Συγγραφέας:
Edgar
Parnell
(Βιογραφικό
σημείωμα του συγγραφέα βλ. στο τεύχος
5 του περιοδικού)
5ο Διεθνές
Συνέδριο Έρευνας για την Κοινωνική
Οικονομία
Κοινωνική
Οικονομία στην εποχή της παγκοσμιοποίησης
Συνδιοργάνωση
CIRIEC-Πορτογαλίας και CIRIEC
International,
Λισαβόνα, 15 με
18 Ιουλίου, 2015
Τα
ερωτήματα:
1.
Γιατί ενώ οι συνεταιρισμοί, τα ταμεία
αλληλασφάλισης, και άλλες μορφές
αυτοβοηθητικών επιχειρήσεων, έχουν
σημειώσει τεράστια πρόοδο από τη γέννησή
τους, πολλές αδυνατούν να ευδοκιμήσουν
και άλλες αρπάζονται από ιδιοτελείς
ομάδες, και σε πολλές περιπτώσεις
γίνονται συμβατικές επιχειρήσεις;1
2. Τι
πρέπει να αλλάξει, για να εξαλειφθούν
οι εγγενείς αδυναμίες που υπάρχουν σε
πολλές επιχειρήσεις αυτοβοήθειας;
Μεθοδολογία:
Μια
συστηματική πενταετής ανασκόπηση,
προερχόμενη τόσο από τη δική μου μελέτη
και πρακτική συνεργασία μου με επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας σε περισσότερες από 40
διαφορετικές χώρες επί μια περίοδο πάνω
από 50 χρόνια2
έχουν επικεντρωθεί στις απαντήσεις
στις παραπάνω ερωτήσεις.
Κύρια
συμπεράσματα:
1. Πολλές
επιχειρήσεις αυτοβοήθειας, αποδεικνύονται
ανεπαρκείς για τις συνθήκες του εικοστού
πρώτου αιώνα. Δηλαδή, αυτές υπολείπονται
όσον αφορά την αξιοποίηση των δυνατοτήτων
τους για να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές
στη ζωή των μελών τους.
2. Υπάρχει
ανάγκη να ανακαλύψουμε ξανά την
αυτοβοηθητική νοοτροπία, και να
επανασχεδιάσουμε το μοντέλο της
επιχείρησης αυτοβοήθειας
3. Οι
άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, έχουν ανάγκη
από τα σωστά εργαλεία για να διαχειρίζονται
πραγματικά επιτυχημένες επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας στις σημερινές συνθήκες,
εργαλεία που περιλαμβάνουν τις σωστές
πρακτικές, πολιτικές, συστήματα και
τεχνολογίες, και ένα σαφές μοντέλο
αυτοβοηθητικής επιχείρησης. Επιτυχία
σημαίνει επίτευξη μιας καλύτερης
συμφωνίας, καλύτερης οργάνωσης (στην
οποία να μπορεί να στηριχθεί κάποιος
ότι θα ενεργήσει προς το καλύτερο
συμφέρον των μελών) και καλύτερο μέλλον
για τα μέλη της.
4. Είναι
πολύ σημαντικό να αμφισβητηθούν οι
δημοφιλείς παρανοήσεις και τη συγκεχυμένη
αντίληψη που συχνά διακατέχει αυτό το
μοντέλο της επιχείρησης
5. Σε
περίπτωση έλλειψης αυτοβοηθητικής
νοοτροπίας, οι αυτοβοηθητικές επιχειρήσεις
εκφυλίζονται σε οργανώσεις που δεν
εξυπηρετούν πλέον τα μέλη τους, και
αδυνατούν να επιτύχουν τον πραγματικό
σκοπό τους.
6.
Πλήρως αποτελεσματικές επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας είναι αναμφίβολα απαραίτητες
για την αντιμετώπιση των αδυναμιών της
«ελεύθερης» αγοράς, αλλά χωρίς την
ευρεία εφαρμογή ενός πολύ πιο ισχυρού
μοντέλου αυτοβοηθητικής επιχείρησης,
η πρόοδος είναι μάλλον απίθανη. Η
αναγέννηση της αυτοβοηθητικής επιχείρησης
παρεμποδίζεται σήμερα από το γεγονός
ότι τα περισσότερα εκπαιδευτικά συστήματα
δεν προετοιμάζουν τους ανθρώπους για
θετικούς ρόλους σε αυτοβοηθητικές
επιχειρήσεις. Η έλλειψη αυτή πρέπει να
αντιμετωπιστεί κατά προτεραιότητα
7. Οι
αυτοβοηθητικές επιχειρήσεις τότε μόνο
είναι πραγματικά επιτυχημένες, όταν οι
ηγέτες τους κατανοούν πλήρως το σκοπό
και τη λειτουργία αυτού του είδους της
επιχείρησης, και το περιβάλλον μέσα στο
οποίο οι επιχειρήσεις αυτές λειτουργούν,
ιδίως τη δυναμική των αγορών στις οποίες
δραστηριοποιούνται. Θα πρέπει επίσης
να κατανοούν το μοντέλο της αυτοβοηθητικής
επιχείρησης, τις πραγματικότητες της
ανθρώπινης οργάνωσης, πώς να κάνουμε
τους ανθρώπους να εργάζονται μαζί, τα
οικονομικά της αυτοβοήθειας, και το
νομικό πλαίσιο που διέπει τις επιχειρήσεις
τους. Η χρησιμοποίηση μιας ταιριαστής
για τον συγκεκριμένο σκοπό μορφής
οργάνωσης, σε συνδυασμό με τα κατάλληλα
συστήματα διακυβέρνησης, εποπτείας,
πολιτικών και συστημάτων διαχείρισης,
θα εξασφαλίζουν την επίτευξη του κοινού
σκοπού τους σε σταθερή βάση. Επιπλέον,
η εφαρμογή συστημάτων που παρέχουν την
πίεση για απόδοση και τα κίνητρα τόσο
για την καινοτομία όσο και για την
οργανωτική ανανέωση.
Το
πλαίσιο
Όλες
οι μορφές αυτοβοηθητικών επιχειρήσεων,
για παράδειγμα συνεταιρισμοί, πιστωτικές
ενώσεις, οικοδομικοί συνεταιρισμοί,
φιλανθρωπικές ενώσεις, οφείλουν να
ελέγχονται από τα μέλη τους, χρειάζεται
να εφαρμόζουν τη συνεργασία για την
επίτευξη του σκοπού τους, και επειδή τα
μέλη τους είναι συνιδιοκτήτες, μπορούν
να αποκαλούνται «επιχειρήσεις που
ελέγχονται από τα μέλη τους», «συνεταιρισμοί»
ή «ταμεία αλληλασφάλισης». Στην παρούσα
εργασία αναφέρονται ως «επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας» (ΕΑ), διότι η αυτοβοήθεια,
σε συνδυασμό με την αμοιβαία δράση,
αποτελούν το πιο σημαντικό κοινό
χαρακτηριστικό, το οποίο φαίνεται ότι
τώρα συχνά λησμονείται.
Σε
ορισμένες χώρες, οι επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας (ΕΑ) επεκτείνονται με
ταχείς ρυθμούς, ενώ σε άλλες μερικές
παραδοσιακές μορφές βρίσκονται σε
παρακμή. Ταυτόχρονα, πολλοί νέοι τύποι
επιχειρήσεων αυτοβοήθειας αναδύονται
και οι πιο παραδοσιακές εξελίσσονται
για να ανταποκρίνονται στις σημερινές
προκλήσεις. Το πεδίο για ανάπτυξη τόσο
των υφιστάμενων όσο και νέων ΕΑ είναι
απεριόριστο, περιοριζόμενο μόνο από
την ικανότητα των ηγετών τους να
κατανοήσουν πλήρως το μοντέλο της
επιχείρησης αυτο-βοήθειας, και να
αναπτύσσουν τόσο τις γνώσεις όσο και
τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες
για τη λειτουργία του είδους της
επιχείρησης που μπορεί πραγματικά να
αλλάξει τη ζωή των ανθρώπων.
Αλλαγή
της ζωής
Ο
αντίκτυπος των ΕΑ στη ζωή των μελών τους
εξαρτάται τόσο από τη φύση των προβλημάτων
που τα μέλη τους αντιμετωπίζουν, όσο
και από την προϋπάρχουσα ποιότητα της
ζωής τους. Στην κορυφή της κλίμακας,
υπάρχουν ΕΑ που δημιουργήθηκαν για να
αντιμετωπίσουν τη μεγάλη αδικία που
επικρατεί σε μια αγορά. Υπό τις συνθήκες
αυτές, οι ΕΑ μπορούν να επιφέρουν
εξαιρετικά εκπληκτικές αλλαγές στη ζωή
των μελών τους. Για παράδειγμα: όταν οι
φτωχοί αγρότες πωλούν τα προϊόντα τους
σε τιμές που κατά τίποτε νε μοιάζουν με
δίκαιες τιμές ή όταν μόνο νοθευμένα
τρόφιμα σε εξωφρενικές τιμές είναι
διαθέσιμα στην αγορά, ή όταν δεν υπάρχει
πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη,
ή όταν άλλες βασικές υπηρεσίες δεν είναι
διαθέσιμες, ή όταν αδίστακτοι τοκογλύφοι
εκμεταλλεύονται τους αδύναμους. Στο
άλλο άκρο της κλίμακας, όσον αφορά τον
αντίκτυπο, υπάρχουν ΕΑ που παρέχουν στα
μέλη τους περιορισμένες αλλά σημαντικές
αλλαγές στον τρόπο ζωής τους. Για
παράδειγμα, με τη δημιουργία κοινωνικών
συλλόγων, λεσχών συνάντησης, πολιτιστικών
δραστηριοτήτων, αθλητικών εγκαταστάσεων,
αθλητικών συλλόγων από τους φιλάθλους,
ή κοινών μάρκετινγκ και άλλων υπηρεσιών
για τη στήριξη των μικρών και μεσαίου
μεγέθους επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Σε όλες τις
περιπτώσεις, επιτυχημένες ΕΑ, αν
λειτουργούν σωστά, παρέχουν στα μέλη
τους βελτιωμένη ποιότητα ζωής και
μεγαλύτερο έλεγχο στα θέματα της ζωής
τους.
