Περίληψη
Η παρούσα εργασία έχει ως κύριο σκοπό
να διερευνήσει τις αντιλήψεις των
καταναλωτών στην περιφέρεια Δυτικής
Ελλάδας (ΠΔΕ) αναφορικά με τις ιδιότητες
των συνεταιριστικών τροφίμων και τα
κριτήρια, τα οποία θεωρούν σημαντικά
για να αγοράσουν συνεταιριστικά προϊόντα.
Στόχο της εργασίας αποτελεί η αποτύπωση
της άποψης τους για τα συνεταιριστικά
προϊόντα και η καταγραφή της καταναλωτικής
συμπεριφοράς των συμμετεχόντων σε σχέση
με τα τρόφιμα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας,
οι καταναλωτές στην Δυτική Ελλάδα
θεωρούν τα συνεταιριστικά τρόφιμα μια
ασφαλή επιλογή με χαρακτηριστικά
ποιότητας και αρίστη σχέση τιμής αξίας,
με ταυτόχρονη συνεισφορά στο κοινωνικό
σύνολο και στην τοπική οικονομία.
Τα αποτελέσματα της έρευνας αν και
προέρχονται μόνο από ένα γεωγραφικό
διαμέρισμα της χώρας και δεν μπορούν
να γενικευθούν, θα βοηθήσουν τα στελέχη
των αγροτικών συνεταιρισμών α) να
κατανοήσουν τις αντιλήψεις των καταναλωτών
σχετικά με τις ιδιότητες των προϊόντων
τους, β) να εντοπίσουν τα χαρακτηριστικά
των προϊόντων τους που θα πρέπει να
ενισχυθούν και προβληθούν και γ) να
κατευθύνουν τις ενέργειες μάρκετινγκ
για την αποτελεσματικότερη προώθηση
των προϊόντων των αγροτικών συνεταιρισμών.
Λέξεις κλειδιά:
Αγροτικοί συνεταιρισμοί, Συμπεριφορά
καταναλωτή, Διοίκηση Μάρκετινγκ
Εισαγωγή
Η σύγχρονη ελληνική αγροτική πραγματικότητα
αλλά και οι μεγάλες και ταχύτατες αλλαγές
που συμβαίνουν στις αγορές γεωργικών
προϊόντων παγκοσμίως, δημιουργούν
έντονα την ανάγκη να ασκείται επιτυχημένα
η εμπορία των γεωργικών προϊόντων και
των τροφίμων μέσα από τις αγροτικές
συλλογικές δράσεις όπως είναι οι
αγροτικοί συνεταιρισμοί (Καρυπίδης,
2015). Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί, αν και
δημιουργούν προστιθέμενη αξία στα μέλη
τους, συχνά αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν
άμεσα στις αλλαγές που παρατηρούνται
στις αγορές και αυτό οφείλεται σε μεγάλο
βαθμό στην έλλειψη καλά οργανωμένης
εμπορικής στρατηγικής (Benos, et al, 2016).
Η έλλειψη σύνδεσης των
αγροτικών συνεταιρισμών με την αγορά
και τις ανάγκες των καταναλωτών, τις
οποίες θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν
τα συνεταιριστικά προϊόντα, επηρεάζουν
άμεσα την βιωσιμότητα τους (Kalogeras, et al.,
2009), ενώ ο ανταγωνισμός που αντιμετωπίζουν
από ιδιωτικές επιχειρήσεις παραγωγής
τροφίμων είναι ιδιαίτερα έντονος έως
επιθετικός (Beverland, 2007). Σε αυτά πρέπει να
προστεθεί και η μεταχείριση που συναντούν
από χονδρεμπόρους, μεσάζοντες, και
λιανοπωλητές. ενώ η μεταχείριση που
συναντούν από χονδρεμπόρους, μεσάζοντες,
λιανοπωλητές. Με βάση τις παραπάνω
επισημάνσεις, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί
διεθνώς έχουν προωθήσει σημαντικές
οργανωτικές και στρατηγικές αλλαγές
στις δύο τελευταίες δεκαετίες (Hӧhler &
Kuhl, 2014). Παρόμοιες προσεγγίσεις απαιτούνται
και για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς
στην Ελλάδα. Οι αλλαγές αυτές είναι
απαραίτητες ιδιαίτερα για δυναμικές
αγορές ή για αγορές σε κρίση, στις οποίες
η προσαρμογή των προϊόντων στις
αυξανόμενες απαιτήσεις των καταναλωτών
είναι κατά κάποιο τρόπο επιβεβλημένη
(Cechin et al.,
2013).
