismoy-se-video/
[1]ΗμελέτηαυτήπαρουσιάστηκεστοΔιεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής ΄Ερευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA)που έγινε στην Αθήνα, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, τον Ιούλιο 2022.