Μια
εθνική επιταγή
Οι
επιχειρήσεις αυτοβοήθειας (ΕΑ) έχουν
να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε
κάθε οικονομία της αγοράς, ιδίως, με την
ανταπόκρισή τους στις ανεπάρκειες της
αγοράς, και, ενδεχομένως, με τη διευκόλυνση
της κοινωνικής αλλαγής στην κοινωνία.
Επίσης, οι ΕΑ λειτουργούν προς το εθνικό
συμφέρον, παρέχοντας τα μέσα τόσο για
την αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας
όσο και για την αντιμετώπιση της αύξησης
της εταιρειοκρατίας.3.
Πολλές κυβερνήσεις εφαρμόζουν προγράμματα
λιτότητας, τα οποία, σε ακραίες περιπτώσεις,
σημαίνουν ότι πολλές υπηρεσίες θα είναι
διαθέσιμες μόνο αν παρέχονται από ΕΑ.
Ως εκ τούτου, είναι επιτακτική ανάγκη
οι ΕΑ να επεκτείνουν σημαντικά το ρόλο
τους στην οικονομία. Ωστόσο, είναι
σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι αυτά
τα φιλόδοξα αποτελέσματα επισυμβαίνουν
μόνο όταν οι επιχειρήσεις αυτοβοήθειας
φέρνουν πραγματικά αλλαγές στη ζωή των
μελών τους. Η συνιδιοκτησία καθαυτή δεν
συνεπάγεται από μόνη της όφελος είτε
για τα μέλη είτε για τη χώρα. Με την
προοπτική τόσο πολλών θετικών
αποτελεσμάτων, είναι απαραίτητο να
αντιμετωπιστούν κατά μέτωπο οι αδυναμίες
που υπάρχουν σήμερα σε πολλές ΕΑ.
Αδυναμίες που αναπόφευκτα οδηγούν σε
αδυναμία ανάδειξης του συνόλου των
δυνατοτήτων τους, και τις καθιστούν
ευάλωτες σε επιθέσεις κατάληψης από
ενδιαφερόμενα για τον εαυτό τους άτομα
ή από καιροσκόπους χρηματοδότες.
Επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας - το πρώτο κύμα
Οι
πρώτες προσπάθειες για τη δημιουργία
διαφόρων μορφών επιχειρήσεων αυτοβοήθειας,
ως επί το πλείστον κατέληξαν σε αποτυχία.
Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, οι ΕΑ
όλων των τύπων, ανέπτυξαν σύνολα
πρακτικών, που αποτέλεσαν τη βάση για
την ταχεία επέκτασή τους και υιοθετήθηκαν
από ΕΑ σε πολλά διαφορετικά μέρη του
κόσμου. Αποτέλεσμα αυτού ήταν ότι όλες
οι μορφές ΕΑ σύντομα έγιναν μεγάλοι
παίκτες στις οικονομίες πολλών χωρών.
Όταν άρχισα να εργάζομαι στον τοπικό
καταναλωτικό συνεταιρισμό μου (το 1953)
οι επιχειρήσεις αυτοβοήθειας ήταν
παρούσες στις περισσότερες πόλεις σε
όλη τη Μ. Βρετανία4.
Όμως, πολλές είχαν ήδη αρχίσει να
παρακμάζουν, αφού είχαν φθάσει στο
αποκορύφωμά της οικονομικής και
κοινωνικής επιρροής τους γύρω από τη
δεκαετία του 1930.
Κατά
τη διάρκεια των πενήντα τελευταίων
ετών, πέρασα ένα μεγάλο μέρος της
επαγγελματικής μου ζωής επιδιώκοντας
να αντιστρέψω την καθοδική πορεία ΕΑ,
κυρίως συνεταιρισμών, αλλά επίσης και
διαδραστικά με πολλές άλλες μορφές ΕΑ.
Έχοντας αναδιφήσει σε αυτή την εμπειρία,
έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, ενώ
η τρέχουσα προσέγγιση για τη διαχείριση
των επιχειρήσεων αυτοβοήθειας που
χρησιμοποιείται από τις περισσότερες
ΕΑ, αρχικά λειτουργεί αρκετά καλά, όταν
οι δραστηριότητες είναι τοπικές και τα
μέλη γνωρίζονται καλά μεταξύ τους, όμως
δεν είναι αρκετά αποτελεσματική για
μεγαλύτερες γεωγραφικά διάσπαρτες
δραστηριότητες στον 21ο αιώνα.
Διαφορετικοί
τύποι - διαφορετικές πρακτικές
Στην
πορεία του χρόνου, τα διαφορετικά είδη
επιχειρήσεων αυτοβοήθειας έχουν
καθιερώσει μια σειρά από πρακτικές που
έχουν γίνει το σήμα κατατεθέν ειδικών
μορφών επιχειρήσεων αυτοβοήθειας - όπως
οι συνεταιρισμοί, οι πιστωτικές ενώσεις,
οι φιλανθρωπικές κοινωνίες, και οι
οικοδομικοί συνεταιρισμοί. Οι πρακτικές
αυτές πρέπει να αλλάξουν και να
προσαρμοστούν καθώς οι επιχειρήσεις
μεγαλώσουν και αναπτύσσονται,
ανταποκρινόμενες στις αλλαγές που
συντελούνται τόσο στην αγορά όσο και
στο οικονομικό περιβάλλον στο οποίο
οφείλουν να λειτουργούν. Πολύ συχνά, οι
ηγέτες τους δεν έχουν καταφέρει να ότι
πραγματοποιήσουν τις απαιτούμενες
αλλαγές για να μπορέσουν να αξιοποιήσουν
τις δυνατότητές τους και να πετύχουν
μια πραγματική διαφορά στη ζωή των μελών
τους.
Ψευδείς
επιχειρήσεις
Δυστυχώς,
πολλές οργανώσεις οι οποίες φέρουν
ονόματα που σημαίνουν ότι είναι γνήσιες
επιχειρήσεις αυτοβοήθειας, μπορεί στην
πραγματικότητα να μην είναι αυθεντικές.
Σε πολλές χώρες, οι επιχειρήσεις μπορεί
να μην έχουν συνέπειες αποκαλώντας τους
εαυτούς τους, για παράδειγμα, συνεταιρισμούς
ή οικοδομικούς συνεταιρισμούς, ενώ δεν
είναι στην πραγματικότητα επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας, όσο και να αφηνιάσει η
φαντασία μας. Αυτό συμβαίνει όταν ο
βαθμός προστασίας που παρέχεται από τη
νομοθεσία για να καλύπτει τέτοιες
επιχειρήσεις, είναι ανεπαρκής. Μια
γνήσια επιχείρηση αυτοβοήθειας πρέπει
να διοικείται από τα μέλη της, δημοκρατικά,
και κυρίως προς όφελος των μελών της.5
Οι ΕΑ έχουν συχνά υποστεί επιχειρηματικές
επιθέσεις, και μερικές φορές απώλεσαν
τον αμοιβαίο χαρακτήρα τους, με υπαιτιότητα
των ανώτερων διευθυντικών στελεχών
τους, από κλίκες ιδιοτελών μελών τους,
από πολιτικούς καιροσκόπους, ή σε
ορισμένες χώρες από τον μηχανισμό του
κράτους. Αυτό προκύπτει κυρίως λόγω
αδυναμιών στην οργάνωση και τη διακυβέρνησή
τους, ή λόγω της απουσίας ενός
αποτελεσματικού συστήματος εποπτείας.
Αιτιολογία,
όχι δογματισμός
Κατά
την εποχή που συστάθηκαν για πρώτη φορά
πολλοί τύποι επιχειρήσεων αυτοβοήθειας,
το επίπεδο της τυπικής εκπαίδευσης ήταν
ελάχιστο για όλους με εξαίρεση τους
πολύ προνομιούχους. Οι ηγέτες των ΕΑ
συχνά ανέπτυξαν πρακτικές που θεωρήθηκαν
ουσιώδεις για την επιτυχία τους, ενώ
ταυτόχρονα ανέπτυξαν μεθόδους για να
βοηθήσουν τους απλούς ανθρώπους να
θυμούνται και να αποδεχθούν αυτές τις
πρακτικές. Οι ηγέτες ανέμεναν από τους
αμόρφωτους να μάθουν παπαγαλίστικα και
να μην διερευνούν τις αιτίες που
διαμορφώνουν αυτές τις πρακτικές. Πολλές
πρακτικές έφθασαν να συγχέονται με τα
βασικά χαρακτηριστικά των ΕΑ, ή με
στοιχεία μιας στρατηγικής παρέμβασης
στην αγορά, με αποτέλεσμα κάποιοι
άνθρωποι να επικεντρώνουν την προσοχή
τους στην προσπάθεια προσκόλλησης σε
μια δογματική θέση και όχι στην
αντιμετώπιση των πραγματικών αναγκών
των μελών τους. Σήμερα, οι περισσότεροι
άνθρωποι είναι συνήθως πολύ πιο
απαιτητικοί, θέλουν να κατανοήσουν τους
λόγους για τους οποίους πρέπει να
ακολουθήσουν οποιαδήποτε συγκεκριμένη
πρακτική, και δεν είναι διατεθειμένοι
να δεχθούν εύκολα οποιεσδήποτε δογματικές
δηλώσεις.
Είναι
εξαιρετικά αφελές να πιστεύει κανείς
ότι αναπτύσσοντας μερικές κοινοτοπίες
μπορεί να αλλάξει ποτέ κάτι. Μόνο
αποτελεσματική αμοιβαία δράση και τα
υψηλότερα πρότυπα συμπεριφοράς θα
επιφέρουν κάποια πραγματική διαφορά
στις ζωές των μελών των ΕΑ. Η ύπαρξη
δογματικών προκαταλήψεων σε κάποιον
οργανισμό μπορεί να δημιουργήσει
τεράστια εμπόδια στην αναγκαία αλλαγή.