Πριν μελετηθούν οι στρατηγικές προσέγγισης
της αγοράς και τυχόν προσαρμογές που
χρειάζονται, είναι απαραίτητο να
εξεταστεί η πλευρά των καταναλωτών και
να διερευνηθούν οι στάσεις και οι
αντιλήψεις τους σχετικά με τα προϊόντα
και τα τρόφιμα που παράγουν οι αγροτικοί
συνεταιρισμοί. Η παρούσα έρευνα έχει
ως κύριο σκοπό, να μελετήσει σε τι βαθμό
είναι ενημερωμένοι οι καταναλωτές για
την ύπαρξη των συνεταιριστικών προϊόντων,
με ποια κριτήρια - και ποια από αυτά
θεωρούν πιο σημαντικά - αγοράζουν
συνεταιριστικά προϊόντα και ποια είναι
γενικότερα η άποψη τους για αυτά τα
προϊόντα.
Η εργασία χωρίζεται σε τέσσερα τμήματα.
Η επόμενη ενότητα αναλύει περαιτέρω τα
θέματα που επηρεάζουν την εμπορία
τροφίμων από τους συνεταιρισμούς. Η
τρίτη ενότητα παρουσιάζει το σκεπτικό
της μεθοδολογίας. Η τέταρτη ενότητα
παρουσιάσει τα αποτελέσματα της έρευνας
και η τελευταία ενότητα παρουσιάζει εν
συντομία τα συμπεράσματα της μελέτης
αυτής.
Εμπορικές Στρατηγικές για τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς
Ο αγροδιατροφικός τομέας θεωρείται
τομέας με ιδιαίτερη σημασία για την
Ελληνική οικονομία, διότι καλύπτει
πρωτεύουσες και ζωτικές ανάγκες του
καταναλωτή, ενώ, παράλληλα, στηρίζει
και υποστηρίζεται άμεσα από τους
παραδοσιακούς παραγωγικούς τομείς της
ελληνικής γεωργίας, της κτηνοτροφίας,
και της αλιείας. Ωστόσο, η συμβολή των
αγροτικών συνεταιρισμών στον τομέα των
τροφίμων είναι μικρή (σχεδόν 8% του
συνόλου των επιχειρήσεων). Παρόλα αυτά
ο ρόλος τους είναι ζωτικής σημασίας για
τη βελτίωση της κοινωνικο - οικονομικής
κατάστασης τόσο των μελών τους όσο και
των τοπικών κοινοτήτων μέσα στις οποίες
λειτουργούν και αναπτύσσουν τις
επιχειρηματικές τους δραστηριότητες
(Κοντογεώργος κ.ά., 2015). Οι συνεταιρισμοί
έχουν αυξήσει τη διαπραγματευτική ισχύ
των αγροτών και αποτελούν σημαντικό
φορέα αγροτικής ανάπτυξης, καθώς
συμβάλλουν στην οικονομική βιωσιμότητα
των αγροτικών περιοχών, ιδίως στις
λιγότερο ευνοημένες περιφέρειες της
Ελλάδας (Theodosiou et al., 2010, Chatzitheodoridis et al,
2013).
Ο τομέας των τροφίμων, ως τμήμα της
αγροδιατροφικής αλυσίδας, περιλαμβάνει
στο ένα άκρο ένα μεγάλο αριθμό μικρών,
όχι ιδιαίτερα οργανωμένων επιχειρήσεων,
με πολύ περιορισμένες επενδύσεις σε
έρευνα και τεχνολογία, οι οποίες
δραστηριοποιούνται, κυρίως, σε τοπικό
επίπεδο, παράγοντας προϊόντα, κυρίως,
από εγχώριες πρώτες ύλες. Στο άλλο άκρο,
ένας μικρός αριθμός επιχειρηματικών
ομίλων (εθνικών ή πολυεθνικών), με υψηλό
επίπεδο οργάνωσης, που εφαρμόζουν
επεκτατικές στρατηγικές, προμηθεύονται
πρώτες ύλες από ολόκληρη την επικράτεια
ή/και από άλλες χώρες, στη βάση
μεσομακροχρόνιων συμβολαίων, αξιοποιούν
νέες τεχνολογίες στις μεθόδους παραγωγής,
συντήρησης και διανομής των τροφίμων
και επενδύουν στην παραγωγή νέων,
καινοτόμων προϊόντων (που ενσωματώνουν
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά).
Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί στην Ελλάδα
αν και κατέχουν σημαντικά μερίδια αγοράς
στο ελαιόλαδο, τις επιτραπέζιες ελιές,
το κρασί, και τα γαλακτοκομικά προϊόντα,
δημιουργούν, στο σύνολο τους, περιορισμένη
προστιθέμενη αξία για τους αγρότες -
μέλη τους (Iliopoulos, 2012). Ωστόσο, υπάρχουν
παραδείγματα επιτυχημένων συνεταιρισμών,
οι οποίοι έχουν αναπτύξει ισχυρά εμπορικά
ονόματα (Κοντογεώργος & Σέμος, 2014).
Κατά κανόνα όμως, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί
στην Ελλάδα βρίσκονται αντιμέτωποι με
σημαντικά οικονομικά προβλήματα και
διαρθρωτικές αδυναμίες που προϋπήρχαν
της οικονομικής κρίσης. Την κύρια ευθύνη
για την κατάσταση αυτή φέρουν οι
διοικήσεις των συνεταιρισμών και οι
επιλογές τους. Δεν θα πρέπει ωστόσο να
παραβλέπεται και η ευθύνη που έχει το
πολιτικό σύστημα της χώρας και προσπάθειες
κομματικής παρέμβασης στις δραστηριότητές
των συνεταιρισμών (Παπαγεωργίου, 2017).
Το οικονομικό περιβάλλον, στο οποίο
δραστηριοποιούνται σήμερα οι αγροτικοί
συνεταιρισμοί καθιστά αναγκαία όχι
μόνο την χάραξη επιχειρηματικής
στρατηγικής αλλά και την πιστή εφαρμογή
της ως όπλο για την επιβίωση και την
οικονομική ανάπτυξή τους.
Όσον αφορά τις εμπορικές στρατηγικές,
οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής παραγωγής
κάνουν καταλληλότερη για τους αγροτικούς
συνεταιρισμούς τη στρατηγική διαφοροποίησης
αλλά και τη στρατηγική εστίασης σε
συγκεκριμένα τμήματα της αγοράς
(Καρυπίδης, 2015). Οι στρατηγικές αυτές
εφαρμόζονται σε χαμηλό σχετικά βαθμό
(Παπαγεωργίου 2010, Iliopoulos, 2012, Salavou &
Sergaki 2013), οδηγώντας σε απώλειες ευκαιριών
δημιουργίας προστιθέμενης αξίας,
εμπορικών ευκαιριών αλλά και σε εύκολη
αντικατάσταση των συνεταιριστικών
προϊόντων από άλλα που διατίθενται στις
αγορές. Επιπλέον, η εμμονή των αγροτικών
συνεταιρισμών στην παραγωγή και όχι
στο μάρκετινγκ (Kyriakopoulos et al, 2004) όχι μόνο
διατηρεί τα χαμηλά μερίδια αγοράς αλλά
έκανε τους αγροτικούς συνεταιρισμούς
της χώρας εξαιρετικά ευάλωτους (Benos et
al, 2007) και αδύναμους να ανταποκριθούν
στις ραγδαίες αλλαγές των αγορών
(Novkovic & Power, 2005). Η εφαρμογή στρατηγικών
εμπορίας είναι, σε γενικές γραμμές,
αδύναμη και τα προϊόντα των συνεταιρισμών
είναι λιγότερο διαφοροποιημένα από
εκείνα των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων
τροφίμων (Sergaki & Semos, 2006, Salavou & Sergaki,
2013).
Ωστόσο, πολλά ελληνικά προϊόντα πωλούνται
στις αγορές επώνυμα και με ιδιαίτερα
ποιοτικά χαρακτηριστικά (π.χ. ΠΟΠ, ΠΓΕ)
ακολουθώντας τη στρατηγική εστίασης
σε συγκεκριμένα τμήματα της αγοράς.
Εντούτοις, το μικρό μέγεθος των γεωργικών
εκμεταλλεύσεων, η μικρή παραγωγική
δυνατότητα, η γεωγραφική διασπορά τους,
το χαμηλό επίπεδο επαγγελματικών
ικανοτήτων των αγροτών, η ανεπαρκής
εμπορική και επιχειρηματική παιδεία
και η τεχνολογική υστέρηση έχουν ως
αποτέλεσμα τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα
και την απώλεια εμπορικών ευκαιριών.
Στην ίδια κατεύθυνση, η ύπαρξη εμπορικών
σημάτων στους αγροτικούς συνεταιρισμούς
σχετίζεται θετικά με την αποδοχή και
εφαρμογή συστημάτων ποιότητας, ενώ
θεωρείται ότι τα εμπορικά σήματα
καθοδηγούν τις επιχειρήσεις στο να
δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στη φήμη και
το όνομά τους (Kontogeorgos et al., 2008). Οι αδυναμίες
που αναφέρθηκαν παραπάνω οδηγούν σε
κατάτμηση των ποσοτήτων των προϊόντων
που κυκλοφορούν στην αγορά. Η κατάτμηση
αυτή, σε συνδυασμό με την πληθώρα
εμπορικών σημάτων (π.χ. στην αγορά του
ελαιόλαδου), οδηγεί στην αδυναμία να
δημιουργηθούν ισχυρά εμπορικά σήματα.