Πολύ συχνά, οι άνθρωποι παραβλέπουν
εκείνα τα δεδομένα που δεν υποστηρίζουν
τις υπάρχουσες πεποιθήσεις τους.
Αυτοβοήθεια
- η κινητήρια δύναμη
Όταν
οι άνθρωποι προσπαθούν να μας εξαπατήσουν
και να μας «γδύσουν» με ποικίλους τρόπους
ή όταν η αγορά δεν λειτουργεί με δίκαιες
σχέσεις συναλλαγών, ή δεν παρέχει το
είδος των αγαθών ή των υπηρεσιών που
απαιτούνται, τότε κάποια στιγμή κάποιοι
από εμάς θα αντιδράσουν με επιδίωξη την
αλλαγή της κατάστασης. Επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας αναδύονται όταν οι άνθρωποι
δεν είναι πλέον πρόθυμοι να αποδεχθούν
ότι είναι σε μειονεκτική θέση, ή δεν
εξυπηρετούνται επαρκώς από την αγορά.
Συχνά, αναπτύσσεται ένα αίσθημα θυμού,
και αυτό πρέπει να είναι όχι μόνο
ελεγχόμενο αλλά και θετικό, και να
οδηγεί μια ομάδα ανθρώπων να δράσουν
ομόφωνα για να επιφέρουν την αλλαγή που
απαιτείται στην αγορά.
Κεντρικό
στοιχείο της έννοιας της επιχείρησης
αυτοβοήθειας, είναι η επιθυμία των
ανθρώπων να αλλάξουν τα πράγματα προς
το καλύτερο, που γίνεται η κινητήρια
δύναμη τόσο για την ίδρυση όσο και για
τη διατήρηση της δικής τους επιχείρησης
αυτοβοήθειας. Για να κατανοήσουμε το
αυτοβοηθητικό μοντέλο επιχείρησης
είναι απαραίτητο να ενημερωθούμε για
τα στοιχεία που διαμορφώνουν τη νοοτροπία
της αυτοβοήθειας. Η αυτο-βοήθεια δεν
είναι ποτέ η εύκολη επιλογή. Η εύκολη
λύση είναι να περιμένουμε κάποιον άλλο
να κάνει κάτι, το οποίο σημαίνει να
παραμένουμε εξαρτημένοι από άλλους.
Αυτο-βοήθεια και αμοιβαία δράση είναι
συχνά η μόνη βιώσιμη επιλογή όταν οι
άνθρωποι θέλουν να επιτύχουν σημαντικές
αλλαγές στη ζωή τους, και στη ζωή των
οικογενειών τους, επηρεάζοντας την ίδια
στιγμή θετικά τις κοινότητες στις οποίες
ζουν.
Η
αυτοβοηθητική νοοτροπία
Για
να γίνουν κατανοητές οι επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας είναι ανάγκη πρώτα να
κατανοήσουμε την «νοοτροπία αυτοβοήθειας»
που τις καθοδηγεί. Οι επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας είναι το προϊόν της
επιθυμίας να επιτευχθεί αλλαγή, αλλαγή
που θα επιφέρει βελτίωση στη ζωή των
ανθρώπων που συμμετέχουν. Αυτή η αλλαγή
λαμβάνει χώρα όταν τα άτομα αποφασίζουν
να αναλάβουν μεγαλύτερο έλεγχο της ζωής
τους, και να σταματήσουν άλλους να κάνουν
τη ζωή τους άθλια. Οι άνθρωποι τότε μόνο
παίρνουν τον έλεγχο στα χέρια τους, όταν
αναγνωρίζουν τι πρέπει να αλλάξει και
δεσμεύονται να εξασφαλίσουν αυτή την
αλλαγή, και όταν αρχίζουν να αναλαμβάνουν
προσωπική ευθύνη για τη δική τους ζωή.
Οι επιχειρήσεις αυτοβοήθειας έχουν τον
σημαντικό ρόλο της μείωσης της εξάρτησης
από άλλους, ειδικά από εκείνους που τους
εκμεταλλεύονται. Η αυτοβοήθεια απαιτεί
αυτοπεποίθηση, αυτοπειθαρχία και
αυτοέλεγχο. Απαιτεί επίσης αυτο-ανάπτυξη
και συνετή λήψη αποφάσεων, πράγμα που
σημαίνει την ανάγκη σοφής προνοητικότητας.
Η αυτο-βοήθεια εμπεριέχει την αναγκαία
δέσμευση για τη σκληρή δουλειά που
απαιτείται για να εμπεδωθούν οι νέες
δεξιότητες και ικανότητες, που συχνά
απαιτούνται για την εκκίνηση μιας νέας
επιχείρησης, ή όταν υπάρχει ανάγκη να
αποκατασταθεί ο έλεγχος από τους νόμιμους
ιδιοκτήτες της, σε περιπτώσεις όπου οι
επιχειρήσεις υπόκεινται σε επιχειρηματικές
επιθέσεις.
Αμοιβαία
δράση
Τα
μέλη μιας επιχείρησης αυτοβοήθειας
είναι μια ομάδα ατόμων που συνδέονται
μεταξύ τους και με το περιβάλλον τους
με τρόπους που τους δίνουν δύναμη ως
ομάδα. Αυτά τους επιτρέπουν να
αντιμετωπίσουν την αβεβαιότητα, την
πολυπλοκότητα και την αλλαγή που
επηρεάζει την καθημερινή τους ζωή, στο
πλαίσιο των συγκεκριμένων αγορών στις
οποίες πρέπει να επιβιώσουν και να
ευημερήσουν. Οι επιχειρήσεις αυτο-βοήθειας
συγκεντρώνουν άτομα, συμπεριλαμβανομένων
εκείνων που δεν σχετίζονται μεταξύ
τους, τα οποία ενεργούν από κοινού,
επειδή το κλειδί για την επιβίωση στον
κόσμο απαιτεί μια σειρά από δεξιότητες
που θα εξισορροπεί τα οφέλη της ομάδας
με το ατομικό τους συμφέρον. Οι άνθρωποι
έχουν πολλά κοινά προβλήματα, οδηγούνται
από τις ίδιες παρορμήσεις να συνεργαστούν,
αλλά και να επωφεληθούν ως άτομα, και
να κάνουν ό,τι είναι σωστό για την
ευρύτερη κοινότητα. Στη συνέχεια, αυτό
μας βοηθά να μεριμνούμε για τις οικογένειές
μας και τους εαυτούς μας. Η αμοιβαία
δράση απαιτεί τόσο συνεταιριστική
συμπεριφορά όσο και δέσμευση εκ μέρους
των επιμέρους μελών.
Απλή
αλλά όχι απλουστευτική
Η ιδέα
πίσω από μια εμπορική επιχείρηση είναι
πρωτόγονη και απλή. Οι άνθρωποι
χρησιμοποιούν τα χρήματα για να κάνουν
ακόμη περισσότερα χρήματα από το εμπόριο
αγαθών και υπηρεσιών. Οι άνθρωποι μπορούν
είτε να διαχειρίζονται οι ίδιοι μια
επιχείρηση ή να πληρώνουν άλλους
ανθρώπους να τη διαχειρίζονται ή
επενδύουν τα χρήματά τους σε επιχειρήσεις
που ανήκουν σε άλλους. Όταν οι άνθρωποι
τοποθετούν χρήματα σε μια επιχείρηση
και βασίζονται σε άλλους ανθρώπους για
να τη διαχειρίζονται, πραγματικά δεν
έχει σημασία τι κάνουν ή πώς τη
διαχειρίζονται, υπό την προϋπόθεση ότι
είναι νόμιμη, εφ' όσον αφενός αποκτά
κέρδη για τους ιδιοκτήτες της και
αφετέρου διασφαλίζει τις επενδύσεις
τους. Αυτό δεν είναι μια πολιτική
τοποθέτηση αλλά μια πραγματικότητα.
Η
έννοια της επιχείρησης αυτοβοήθειας
είναι επίσης απλή αλλά έξυπνη. Όταν μια
ομάδα ανθρώπων συνδέονται, επειδή δεν
είναι ικανοποιημένοι με ό,τι παρέχουν
οι υπάρχοντες έμποροι, ή αδυνατούν να
προσφέρουν σε μια συγκεκριμένη αγορά,
ιδρύουν μια επιχείρηση αυτοβοήθειας.
Αυτό σημαίνει ότι από κοινού ιδρύουν
τη δική τους επιχείρηση, με στόχο την
αλλαγή της θέσης τους στην αγορά. Τα
μέλη πρέπει να έχουν μια πολύ σαφή ιδέα
για το τι είναι αυτό που θέλουν να
αλλάξουν στην αγορά, και πώς πρόκειται
να επιτύχουν τις αλλαγές αυτές. Με άλλα
λόγια, θα πρέπει να συμφωνήσουν τόσο
για τον «κοινό στόχο» τους και για τη
«στρατηγική παρέμβασης στην αγορά». Θα
πρέπει επίσης να συμφωνήσουν σχετικά
με το σχεδιασμό της οργάνωσής τους, η
οποία πρέπει να είναι «κατάλληλη για
τον σκοπό της» ως επιχείρηση αυτοβοήθειας.
Είναι ζωτικής σημασίας να δημιουργείται
η σωστή μορφή οργάνωσης, καθώς και οι
απαραίτητες πρακτικές, πολιτικές και
συστήματα που μπορούν να εξασφαλίσουν
τη διατήρηση του συνόλου των θεμελιωδών
χαρακτηριστικών, τα οποία είναι απαραίτητα
σε όλες τις επιχειρήσεις αυτοβοήθειας.
Αξιοπρόσεκτα
γεγονότα
Οι
περισσότεροι άνθρωποι που δεν είναι
εξοικειωμένοι με επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας, συχνά δυσκολεύονται να
κατανοήσουν τα στοιχειώδη γεγονότα σε
σχέση με αυτή τη μορφή επιχείρησης. Αυτό
οφείλεται στο γεγονός ότι πολλές από
τις πιο σημαντικές πτυχές για το πώς
πρέπει να λειτουργούν φαίνονται περίεργες
σε σύγκριση με όσα έχουν ήδη μάθει για
το εμπόριο. Θα έπρεπε να είναι προφανές
ότι οι ΕΑ δεν είναι εμπορικές επιχειρήσεις,
και δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Είναι στην πραγματικότητα «ενώσεις
προσώπων» που θέλουν να αλλάξουν τη
θέση τους σε μια συγκεκριμένη αγορά. Σε
αντίθεση με τις εταιρείες που ανήκουν
στους επενδυτές, οι οποίες είναι «ενώσεις
κεφαλαίου» που υπάρχουν για να αποδίδουν
κέρδη για τους ιδιοκτήτες τους.
Οι ΕΑ
δεν είναι «κέντρα κέρδους», πράγμα που
σημαίνει ότι δεν είναι «επιχειρήσεις»
με οποιαδήποτε συμβατική έννοια του
όρου. Ενεργούν για λογαριασμό των μελών
τους, και οποιαδήποτε οφέλη δημιουργούν
ανήκουν στα μέλη, όπως και κάθε πλεόνασμα
που δημιουργείται κατά τη διαδικασία.
Τα οφέλη αυτά δεν είναι μόνο όσα μετρώνται
με οικονομικούς όρους.
Όταν
τα μέλη είναι μεμονωμένοι καταναλωτές,
τα οφέλη που προκύπτουν από την αμοιβαία
δράση ανήκουν στα μέλη αυτά, με όποια
μορφή έχουν συμφωνήσει. Όταν τα μέλη
είναι επιχειρηματίες ή επιχειρήσεις
(όπως έμποροι / γυναίκες, οικογενειακές
γεωργικές εκμεταλλεύσεις ή μικρές και
μεσαίες επιχειρήσεις), οι ΕΑ βοηθούν τα
μέλη τους να αυξήσουν την κερδοφορία
τους, αλλά δεν είναι ο στόχος των ΕΑ να
πραγματοποιούν κέρδη για λογαριασμό
τους. Τελικά, οι ΕΑ υπάρχουν για να
εξυπηρετούν τα μέλη τους, τα οποία
χρησιμοποιούν την αμοιβαία δράση ως
μέσο αυτοβοήθειας, για να βελτιώσουν
τη ζωή τους και τον βιοπορισμό τους.
Οι ΕΑ
είναι διαφορετικές
Σε
σύγκριση με όλα τα άλλα είδη επιχειρήσεων,
οι επιχειρήσεις αυτοβοήθειας έχουν
αφενός καταφανώς διαφορετικό σκοπό και
αφετέρου διαφορετική λειτουργία. Αυτό
σημαίνει ότι η διαχείρισή τους είναι
ριζικά διαφορετική και ότι χρησιμοποιούν
διαφορετικές πρακτικές, πολιτικές και
συστήματα. Οι ΕΑ είναι επιχειρήσεις που
οφείλουν να βοηθούν τα μέλη τους να
αναπτύξουν την προσωπική τους ιδιότητα,
αυξάνοντας την ικανότητά τους να
εξασφαλίζουν ευημερία και πληρότητα
στη ζωή τους. Η βοήθεια συνίσταται στην
αντοχή στις διακυμάνσεις της αγοράς
και στις ατυχίες της ζωής, καθώς και
στην ενθάρρυνσή τους να ανταποκρίνονται
θετικά στις αλλαγές και στην οικοδόμηση
της ανθεκτικότητάς τους. Αυτό έρχεται
σε αντίθεση με την προσέγγιση πολλών
εμπορικών επιχειρήσεων, οι οποίες κατά
κανόνα αποκτούν τα κέρδη τους
εκμεταλλευόμενες την αδυναμία των
πελατών, των εργαζομένων τους, και των
προμηθευτών.
Η
λειτουργία μιας επιχείρησης αυτοβοήθειας
είναι να παρεμβαίνει σε μια αγορά προς
το συμφέρον των μελών της. Αυτό περιλαμβάνει
την επίτευξη καλύτερων όρων διαπραγμάτευσης
για τα μέλη της, την εξασφάλιση μιας
καλύτερης οργάνωσης για την εξυπηρέτηση
των μελών της, και την υποβοήθηση των
μελών να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο
μέλλον για τους ίδιους και τις οικογένειές
τους. Για να γίνει αυτό με επιτυχία, τα
μέλη πρέπει να χρησιμοποιήσουν ένα πολύ
συγκεκριμένο μοντέλο επιχείρησης, που
μπορεί να διασφαλίσει ότι θα επιτύχουν
το σκοπό τους, όχι μόνο σε βραχυπρόθεσμο
επίπεδο αλλά και μακροπρόθεσμα. Εδώ
είναι σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ
«μοντέλου επιχείρησης» και «επιχειρηματικού
μοντέλου», το οποίο ορίζεται συχνά ως
«το σχέδιο που εφαρμόζεται από μια
επιχείρηση για να παράγει έσοδα και να
αποκομίζει κέρδη από τις δραστηριότητές
της». Ένα «μοντέλο επιχείρησης» σημαίνει
ένα βασικό περίγραμμα μιας συγκεκριμένης
κατηγορίας επιχείρησης, περιλαμβανομένων
των θεμελιωδών χαρακτηριστικών της και
των πιο βασικών πρακτικών, που απαιτούνται
για να λειτουργήσει το μοντέλο. Ένα
μοντέλο επιχείρησης, επίσης, παρέχει
μια εξήγηση του όλου συστήματος, έτσι
ώστε να μπορεί εύκολα να γίνει κατανοητό
από όλους τους εμπλεκόμενους, και να
καθοδηγήσει τη λήψη αποφάσεων σε όλη
την επιχείρηση.
Το
μοντέλο της επιχείρησης αυτοβοήθειας
παρέχει ένα πλαίσιο για τη διασφάλιση
ότι οι ΕΑ θα επιτύχουν τον κοινό τους
σκοπό και θα συνεχίσουν να εξυπηρετούν
τα μέλη τους. Αυτό το μοντέλο είναι το
πιο πολύτιμο κατά την έναρξη μιας
επιχείρησης, αλλά επίσης σημαντικό κατά
την καθημερινή λειτουργία της και είναι
ιδιαίτερα σημαντικό όταν η επιχείρηση
βρίσκεται σε κάποια διαδικασία αλλαγής.
Κατάλληλες
πρακτικές, πολιτικές και συστήματα
Το
γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των
επαγγελματιών μάνατζερ έχουν εκπαιδευθεί
να λειτουργούν σε εμπορικές επιχειρήσεις,
ενώ συχνά δεν έχουν καμία απολύτως γνώση
του μοντέλου της επιχείρησης αυτοβοήθειας,
αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα για
τις ΕΑ. Πρέπει να γίνει κατανοητό, ότι
όταν τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη
δεν έχουν αποκτήσει μια σωστή κατανόηση
του μοντέλου της επιχείρησης αυτοβοήθειας,
θα στραφούν αναπόφευκτα στις πρακτικές,
τις πολιτικές και τα συστήματα, με τα
οποία είναι εξοικειωμένοι, ενώ αυτά θα
μπορούσαν να είναι, και συχνά είναι,
εντελώς ακατάλληλα για χρήση στα πλαίσια
μιας επιχείρησης αυτοβοήθειας. Έτσι,
πολλές πτυχές της λειτουργίας των
επιχειρήσεων αυτοβοήθειας απαιτούν τη
χρήση πρακτικών που είναι πολύ διαφορετικές
από εκείνες που χρησιμοποιούνται συνήθως
σε άλλες μορφές επιχειρήσεων. Πρόσληψη
ανθρώπων να διαχειρισθούν μια επιχείρηση
αυτοβοήθειας, οι οποίοι είτε δεν
καταλαβαίνουν ή δεν έχουν δεσμευθεί να
υπηρετήσουν τον κοινό σκοπό της, τη
στρατηγική παρέμβασής της στην αγορά
και το μοντέλο επιχείρησης αυτοβοήθειας,
είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα το οδηγήσουν
σε αποτυχία6.
Εναλλακτικά, μπορεί να επιδιώξουν να
μετατρέψουν την επιχείρηση σε ό,τι
αποτελεί ακριβώς μια άλλη «εμπορική
επιχείρηση», με τους εαυτούς τους ως
τους κύριους ωφελημένους.
Τι
θέλουν τα μέλη
Οι
άνθρωποι που επιλέγουν να δημιουργήσουν
ή να γίνουν μέλη ΕΑ, το πράττουν επειδή
προβλέπουν ότι θα είναι σε θέση να
πετύχουν καλύτερους όρους, ως αποτέλεσμα
της συνεργασίας με άλλους που έχουν
παρόμοιες φιλοδοξίες. Όταν μιλάμε για
«καλύτερους όρους», αυτό δεν περιορίζεται
στην επίτευξη μιας καλύτερης τιμής.
Μπορεί να σημαίνει μια πιο δίκαιη τιμή
για αγαθά ή υπηρεσίες που αγοράζονται
ή πωλούνται - συμπεριλαμβανομένων των
γνώσεων, των δεξιοτήτων και της εργασίας
των μελών. Συχνά, το πιο σημαντικό κίνητρο
για τη δημιουργία ΕΑ είναι η επιθυμία
αφενός να επιτευχθούν καλύτεροι όροι
και αφετέρου να έχουν μια οργάνωση που
θα τους αντιμετωπίζει με διαφορετικό
τρόπο από ό,τι οι επιχειρήσεις που
δραστηριοποιούνται σήμερα στην αγορά.