Τα ισχυρά εμπορικά ονόματα θα μπορούσαν
σε συνδυασμό με τα κατάλληλα δίκτυα
εφοδιασμού, να αποφέρουν μεγαλύτερη
προστιθέμενη αξία για τα προϊόντα των
συνεταιρισμών και για τα μέλη τους.
Η αναγκαιότητα
χάραξης μιας εμπορικής στρατηγικής από
τους συνεταιρισμούς και ο προσανατολισμός
τους στην αγορά δεν μπορούν να
αμφισβητηθούν. Ο
προσανατολισμός στην αγορά αντικατοπτρίζει
την τάση μιας επιχείρησης να αποδεχτεί
την ιδέα ότι ο καλύτερος τρόπος να
επιτύχει τους επιχειρηματικούς της
στόχους είναι να ικανοποιεί τους πελάτες
πιο αποτελεσματικά και αποδοτικά από
ό,τι οι ανταγωνιστές της. Αφετηρία μιας
τέτοιας στρατηγικής θα πρέπει να είναι
η διερεύνηση των αντιλήψεων των
καταναλωτών για τα συνεταιριστικά
προϊόντα και τα χαρακτηριστικά τους.
Οι καταναλωτές πολλές φορές εμφανίζουν
αδυναμία να ορίσουν την ποιότητα για
τα χαρακτηριστικά ενός προϊόντος αλλά
η αδυναμία αυτή δεν αποκλείει την ύπαρξη
έντονου ενδιαφέροντος και σταθερές
αντιλήψεις σχετικά με τα επιθυμητά
χαρακτηριστικά σε ένα προϊόν (Hansen &
Bush, 1999). Ο Asp (1999), υποστηρίζει ότι οι
καταναλωτές αναπτύσσουν ένα ιδιαίτερο
και ξεχωριστό σύστημα αποφάσεων για το
τι και πώς θα καταναλώσουν και συνεπώς
είναι δύσκολο να αναγνωριστούν οι
παράγοντες εκείνοι και οι συνδυασμοί
τους, που επηρεάζουν και σε μικρότερο
ή μεγαλύτερο βαθμό τις αποφάσεις τους.
Οικονομικοί, πολιτισμικοί, ψυχολογικοί
και παράγοντες lifestyle, σε συνδυασμό με
τις τρέχουσες τάσεις στην κατανάλωση
τροφίμων, είναι μερικοί από τους
παράγοντες που επηρεάζουν τις στάσεις
των καταναλωτών σχετικά με τις ενδείξεις
και τις ιδιότητες των τροφίμων, ενώ ένας
αριθμός κοινωνικών, δημογραφικών και
πολιτισμικών χαρακτηριστικών επηρεάζει
τη δημιουργία των στάσεων των καταναλωτών
σχετικά με την επιλογή και ζήτηση
τροφίμων (Dimara & Skuras, 2003).
Συνοψίζοντας, οι καταναλωτές θα πρέπει
να γνωρίζουν την ύπαρξη των προϊόντων
που περιέχουν διαφοροποιημένα
χαρακτηριστικά και οι αντιλήψεις τους
για αυτά να είναι ευνοϊκές, ενώ, επιπλέον,
θα πρέπει να είναι πρόθυμοι να καταβάλουν
υψηλότερες τιμές για να αποκτήσουν αυτά
τα προϊόντα. Από τη δική τους πλευρά, οι
αγροτικοί συνεταιρισμοί θα πρέπει να
ενημερωμένοι για τις προτιμήσεις των
καταναλωτών και να προσφέρουν τη
ζητούμενη ποσότητα στην κατάλληλη τιμή.
Η εργασία αυτή επιδιώκει να μελετήσει
σε τι βαθμό οι καταναλωτές της Περιφέρειας
Δυτικής Ελλάδας (ΠΔΕ) είναι ενημερωμένοι
για την ύπαρξη των συνεταιριστικών
προϊόντων τροφίμων ποια κριτήρια
χρησιμοποιούν για την αγορά τροφίμων
και ποιες ιδιότητες αναγνωρίζουν στα
συνεταιριστικά προϊόντα και το βαθμό
ικανοποίησης που έχουν από την αγορά
τέτοιων προϊόντων.