Η πρακτική της ισοδυναμίας πρέπει να
επικρατεί σε όλες τις σχέσεις. Αυτό
σημαίνει ισότητα: ψήφων, έκφρασης γνώμης,
ευκαιριών, ευθυνών, πρόσβαση στους
καλύτερους όρους, και ίση εκτίμηση της
αξίας ως ανθρώπινων όντων. Επιπλέον,
ζητούν μια οργάνωση που έχει την υποχρέωση
να είναι δίκαιη και έντιμη σε όλες τις
σχέσεις της, και έχει δεσμευτεί να είναι
ανοιχτή, να λειτουργεί με διαφάνεια,
καθώς και να είναι απαλλαγμένη από
διαφθορά, νεποτισμό, αναξιοκρατία, και
κηδεμονία.
Το
είδος της αντιμετώπισης που τα μέλη
προσδοκούν από τη δική τους ΕΑ μπορεί
να ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των
επιχειρήσεων. Όταν τα μέλη είναι παραγωγοί
μικρής κλίμακας, το κύριο ενδιαφέρον
τους συχνά θα είναι να εξασφαλίσουν την
πρόσβαση στις αγορές που δεν είναι άμεσα
προσβάσιμες από μικρούς παίκτες στην
αγορά. Όταν τα μέλη είναι εργαζόμενοι,
συχνά το κύριο κίνητρο είναι να
δημιουργηθεί ένα διαφορετικό περιβάλλον
εργασίας, συχνά ένα περιβάλλον που να
είναι λιγότερο ιεραρχική και πιο ευνοϊκό
για δημιουργικά επιτεύγματα. Στην
περίπτωση μιας αγροτικής ΕΑ, το κύριο
επιθυμητό αποτέλεσμα είναι η διαθεσιμότητα
υπηρεσιών σε μια συγκεκριμένη θέση,
όπως ένα κατάστημα του χωριού, ένα
καφενείο, ταχυδρομεία, υπηρεσίες
μεταφορών κ.λπ. Τα μέλη του συνόλου των
πολλών άλλων τύπων ΕΑ θα έχουν τις δικές
τους ιδέες για το τι είναι αυτό που
θέλουν από την επιχείρησή τους να
επιτύχει για λογαριασμό τους.
Όταν
μια ομάδα ανθρώπων ιδρύει μια επιχείρηση
με σκοπό την εξυπηρέτηση των αμοιβαίων
συμφερόντων τους, η μόνη εγγύηση που
έχουν ότι η οργάνωση θα παραμείνει
προσηλωμένη στον σκοπό της είναι να
παραμείνει υπό τον έλεγχο των μελών. Η
πρακτική των γνήσιων δημοκρατικών
επιχειρήσεων που ελέγχονται από τα μέλη
τους, αποτελεί το μοναδικό μέσο για να
καταστεί βέβαιο ότι η επιχείρησή τους
θα εξυπηρετήσει τα μέλη στο σύνολό τους.
Προϋποθέσεις
για την επιτυχία
Οι ΕΑ
δεν μπορούν να ανεχθούν ηγέτες με αδύνατη
θέληση ή επίδοξους φιλανθρώπους, ή
κάποιους που βλέπουν τις ΕΑ ως ένα απλό
σκαλοπάτι για πολιτικά αξιώματα, ή
ηγέτες που απλά θέλουν να εκμεταλλευτούν
τις αδυναμίες των ανθρώπων που απαρτίζουν
τα μέλη για τη δική τους εξέλιξη. Οι ΕΑ
οφείλουν να βρουν και να διαμορφώσουν
ηγέτες που θέλουν να συνεργαστούν με
τα άλλα μέλη να αναπτύξουν την ικανότητά
τους για αμοιβαία βελτίωση της ζωής
τους. Οι ΕΑ αποκτούν τους ηγέτες που
χρειάζονται όταν οι επιχειρήσεις τους
επενδύουν όχι μόνο στην ανάπτυξη των
ηγετών τους, αλλά και στην εκπαίδευση
και την ενδυνάμωση των μελών τους, έτσι
ώστε να επιλέγουν το είδος των ηγετών
που χρειάζονται. Αυτό απαιτεί να υπάρχει
μια σειρά από πρακτικές που να διασφαλίζουν
ότι τα μέλη αποκτούν τους ηγέτες που
χρειάζονται.
Συνοπτικά,
για να είναι επιτυχείς, οι ηγέτες των
επιχειρήσεων αυτοβοήθειας πρέπει:
1. Να
καθοδηγούνται από την επιθυμία να
εξασφαλίσουν σημαντική αλλαγή στη ζωή
των μελών τους
2. Να
είναι σαφείς ως προς τον κοινό σκοπό
της επιχείρησής τους
3. Να
διαχειρίζονται μια οργάνωση που είναι
κατάλληλη για τον σκοπό αυτό ως επιχείρηση
αυτοβοήθειας
4. Να
εφαρμόζουν μια βιώσιμη στρατηγική
παρέμβασης στην αγορά
5. Να
χρησιμοποιούν ένα σύνολο σαφώς
καθορισμένων πρακτικών και πολιτικών
που έχουν σχεδιαστεί για να στηρίξουν
την οργάνωση και τη στρατηγική της
6. Να
κάνουν χρήση των κατάλληλων συστημάτων,
που είναι σχεδιασμένα να στηρίξουν την
επίτευξη του κοινού σκοπού, τη στρατηγική
παρέμβασης στην αγορά, καθώς και όλες
τις απαραίτητες πρακτικές
7. Να
υποστηρίζουν σταθερά την άποψη ότι η
επιχείρηση λειτουργεί μόνο από άτομα
που είναι πλήρως δεσμευμένα να εργαστούν
προς το συμφέρον των μελών της.
Οι
οργανώσεις είναι εργαλεία
Οι
οργανώσεις είναι τα εργαλεία που οι
άνθρωποι χρησιμοποιούν όταν θέλουν να
πραγματοποιήσουν ένα σκοπό που συνεπάγεται
και άλλα άτομα, που επιδιώκουν την
επίτευξη του κοινού σκοπού. Όλες οι
επιτυχημένες οργανώσεις έχουν πολύ
σαφή σκοπό και λειτουργία, που αποτελούν
το επίκεντρο για όλους τους ανθρώπους
που συμμετέχουν στην οργάνωση. Όπως
συμβαίνει με όλα τα εργαλεία, όσο πιο
ειδικά σχεδιασμένο είναι το εργαλείο
τόσο πιο αποτελεσματικό θα είναι. Από
την πιο απλή ομάδα μέχρι τις πιο σύνθετες
πολυεθνικές, τα ίδια στοιχεία παρέχουν
τη βάση όλων των μορφών οργάνωσης των
ανθρώπων. Αυτά είναι «ο στόχος», «η ομάδα
(ή ομάδες)» και «τα άτομα» που απαρτίζουν
τις ομάδες. Η οργάνωση αποτελεί το
πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούν οι
ομάδες και τον τρόπο με τον οποίο τα
διάφορα άτομα και ομάδες συνδέονται
μεταξύ τους.
Χωρίς
επαρκή νομοθεσία και έντονο σύστημα
εποπτείας, όλες οι οργανώσεις τείνουν
να εστιάσουν την προσοχή τους, την
προώθηση των συμφερόντων εκείνων που
διαχειρίζονται την οργάνωση σε καθημερινή
βάση, ή εκείνων που ελέγχουν τη
χρηματοδότηση που είναι απαραίτητη για
τη λειτουργία. Αυτό μπορεί να καταλήξει
να γίνουν μόνο δευτερεύουσας σημασίας
τα συμφέροντα των πραγματικών ιδιοκτητών
της επιχείρησης και, σε ορισμένες
περιπτώσεις, οι πραγματικοί ιδιοκτήτες
αποτελούν αντικείμενα εκμετάλλευσης
από εκείνους που έχουν στην πραγματικότητα
«κλέψει» την επιχείρηση από αυτούς.
Αυτή η κατάσταση συμβαίνει σε πολλά
είδη οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένων
πολλών εταιρειών που ανήκουν σε επενδυτές,
σε επιχειρήσεις αυτοβοήθειας, καθώς
και σε πολλές άλλες οργανώσεις. Ίσως
πιο απροκάλυπτα, συμβαίνει σε χώρες
όπου οι κυβερνήσεις, οι οποίες θα έπρεπε
να υπηρετούν τους πολίτες τους, αντίθετα
εξυπηρετούν τα συμφέροντα μιας πολιτικής
ελίτ.
Αδυναμίες
στο σχεδιασμό μιας οργάνωσης μπορεί να
οδηγήσουν στο να γίνει προδήλως ακατάλληλη
για τον σκοπό. Τα άτομα που εμπλέκονται
στο σχεδιασμό οργανώσεων τείνουν να
προωθούν έννοιες με τις οποίες είναι
εξοικειωμένα, αντί να υποστηρίζουν
εκείνες τις έννοιες που είναι κατάλληλες
υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες μιας
επιχείρησης αυτοβοήθειας. Οι οργανώσεις
θα πρέπει να είναι και λιτές και ευκίνητες.
Αυτό σημαίνει να χρησιμοποιούν δομές
με λιγότερα επίπεδα, και να ξεριζώνουν
γραφειοκρατικές πρακτικές και διαδικασίες.
Επίσης, να σταματούν τις φθορές και τις
σπατάλες, όταν και όπου υπάρχουν. Ίσως
πιο σημαντική είναι η ανάγκη σχεδιασμού
οργανώσεων και υποστηρικτικών πρακτικών,
πολιτικών και συστημάτων, που να μπορούν
να τροποποιούνται όταν χρειάζεται.
Όμιλοι
O
όμιλος δεν είναι η κατάλληλη μορφή
οργάνωσης μιας επιχείρησης αυτοβοήθειας.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτή η
μορφή ανάπτυξης θα οδηγήσει την επιχείρηση
αυτοβοήθειας έξω από την περιοχή που
είναι οικεία στα μέλη, που χρειάζεται
να ελέγχουν την επιχείρηση. Ο αποτελεσματικός
έλεγχος των ομίλων είναι δυνατός μόνο
μέσω των ίδιων οικονομικών ελέγχων,
διαχειριστικών πρακτικών και συστημάτων
που χρησιμοποιούνται από τις επιχειρήσεις
που ελέγχονται από επενδυτές, και,
ιδιαίτερα επιζήμιος για την αυτοβοηθητική
νοοτροπία, και την εφαρμογή του είδους
πολιτισμού που επικρατεί σε αυτές τις
επιχειρήσεις. Εναλλακτικά, υπάρχουν
σημαντικά πλεονεκτήματα από την εστίαση
ξεχωριστών επιχειρήσεων σε συγκεκριμένες
αγορές, έτσι ώστε να αποφεύγονται τα
μειονεκτήματα των ομίλων. Επιχειρήσεις
αυτοβοήθειας που απευθύνονται σε
συγκεκριμένη αγορά είναι σε πολύ καλύτερη
θέση από απόψεως ενεργού συμμετοχής
των μελών, αλλά και από απόψεως παροχής
δυνατότητας στους αντιπροσώπους τους
να τις ελέγχουν σωστά. Διεθνώς, οι πιο
επιτυχημένες ΕΑ μεγάλης κλίμακας
επικεντρώνονται σε μια συγκεκριμένη
αγορά ή σε πολύ περιορισμένο αριθμό
στενά συνδεδεμένων αγορών7.
Μοντέλα
επιχειρήσεων
Ένα
μοντέλο επιχείρησης παρέχει ένα βασικό
περίγραμμα της συγκεκριμένης κατηγορίας
επιχείρησης, περιλαμβανομένων των
θεμελιωδών και οργανωτικών χαρακτηριστικών
της. Ένα τέτοιο μοντέλο μπορεί επίσης
να προβλέπει τις υποστηρικτικές
πρακτικές, πολιτικές, και συστήματα,
συμπεριλαμβανομένης της απαιτούμενης
οικονομικής βάσης της. Ένα μοντέλο
επιχείρησης πρέπει επίσης να παρέχει
μια επεξήγηση του όλου συστήματος, έτσι
ώστε να μπορεί εύκολα να γίνει κατανοητό
από όλους τους εμπλεκόμενους και να
παρέχει καθοδήγηση στους φορείς λήψης
αποφάσεων σε ολόκληρη την επιχείρηση.
Τα
διαφορετικά κίνητρα και οι σκοποί
εκείνων που ιδρύουν επιχειρήσεις
απαιτούν τη διαθεσιμότητα μιας ποικιλίας
διαφορετικών μοντέλων επιχειρήσεων,
αφού κάθε μοντέλο είναι κατάλληλο για
το σκοπό του. Όποιος κι αν είναι ο σκοπός
μιας επιχείρησης, είναι ζωτικής σημασίας
οι εμπλεκόμενοι αφενός να επιλέξουν το
σωστό μοντέλο για να επιτύχουν το σκοπό
τους και αφετέρου να κατανοήσουν πλήρως
όλα τα συστατικά στοιχεία του επιλεγόμενου
μοντέλου. Ένα συγκεκριμένο υπόδειγμα
επιχείρησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί
ως βάση για πολλές διαφορετικές μορφές
και τύπους επιχείρησης. Για παράδειγμα,
το υπόδειγμα «εταιρείας επενδυτών»
παρέχει τη βάση για πολλές διαφορετικές
μορφές εμπορικών επιχειρήσεων, και το
μοντέλο «επιχείρησης αυτοβοήθειας»
παρέχει τη βάση για πολλές διαφορετικές
μορφές και τύπους ΕΑ, συμπεριλαμβανομένων,
για παράδειγμα, των συνεταιρισμών, των
πιστωτικών ενώσεων, των οικοδομικών
συνεταιρισμών και των φιλανθρωπικών
οργανώσεων.
Κατανόηση
των μοντέλων επιχειρήσεων
Για
να διαχειρισθεί κάποιος μια επιτυχημένη
επιχείρηση αυτοβοήθειας, είναι σημαντικό
να κατανοήσει το μοντέλο επιχείρησης
αυτοβοήθειας. Ωστόσο, όπως συμβαίνει
με πολλά πράγματα στη ζωή, για να
κατανοηθεί κάτι σωστά, υπάρχει ανάγκη
να συγκριθεί και να αντιπαρατεθεί με
άλλα διαφορετικά, αλλά συγκρίσιμα
πράγματα. Για να κατανοηθεί ένα μοντέλο
επιχείρησης είναι καλύτερο να γίνουν
συγκρίσεις με εναλλακτικά μοντέλα.
Αρχικά, είναι σημαντικό να διαπιστωθεί
η σχετική θέση κάθε μοντέλου επιχείρησης
σε σχέση με τα εναλλακτικά. (Δείτε:
Διάγραμμα Α - Εναλλακτικά μοντέλα
επιχειρήσεων). Στη συνέχεια, μπορούν να
συγκριθούν τα καθοριστικά χαρακτηριστικά
κάθε εναλλακτικού μοντέλου. (Δείτε:
Διάγραμμα Β - Προσδιορισμός μοντέλων
επιχειρήσεων).
Η
τρέχουσα προσέγγιση για την εξήγηση
της αυτοβοηθητικής μορφής οργάνωσης
είναι συχνά η παρουσίαση ενός περίπλοκου
μίγματος οργανωσιακών χαρακτηριστικών,
ιστορικών πρακτικών, καθώς και ορισμένων
στοιχείων στρατηγικής παρέμβασης στην
αγορά, εντάσσοντας αυτά σε ένα είδος
δόγματος ή θρησκείας. Αυτή η προσέγγιση
καθίσταται ένα πολύ σημαντικό εμπόδιο
για τις κρίσιμες αλλαγές που απαιτούνται,
όταν η αγορά ή το οικονομικό και κοινωνικό
περιβάλλον εξελίσσεται. Χωρίς εξαίρεση,
η αδυναμία γρήγορης προσαρμογής, τελικά
προκαλεί παρακμή ή μετατροπή σε μια
άλλη μορφή επιχείρησης, μπροστά στις
ταχύτατες διαρθρωτικές αλλαγές στην
αγορά ή στην κοινωνία.
Τα βασικά στοιχεία του μοντέλου της επιχείρησης αυτοβοήθειαςΤο μοντέλο της επιχείρησης αυτοβοήθειας υπάρχει για να καλύψει τις ανάγκες των ανθρώπων που αναλαμβάνουν κοινή δράση για να βελτιώσουν τη θέση τους στην αγορά. Η διαδικασία ανάπτυξης του μοντέλου της επιχείρησης αυτοβοήθειας είναι και απλή και λογική. Σημείο αφετηρίας είναι ότι οι άνθρωποι που θέλουν να βελτιώσουν τη ζωή τους αξιοποιώντας την αυτοβοήθεια και την κοινή δράση, έχουν ανάγκη από μια μορφή οργάνωσης που θα τους βοηθήσει θετικά να επιτύχουν τους στόχους τους σε σταθερή βάση. Αν ο στόχος τους είναι ξεκαθαρισμένος στη σκέψη τους, έχουν μια στρατηγική για την επίτευξη αυτού του στόχου και κατανοούν τη λειτουργία της οργάνωσης που χρειάζονται, ο επόμενος στόχος είναι να προσδιοριστούν τα βασικά χαρακτηριστικά του είδους της οργάνωσης που απαιτείται. Αυτά τα χαρακτηριστικά της οργάνωσης συγκροτούν τις «βασικές αρχές» του μοντέλου της επιχείρησης. Στη συνέχεια, είναι αναγκαίο να καθορισθούν εκείνες οι πρακτικές, μαζί με τις πολιτικές και τα συστήματα, που χρειάζονται για να επιτευχθούν οι στόχοι και να διατηρηθεί η οργάνωση. Φυσικά, θα πρέπει επίσης να επεξεργαστούν το πώς και με ποιους όρους θα εξασφαλίσουν τους πόρους που απαιτούνται για να επιτύχουν τα σχέδια τους, και το επιχειρησιακό μοντέλο θα βοηθήσει να τους καθοδηγήσει στις σχετικές διαδικασίες.
Οι βασικές αρχές
Είναι σημαντικό να εντοπιστούν εκείνα τα χαρακτηριστικά του μοντέλου που είναι ζωτικής σημασίας. Εάν η επιχείρηση θα συμπεριφέρεται ως μια πραγματική οργάνωση αυτοβοήθειας, αυτά είναι τα βασικά. Κάθε θεμελιώδης αρχή χρειάζεται ένα σύνολο πρακτικών, πολιτικών και συστημάτων για να τη στηρίξουν, χωρίς τα οποία, οι βασικές αρχές του μοντέλου δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια «λίστα επιθυμιών». Είναι επίσης σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ των βασικών αρχών και των πρακτικών που απαιτούνται για την υποστήριξή τους. Οι βασικές αρχές είναι μόνιμα χαρακτηριστικά, ενώ οι πρακτικές μπορεί να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου.
Τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά των ΕΑ είναι ριζωμένα στη θέση τους σε σχέση με τα ακόλουθα βασικά στοιχεία:
1. Κίνητρο: - Αμοιβαία δράση για τη βελτίωση της θέσης των μελών σε μια αγορά
2. Γενικός σκοπός: - Ένας κοινός σκοπός, που συμφωνήθηκε από τα μέλη
3. Λειτουργία: - Παρέμβαση στην αγορά προς το συμφέρον των μελών
4. Βάση συνεργασίας: - Μια εθελοντική ένωση προσώπων
5. Μορφή ελέγχου: - Δημοκρατικός έλεγχος από μέλη αφοσιωμένα στον κοινό σκοπό
6. Οικονομική βάση: - Χρηματοδοτικά αυτοσυντηρούμενη και επικεντρωμένη στον κοινό σκοπό, οδηγούμενη από την αναζήτηση βελτιστοποίησης των πόρων
7. Ιδιοκτησιακό καθεστώς: - Αμοιβαία ιδιοκτησία
8. Κυριαρχία: - Μια αυτοδιοικούμενη και ανεξάρτητη οντότητα
9. Ηθική στάση: - Δέσμευση για δίκαιους και έντιμους χειρισμούς και για ίση μεταχείριση των μελών (ισότιμη)
10. Όραμα: - Λήψη αποφάσεων με μακροχρόνια προοπτική
Η μορφή οργάνωσης που απαιτείται από τις επιχειρήσεις αυτοβοήθειας χρειάζεται να ενσωματώσει τις ανωτέρω βασικές αρχές, μαζί με τις πρακτικές που απαιτούνται για να τις στηρίζει. Οι ηγέτες πρέπει να οικοδομήσουν μια οργάνωση που είναι «κατάλληλη για τον σκοπό που ιδρύεται» ως επιχείρηση αυτοβοήθειας.