Μεθοδολογία
Στόχος της έρευνας είναι
αφενός να εντοπιστούν και να καταγραφούν
οι ιδιότητες που αποδίδονται στα
συνεταιριστικά προϊόντα από τους
καταναλωτές στη Δυτ. Ελλάδα. Για να
επιτευχθεί ο σκοπός της έρευνας,
διανεμήθηκαν σε άτομα άνω των 18 ετών,
ερωτηματολόγια μέσω διαδικτύου (on-line
surveys) στην περιφέρεια της
Δυτικής Ελλάδας (ΠΔΕ). Στην έρευνα
συμμετείχαν 386 καταναλωτές από όλους
τους νομούς της περιφέρειας, οι οποίοι
επιλέχτηκαν για το σκοπό της έρευνας
με μοναδικά κριτήρια α) να πραγματοποιούν
αυτοί τις αγορές τροφίμων στην οικογένειά
τους και β) τη προθυμία τους να απαντήσουν
στις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου. Αν
και με αυτά μόνο τα κριτήρια επιλογής
των συμμετεχόντων στην έρευνα, μειώνεται
η δυνατότητα γενίκευσης των συμπερασμάτων,
ωστόσο εξυπηρετείται ο στόχος της
έρευνας, οποίος είναι να αποτυπωθούν
οι απόψεις των καταναλωτών για τις
ιδιότητες των συνεταιριστικών προϊόντων.
Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτήσεις
σχετικές με την καταναλωτική τους
συμπεριφορά σε σχέση με τα τρόφιμα που
αγοράζουν και καταναλώνουν αλλά και
σχετικές με τα συνεταιριστικά προϊόντα
(τρόφιμα). Το ερωτηματολόγιο αποτελείται
από τρείς ενότητες. Η πρώτη ενότητα
εξετάζει την συμπεριφορά των καταναλωτών
σχετικά με τα τρόφιμα. Η δεύτερη ενότητα
εξετάζει την συμπεριφορά των καταναλωτών
σχετικά με τα συνεταιριστικά τρόφιμα
και στην τρίτη ενότητα υπήρχαν ερωτήσεις
για τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των
ερωτηθέντων. Στο σχήμα 1 παρουσιάζεται
η περιοχή στην οποία έγινε η μελέτη μαζί
με στοιχεία για τον πληθυσμό της ΠΔΕ
αλλά και τον αριθμό των αγροτικών
συνεταιριστικών οργανώσεων που υπάρχουν
στην εξεταζόμενη περιοχή.
Με βάση τις απαντήσεις των
ερωτηθέντων για τα είδη των συνεταιριστικών
προϊόντων που καταναλώνουν αλλά και
τις ιδιότητες που αποδίδουν σε αυτά,
πραγματοποιήθηκε παραγοντική ανάλυση
με σκοπό τη δημιουργία και ανίχνευση
των κύριων παραγόντων σε δύο πολυ-θεματικές
ερωτήσεις του ερωτηματολογίου και
αφορούσαν τη συμπεριφορά καταναλωτή
σχετικά με τα συνεταιριστικά τροφίμων
και αφορούσαν: α) Την
συχνότητα αγοράς και τις προτιμώμενες
κατηγορίες συνεταιριστικών τροφίμων
(Προϊόντα)
και β) τις ιδιότητες των συνεταιριστικών
προϊόντων (Ιδιότητες).
Σκοπός της ανάλυσης ήταν η
δημιουργία και ανίχνευση των κύριων
παραγόντων των ερωτήσεων αυτών με
εφαρμογή της ανάλυσης σε κύριες συνιστώσες
(Principal Component
Analysis). Η
τεχνική της ανάλυσης παραγόντων
(explanatory
factor
analysis)
επιτυγχάνει την μείωση ενός αριθμού
μεταβλητών σε ένα μικρότερο αριθμό
σημαντικών παραγόντων ή διαστάσεων. Η
τεχνική της ομαδοποίησης των μεταβλητών
χρησιμοποιεί ως κριτήριο τις συσχετίσεις,
που παρατηρούνται μεταξύ αυτών και για
να εφαρμοστεί με επιτυχία, θα πρέπει να
υπάρχει μία υπόθεση, ότι μια ομάδα
μεταβλητών μπορεί να ομαδοποιηθεί σε
μία μικρότερη.
Όλες οι
αναλύσεις έγιναν με την χρήση του SPSS
22, για τις απαντήσεις των 386 συμμετεχόντων,
σε 5βάθμια κλίμακα Likert,
επιλέγοντας Principal
Component
Analysis
με περιστροφή Varimax.