Ουσιώδεις πρακτικές
Οι ΕΑ πρέπει να διαθέτουν ένα σύνολο πρακτικών που να εδραιώνουν την αυτοβοθητική νοοτροπία, μαζί με ένα πολύ συγκεκριμένο οικονομικό σύστημα. Πρακτικές πρέπει επίσης να υπάρχουν που θα παρέχουν την απαραίτητη πίεση για την επίτευξη του κοινού στόχου, και να εξασφαλίζουν ότι η οργάνωση ανταποκρίνεται θετικά σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο. Οι ΕΑ χρειάζονται μια σειρά από πρακτικές που είναι μοναδικές για το μοντέλο της επιχείρησης αυτοβοήθειας. Ιδίως εκείνες τις πρακτικές που διασφαλίζουν τις βασικές αρχές της οργάνωσης. Ειδικά αυτές τις πρακτικές που δίνουν προτεραιότητα στην επιδίωξη της οργάνωσης για την επίτευξη του κοινού σκοπού, τη διεξαγωγή των εργασιών, την προστασία της κυριαρχίας της, τη μορφή της ιδιοκτησίας, και τον δημοκρατικό έλεγχο από τα μέλη της. Σε περίπτωση απουσίας ενός αναμφισβήτητου μοντέλου επιχείρησης, οι ΕΑ συχνά αποτυγχάνουν να εισαγάγουν τις πρακτικές και τις πολιτικές που είναι ζωτικής σημασίας για μακροπρόθεσμη επιτυχία τους ή, σε άλλες περιπτώσεις, καταφεύγουν σε πρακτικές που είναι ακατάλληλες και συχνά αντιπαραγωγικές όσον αφορά την εξυπηρέτηση του κοινού σκοπού και της λειτουργίας της επιχείρησης.
Το συνολικό σύστημα
Το μοντέλο της επιχείρησης αυτοβοήθειας είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα που ξεκινά με τη σύμφωνη γνώμη για τον κοινό σκοπό, που αποτελεί τη βάση της κοινότητας συμφερόντων που είναι το κύριο προαπαιτούμενο για την προσχώρηση. Η οργάνωση στη συνέχεια, έχοντας τον ρόλο της παρέμβασης στην αγορά, καθορίζει μια στρατηγική για τη διασφάλιση αυτών των αποτελεσμάτων που τα μέλη θέλουν να επιτύχουν με αυτή την παρέμβαση. Για την επίτευξη του κοινού σκοπού και των αποτελεσμάτων για τα μέλη, απαιτείται μια κατάλληλη για τον συγκεκριμένο σκοπό οργάνωση, η οποία θα υλοποιήσει ένα σύνολο πρακτικών, πολιτικών και συστημάτων, για να εξασφαλιστεί ότι πράγματι επιτυγχάνει το σκοπό της.
Η διαδικασίαΗ εμφύτευση του αυτοβοηθητικού μοντέλου επιχείρησης είναι μια διαδικασία που ξεκινά καλύτερα κατά τη διάρκεια του αρχικού σχεδιασμού της αυτοβοηθητικής προσπάθειας, όπου το μοντέλο παρέχει το πλαίσιο για την ανάπτυξη της επιχείρησης. Υφιστάμενες επιχειρήσεις μπορούν να εισαγάγουν το μοντέλο της επιχείρησης αυτοβοήθειας, προκειμένου να μεταρρυθμίσουν την οργάνωσή τους, αντικαθιστώντας ανίκανες και ξεπερασμένες προσεγγίσεις. Η διαδικασία ξεκινά όταν τα μέλη επιβεβαιώσουν τη δέσμευσή τους για αυτοβοηθητική νοοτροπία, επιλέγουν τον κοινό τους σκοπό και αναπτύσσουν τη στρατηγική παρέμβασης στην αγορά. (Δείτε: Διάγραμμα Γ: Κύρια βήματα για μια επιχείρηση αυτοβοήθειας).
Τα βασικά στοιχεία
Πολλές από τις οργανωτικές αδυναμίες των ΕΑ ανακύπτουν λόγω της μη εφαρμογής των «βασικών στοιχείων» του μοντέλου. Γεγονός είναι ότι αυτά τα βασικά στοιχεία δεν έχουν νόημα εκτός αν μετατρέπονται σε δράσεις και αποτελέσματα, κάτι που συμβαίνει μόνο όταν χρησιμοποιούνται οι σωστές πρακτικές παράλληλα με ανθεκτικές πολιτικές και λογικά συστήματα. Είναι αναγκαίο να επαναληφθεί, ότι, όταν οι άνθρωποι των ΕΑ δεν κατανοούν πλήρως το μοντέλο της επιχείρησης αυτοβοήθειας, μπορεί να προβλεφθεί ότι θα επανέλθουν σε εκείνες τις πρακτικές, τις πολιτικές και τα συστήματα με τα οποία είναι εξοικειωμένοι. Δηλαδή, συχνά, πρακτικές, πολιτικές και συστήματα που προορίζονται για χρήση από εμπορικές επιχειρήσεις και είναι σε πάρα πολλές περιπτώσεις ακατάλληλα για χρήση από μια επιχείρηση αυτοβοήθειας.
Πρακτικές είναι εκείνες οι ενέργειες που απαιτούνται για την επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων. Πρακτικές είναι ενέργειες, σε αντίθεση με τις θεωρίες. Οι «βασικές πρακτικές» σε μια επιχείρηση αυτοβοήθειας είναι εκείνες οι πρακτικές που είναι απολύτως αναγκαίες για να εξασφαλιστεί ότι τα βασικά στοιχεία της οργάνωσης ακολουθούνται στην καθημερινή λειτουργία της επιχείρησης.
Ανάπτυξη βέλτιστης πρακτικής
Η «βέλτιστη πρακτική» προκύπτει από την πρακτική εμπειρία των ανθρώπων που ασχολούνται με τα πραγματικά προβλήματα στον πραγματικό κόσμο. Επί πολλά χρόνια, οι άνθρωποι σε επιχειρήσεις αυτοβοήθειας έχουν ανταλλάξει τις εμπειρίες τους τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Δυστυχώς, τέτοια ανταλλαγή πρακτικών εμπειριών δεν συμβαίνει ή είναι μικρής αξίας, όταν οι άνθρωποι περιορίζονται από ένα δόγμα, το οποίο συχνά θέτει όρια στη σκέψη μας και πνίγει τη δημιουργικότητα. Η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τη βέλτιστη πρακτική στις ΕΑ παρεμποδίζεται επίσης όταν αυτοί συμμετέχουν στη διαδικασία έχουν έννομο συμφέρον να περιορίζεται η ελεύθερη ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών, επειδή επιδιώκουν να δημιουργήσουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, γεγονός που μπορεί να συμβεί όταν εξωτερικοί σύμβουλοι ή οι πανεπιστημιακοί ελέγχουν τη διαδικασία. Οι ΕΑ μερικές φορές αποτυγχάνουν να εισαγάγουν ουσιαστικές πολιτικές που βασίζονται στις βέλτιστες πρακτικές, ή, σε άλλες περιπτώσεις, καταφεύγουν σε πρακτικές που είναι ακατάλληλες, και συχνά αντιπαραγωγικές όσον αφορά την εξυπηρέτηση του κοινού σκοπού και τη λειτουργία της επιχείρησης.
Κρίσιμες πρακτικές
Καθώς ο κόσμος έχει αλλάξει, πολλές οργανώσεις έχουν γίνει πιο περίπλοκες, συμπεριλαμβανομένων και των ΕΑ. Πολλές πτυχές του τρόπου που λειτουργούν οι ΕΑ τώρα πρέπει να αλλάξουν. Οι πρακτικές που είναι τώρα σε χρήση συχνά δεν είναι πλέον κατάλληλες, και έτσι υπάρχει μια αναντιστοιχία μεταξύ των πρακτικών που ακολουθούνται και της ανάγκης για επίτευξη του κοινού στόχου και διασφάλιση των θεμελιωδών στοιχείων των επιχειρήσεων αυτοβοήθειας. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ΕΑ έχουν υιοθετήσει πρακτικές απλώς και μόνο επειδή είναι ο κανόνας στις εμπορικές επιχειρήσεις, παραβλέποντας το γεγονός ότι θα πρέπει να μην έχουν θέση σε μια επιχείρηση αυτοβοήθειας. Σε άλλες περιπτώσεις, υπάρχει ένα κενό, όπου κάποιες από τις βασικές πρακτικές που απαιτούνται από τις ΕΑ είναι ανύπαρκτες.