Πίνακας 1: Χάρτης της
περιοχής μελέτης: Πληθυσμός (2011) κα
ι
Αγροτικοί Συνεταιρισμοί
ι
Αγροτικοί Συνεταιρισμοί
Νομός
|
Πληθυσμός
|
Αγροτικές
Συνεταιριστικές Οργανώσεις
|
|
Αιτωλοακαρνανία
|
210.802
|
42
|
|
Αχαΐα
|
309.694
|
36
|
|
Ηλεία
|
159.300
|
24
|
Ανάλυση και Αποτελέσματα
Στο πρώτο μέρος της ανάλυσης παρουσιάζονται
τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των
ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα
(Πίνακας 2). Το δείγμα της έρευνας
αποτελείται κυρίως από γυναίκες (60%),
εγγάμους σε ποσοστό 47,9%, ηλικίας από 18
έως 32 ετών, που έχουν πανεπιστημιακή
εκπαίδευση (40%) και είναι κυρίως μισθωτοί
του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα
(42%).
Πίνακας 2: Δημογραφικά χαρακτηριστικά
των συμμετεχόντων στην έρευνα.
Χαρακτηριστικό
|
Παρατηρήσεις
|
Ποσοστό
|
Φύλο
|
||
Άνδρες
|
153
|
39,6%
|
Γυναίκες
|
233
|
60,4%
|
Οικογενειακή
Κατάσταση
|
||
Έγγαμοι
|
185
|
47,9%
|
Άγαμοι
|
180
|
46,6%
|
Διαζευγμένοι
/χήροι
|
21
|
5,4%
|
Ηλικία
|
||
18 – 32
|
167
|
43,3%
|
33 – 47
|
160
|
41,5%
|
48 – 65
|
59
|
15,3%
|
Εκπαίδευση
(σε χρόνια)
|
||
< 9
(Μέχρι
Γυμνάσιο)
|
10
|
2,6%
|
9-12
(Λύκειο)
|
80
|
20,7%
|
12- 14
(ΙΕΚ
/ ΤΕΙ)
|
76
|
19,7%
|
15-16
(Πανεπιστήμιο)
|
155
|
40,2%
|
16-18 (Μεταπτυχιακές
σπουδές)
|
65
|
16,8%
|
Απασχόληση
|
||
Ιδιωτικός
υπάλληλος
|
83
|
21,5%
|
Δημόσιος
υπάλληλος
|
79
|
20,5%
|
Ελεύθερο
επάγγελμα
|
64
|
16,6%
|
Φοιτητής /
Σπουδαστές
|
62
|
16,1%
|
Άνεργος
|
57
|
14,8%
|
Αγρότης
|
29
|
7,5%
|
Συνταξιούχος
|
12
|
3,1%
|
Μηνιαίο
Εισόδημα Νοικοκυριού
|
||
<500€
|
139
|
36,0%
|
501 – 1000 €
|
114
|
29,5%
|
1001 – 1500 €
|
87
|
22,5%
|
>1501€
|
46
|
11,9%
|
Εβδομαδιαία
δαπάνη για τρόφιμα
|
||
<50€
|
189
|
49,0%
|
51 – 100 €
|
119
|
30,8%
|
101 – 150 €
|
54
|
14,0%
|
>151 €
|
24
|
6,2%
|
Πηγή:
Επεξεργασία Δεδομένων ερωτηματολογίου
Στη συνέχεια αξιολογήθηκαν από τους
συμμετέχοντες μια σειρά κριτηρίων τα
οποία θεωρείται ότι επηρεάζουν την
αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών
σε αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα.
Πίνακας 2: Δημογραφικά χαρακτηριστικά
των συμμετεχόντων στην έρευνα.