Οι σημαντικότερες από τις βασικές πρακτικές που απουσιάζουν συχνά από τις ΕΑ, και συχνά αντικαθίστανται από αντιπαραγωγικές πρακτικές, είναι εκείνες που αφορούν:
- Τη μέθοδο στρατηγικού σχεδιασμού - όπου το επίκεντρο της διαδικασίας σχεδιασμού είναι «η οργάνωση», όταν θα έπρεπε να είναι «τα μέλη»
- Τον σχεδιασμό μιας στρατηγικής παρέμβασης στην αγορά - όπου σε πολλές περιπτώσεις, μια τέτοια στρατηγική είναι συχνά ανύπαρκτη, και αντικαθίσταται από μια εκμεταλλευτική στρατηγική μάρκετινγκ
- Τη χρηματοδότηση της επιχείρησης - όπου παρέχεται ανεπαρκής προστασία έναντι της πλεονεξίας των ληστρικών επενδυτών
- Τις μεθόδους λογιστικής και ελέγχου - που εστιάζουν αποκλειστικά σε λογιστική για κέρδος, και όχι στη μέτρηση της προόδου προς την κατεύθυνση των αποτελεσμάτων που θέλουν τα μέλη, και την παραγωγική χρήση των στοιχείων του ενεργητικού
- Τις μεθόδους επιβράβευσης των ανθρώπων ολόκληρης της επιχείρησης – όπου επιβραβεύονται τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη για την επίτευξη μεγιστοποίησης της κερδοφορίας, όταν θα έπρεπε να ανταμείβονται τα μέλη για τη συνεισφορά τους στην επίτευξη του κοινού σκοπού. Επίσης, παράλειψη κατάλληλης αναγνώρισης της συμβολής που πρέπει γίνεται από τους ηγέτες των μελών
- Τις μεθόδους διακυβέρνησης και εποπτείας - όπου δεν αποδίδεται επαρκής προσοχή στην απλούστευση του συστήματος διακυβέρνησης, και παραλείπεται η ιδιαίτερα σημαντική λειτουργία της «εποπτείας»
- Την ειλικρινή επικοινωνία - η οποία πρέπει να αντικαταστήσει τον αόριστο λόγο, τα τεχνάσματα μάρκετινγκ, και τον αρχηγικό λόγο, που είναι τόσο συχνά ο τρόπος των εμπορικών επιχειρήσεων
- Τη διαδικασία της ανάπτυξης των ανθρώπων που απαιτούνται για τη λειτουργία της επιχείρησης – η παράλειψη επένδυσης στην προετοιμασία ατόμων για να αναλάβουν τους διάφορους σημαντικούς ρόλους στο πλαίσιο της επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένης της δημοκρατικής διαχείρισής τους και άλλες λειτουργίες. Όλα απαιτούν ρεαλισμό του μοντέλου της επιχείρησης αυτοβοήθειας και της δυναμικής της αγοράς στην οποία δραστηριοποιούνται, καθώς και των γνώσεων και των δεξιοτήτων για να παίξουν το συγκεκριμένο ρόλο τους.
- Τη διαδικασία για τακτική ανανέωση και επαναπροσανατολισμό της επιχείρησης - συνήθως δεν υπάρχει διαδικασία που να μπορεί να εξασφαλίζει ότι η επιχείρηση συνεχώς προσαρμόζει το επίκεντρό της και αναζωογονείται.
Ο πολιτισμός είναι το κλειδί
Παρά το γεγονός ότι έχει τονιστεί η σημασία του να υπάρχει ένα σαφής σκοπός, μαζί με τη σωστή μορφή της οργάνωσης, τη σωστή στρατηγική, τις πρακτικές, τις πολιτικές και τα συστήματα, όλα αυτά θα είναι αλυσιτελή αν δεν υπάρχει ο σωστός τύπος πολιτισμού σε όλη την επιχείρηση. Ο πολιτισμός που απαιτείται είναι αυτός που οδηγεί τους πάντες να προσηλωθούν στο γεγονός ότι υπάρχει η επιχείρηση για να εξυπηρετήσει το σκοπό της και να εξυπηρετεί τα μέλη της. Ο πολιτισμός της οργάνωσης γίνεται το κλειδί που ξεκλειδώνει την δύναμη μιας επιχείρησης αυτοβοήθειας για να αλλάξει τις ζωές των μελών της. Ο «κατάλληλος πολιτισμός» δεν συμβαίνει από μόνος του, θα επιτευχθεί μόνο όταν ορθές πρακτικές, με την υποστήριξη πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων των κωδίκων ορθής πρακτικής, είναι όλα στη θέση τους.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Α’
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ
ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Σημ.: Σε μερικές
χώρες το ανωτέρω διάγραμμα πρέπει να
προσαρμοσθεί ώστε να λάβει υπόψη της
διαφορετικές νομικές δομές.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Β’
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ
ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Είδος επιχείρησης
|
||||
Χαρακτηριστικά
|
-Προσωπικές
επιχειρήσεις /
-Συνεργασίες
|
Μετοχικές εταιρείες
|
Εταιρείες που δεν έχουν
στόχο το κέρδος
|
Επιχειρήσεις αυτοβοήθειας
|
1.ΚΙΝΗΤΡΟ
|
Παραγωγή
προσωπικού πλούτου
|
Παραγωγή προσωπικού πλούτου
|
Αλτρουϊσμός ή ένα σύστημα
πεποιθήσεων
|
Κοινή δράση
για βελτίωσης της θέσης των μελών στην
αγορά
|
2.ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ
-
Η ΕΠΙΤΕΥΞΗ:
|
Προσωπικές φιλοδοξίες
|
Αύξηση της αξίας των μετοχών
|
Ειδικά αποτελέσματα
|
Ένας κοινός σκοπός
|
3.ΕΠΙΔΙΩΞΗ
|
Επίτευξη κερδών
|
Επίτευξη κερδών
|
Διάδοση του μηνύματος
|
Παρέμβαση στην
αγορά προς το συμφέρον των μελών
|
4.ΒΑΣΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ
|
Ατομική ιδιοκτησία ή συνεργασία
|
Απόκτηση
μετοχών (συνεργασία κεφαλαίου)
|
Ιδρυματική μορφή ή συνεργασία
προσώπων
|
Συνεργασία προσώπων
|
5.ΜΟΡΦΗ ΕΛΕΓΧΟΥ
|
Προσωπικός ή των συνεργατών
|
Οι πλειοψηφούντες εταίροι
|
Διοικήσεις
ιδρυμάτων που εκλέγονται ή ορίζονται
|
Δημοκρατικός έλεγχος από
μέλη
|
6.ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΣΤΟΧΕΥΣΗ
|
Μεγιστοποίηση κερδών
|
Μεγιστοποίηση κερδών
|
Άριστη χρησιμοποίηση πόρων
|
Άριστη
χρησιμοποίηση πόρων
|
7. ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ
|
Φυσικά πρόσωπα
|
Μέτοχοι
|
Ίδρυμα
|
Κοινή ιδιοκτησία
|
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Γ’
ΚΥΡΙΑ
ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑΣ
- ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΚΟΠΟΥ
- ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΛΗ
- ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΕΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ
- ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ
- ΟΥΣΙΩΔΕΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
- ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ
Μετάφραση:
Κ. Παπαγεωργίου
1
Μαρτυρείται από πολυάριθμες
απο-αμοιβαιοποιήσεις των συνεταιρισμών
και των ταμείων αλληλασφάλισης σε όλο
τον κόσμο δείτε:
https://en.wikipedia.org/wiki/Demutualization
3
Eταιρειοκρατία
είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται
για να απεικονίσει ένα οικονομικό και
πολιτικό σύστημα που ελέγχεται από
εταιρείες ή / και τα εταιρικά συμφέροντα.
Αυτό είναι διαφορετικό από τoν
κορπορατισμό, ο οποίος είναι η οργάνωση
της κοινωνίας σε ομάδες με κοινά
ενδιαφέροντα.
4
Στη δεκαετία του 1950, στις περισσότερες
μικρές πόλεις, σε αντιδιαστολή από τις
μεγάλες, οι συνεταιρισμοί λιανικής
πώλησης κατείχαν δεσπόζουσα θέση,
παρέχοντας ένα πλήρες φάσμα των λιανικών
υπηρεσιών που καλύπτουν τόσο τα τρόφιμα
όσο και τα μη-τρόφιμα. Οι συνεταιρισμοί
λιανικής παρείχαν επίσης ένα ευρύ φάσμα
υπηρεσιών με σημαντικότερες υπηρεσίες,
όπως γραφεία κηδειών, επισκευές
υποδημάτων, και είχαν εγκαταστάσεις
παραγωγής, όπως αρτοποιεία, γαλακτοκομεία,
και σφαγεία. Οικοδομικοί συνεταιρισμοί
που παρείχαν στεγαστικά δάνεια και
υπηρεσίες αποταμίευσης, ήταν παρόντες
στις περισσότερες κεντρικές οδούς,
όπως ήταν το Ταμιευτήριο, μια μεγάλη
αμοιβαία τράπεζα. Οι αλληλασφαλιστικοί
συνεταιρισμοί ήταν πολύ σημαντικοί,
όπως ήταν
και οι φιλανθρωπικές οργανώσεις, οι
οποίες πρόσφεραν υπηρεσίες υγείας και
ιατρική ασφάλιση, μέχρι τη στιγμή που
καθιερώθηκε η Εθνική Υπηρεσία Υγείας.
Στις αγροτικές περιοχές, οι γεωργικοί
συνεταιρισμοί ήταν πολύ
σημαντικοί για τον
εφοδιασμό της γεωργίας με τις αναγκαίες
εισροές.
5
“For Love and Money”, Governance and Social Enterprise, A Report
by Roger Spear, Chris Cornforth and Mike Aitken, Open University,
Milton Keynes, UK, December, 2007.
6
Είμαι
προσωπικά μάρτυρας της παρακμής και
της κατάρρευσης ΕΑ διαφόρων τύπων, σε
διάφορες χώρες, μετά το διορισμό ανώτερων
διοικητικών στελεχών, χωρίς έγκυρη
εμπειρία σε επιχειρήσεις του μοντέλου
αυτοβοήθειας.
7
Όλα
τα διεθνή παραδείγματα επιτυχημένων
συνεταιρισμών μεγάλης κλίμακας είναι
επικεντρωμένα σε μια συγκεκριμένη
αγορά. Αυτό επιβεβαιώνεται από τον
καθηγητή Johnston Birchall, του 2014, σε έκθεση
που εκπονήθηκε για την Cooperatives
UK.