Χαρακτηριστικό
|
Παρατηρήσεις
|
Ποσοστό
|
Φύλο
|
||
Άνδρες
|
153
|
39,6%
|
Γυναίκες
|
233
|
60,4%
|
Οικογενειακή
Κατάσταση
|
||
Έγγαμοι
|
185
|
47,9%
|
Άγαμοι
|
180
|
46,6%
|
Διαζευγμένοι
/χήροι
|
21
|
5,4%
|
Ηλικία
|
||
18 – 32
|
167
|
43,3%
|
33 – 47
|
160
|
41,5%
|
48 – 65
|
59
|
15,3%
|
Εκπαίδευση
(σε χρόνια)
|
||
< 9
(Μέχρι
Γυμνάσιο)
|
10
|
2,6%
|
9-12
(Λύκειο)
|
80
|
20,7%
|
12- 14
(ΙΕΚ
/ ΤΕΙ)
|
76
|
19,7%
|
15-16
(Πανεπιστήμιο)
|
155
|
40,2%
|
16-18 (Μεταπτυχιακές
σπουδές)
|
65
|
16,8%
|
Απασχόληση
|
||
Ιδιωτικός
υπάλληλος
|
83
|
21,5%
|
Δημόσιος
υπάλληλος
|
79
|
20,5%
|
Ελεύθερο
επάγγελμα
|
64
|
16,6%
|
Φοιτητής /
Σπουδαστές
|
62
|
16,1%
|
Άνεργος
|
57
|
14,8%
|
Αγρότης
|
29
|
7,5%
|
Συνταξιούχος
|
12
|
3,1%
|
Μηνιαίο
Εισόδημα Νοικοκυριού
|
||
<500€
|
139
|
36,0%
|
501 – 1000 €
|
114
|
29,5%
|
1001 – 1500 €
|
87
|
22,5%
|
>1501€
|
46
|
11,9%
|
Εβδομαδιαία
δαπάνη για τρόφιμα
|
||
<50€
|
189
|
49,0%
|
51 – 100 €
|
119
|
30,8%
|
101 – 150 €
|
54
|
14,0%
|
>151 €
|
24
|
6,2%
|
Πηγή:
Επεξεργασία Δεδομένων ερωτηματολογίου
Στον Πίνακα 3, παρουσιάζονται αναλυτικά
οι απαντήσεις για τα κριτήρια που
χρησιμοποιούν οι καταναλωτές στην
Δυτική Ελλάδα για να επιλέξουν τρόφιμα.
Πίνακας 3: Σημαντικότητα
κριτηρίων για αγορά τροφίμων
Κριτήρια αγοράς
τροφίμων
|
Καθόλου
σημαντικό
|
Λίγο σημαντικό
|
Μέτρια σημαντικό
|
Σημαντικό
|
Πολύ σημαντικό
|
Ημερομηνία λήξης
|
0,5%
|
2,8%
|
3,6%
|
17,6%
|
75,4%
|
Διατροφικές
πληροφορίες/ διατροφικη Αξια
|
2,3%
|
8,5%
|
21,5%
|
40,2%
|
27,5%
|
Γεύση - χρώμα -
οσμή
|
1,3%
|
4,4%
|
14,8%
|
39,6%
|
39,9%
|
Να είναι εποχής
|
1,6%
|
8,0%
|
15,0%
|
37,8%
|
37,6%
|
Εξωτερική
εμφάνιση
|
4,4%
|
9,6%
|
26,9%
|
35,8%
|
23,3%
|
Συσκευασία (και
τα χαρακτηριστικά της)
|
3,9%
|
10,9%
|
28,2%
|
30,8%
|
26,2%
|
Να αναφέρεται
το όνομα του παραγωγού
|
6,7%
|
19,7%
|
26,2%
|
27,2%
|
20,2%
|
Πιστοποίηση /
Σήμανση
|
2,3%
|
7,5%
|
16,8%
|
33,4%
|
39,9%
|
Εταιρεία παραγωγής
|
5,2%
|
9,6%
|
28,0%
|
33,7%
|
23,6%
|
Η διαδικασία
παραγωγής τους να είναι φιλική προς
το περιβάλλον
|
3,6%
|
13,0%
|
25,4%
|
32,6%
|
25,4%
|
Χώρα προέλευσης
|
2,1%
|
8,0%
|
13,0%
|
34,2%
|
42,7%
|
Πηγή:
Επεξεργασία Δεδομένων ερωτηματολογίου
Ο Πίνακας 4 παρουσιάζει
τα αποτελέσματα της παραγοντικής
ανάλυσης και τη μήτρα παραγόντων μετά
από την περιστροφή (Rotated Component Matrix).
Από την ανάλυση δημιουργήθηκαν
τρεις ομάδες κριτηρίων με την πρώτη
ομάδα να περιλαμβάνει τις
εξής επιλογές,
Αναφορά ονόματος παραγωγού,
Πιστοποίηση/Σήμανση, Εταιρεία παραγωγής,
Παραγωγή φιλική προς το περιβάλλον και
Χώρα προέλευσης και
θα μπορεί να ονομαστεί «Αξιοπιστία
Παραγωγού»,
Ο δεύτερος
παράγοντας φορτώθηκε με τέσσερις
επιλογές, οι οποίες είναι Ημερομηνία
λήξης, Διατροφικές πληροφορίες /
διατροφική Αξία, Γεύση - χρώμα – οσμή
και Να είναι εποχής και
θα μπορούσε να ονομαστεί «Ποιοτικά
Χαρακτηριστικά Τροφίμων»
και
Ο τρίτος
παράγοντας φορτώθηκε μόνο με μια επιλογή
την συσκευασία
και τα χαρακτηριστικά της και
διατηρεί το όνομα «Συσκευασία».
Πίνακας 4: Κύριες
συνιστώσες των κριτηρίων επιλογής
προϊόντων για τους καταναλωτές της
Δυτικής Ελλάδας
Μεταβλητή
(Component)
|
Eταιρικότητες
(communalities)
|
Παραγοντικές
φορτώσεις
Factor
Loadings*
|
||||||||||
f1
|
f2
|
f3
|
||||||||||
Ημερομηνία λήξης
|
0,419
|
0,567
|
||||||||||
Διατροφικές
πληροφορίες & Αξία
|
0,592
|
0,429
|
0,591
|
|||||||||
Γεύση - Χρώμα –
Οσμή
|
0,698
|
0,825
|
||||||||||
Να είναι εποχής
|
0,463
|
0,409
|
0,541
|
|||||||||
Εξωτερική
εμφάνιση
|
0,541
|
0,617
|
||||||||||
Συσκευασία (και
τα χαρακτηριστικά της)
|
0,814
|
0,879
|
||||||||||
Αναφορά ονόματος
παραγωγού
|
0,623
|
0,713
|
||||||||||
Πιστοποίηση /
Σήμανση
|
0,662
|
0,718
|
||||||||||
Εταιρεία παραγωγής
|
0,621
|
0,699
|
||||||||||
Παραγωγή φιλική
προς το περιβάλλον
|
0,700
|
0,816
|
||||||||||
Χώρα προέλευσης
|
0,606
|
0,753
|
||||||||||
Έλεγχος αξιοπιστίας
Cronbach’s Alpha
|
0,843
|
0,692
|
-
-
|
|||||||||
Χαρακτηριστικές
ρίζες (Eigenvalues)
|
4,45
|
1,22
|
1,06
|
|||||||||
(% ) της Ερμηνευμένης
Διακύμανσης
|
30,34%
|
19,00%
|
11,90%
|
|||||||||
Total Variance
|
||||||||||||
Εμφανίζονται
μόνο οι τιμές παραγοντικών φορτίων
(loadings) που είναι μεγαλύτερες από 0,4
|
||||||||||||
Extraction Method: Principal
Component Analysis Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization
KMO
0,876; Bartlett's Test of Sphericity 0.00 (χ2=
1368,258)
Από τους συμμετέχοντες στην έρευνα
ζητήθηκε να αναφέρουν πόσο συχνά
καταναλώνουν προϊόντα αγροτικών
συνεταιρισμών με τα φρέσκα φρούτα και
τα γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα
τα κηπευτικά και το ελαιόλαδο να
καταλαμβάνουν της πρώτες θέσεις. Οι
απαντήσεις τους παρουσιάζονται στον
πίνακα 5.
Πίνακας 5: Μέση
τιμή και τυπική απόκλιση για τις
προτιμώμενες κατηγορίες συνεταιριστικών
προϊόντων
Συχνότητα
Αγοράς Συνεταιριστικών Τροφίμων
|
Μέσος Όρος
(Mean)
|
Τυπική Απόκλιση
(Std.
Deviation)
|
Φρέσκα Φρούτα
|
3,51
|
1,119
|
Τυριά
|
3,46
|
1,088
|
Γάλα / Γιαούρτι
|
3,41
|
1,148
|
Κηπευτικά
|
3,27
|
1,218
|
Ελαιόλαδο
|
3,24
|
1,451
|
Όσπρια
|
3,17
|
1,133
|
Κοτόπουλο
|
3,15
|
1,231
|
Κρασί
|
3,15
|
1,263
|
Ζυμαρικά
|
3,00
|
1,218
|
Κρέατα (Μοσχάρι,
Αρνί, Χοιρινό)
|
2,99
|
1,206
|
Κονσερβοποιημένα
τρόφιμα
|
2,85
|
1,140
|
Αλλαντικά
|
2,71
|
1,186
|
Αναψυκτικά,
χυμοί
|
2,71
|
1,238
|
Θαλασσινά
|
2,63
|
1,160
|
Κατεψυγμένα
τρόφιμα
|
2,51
|
1,140
|
Σημείωση:
min = 1
καθόλου ,
max = 5, συνέχεια
Πηγή:
Επεξεργασία Δεδομένων ερωτηματολογίου
Στη συνέχεια της ανάλυσης
ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να
αξιολογήσουν μια σειρά ιδιοτήτων που
σχετίζονται με τα συνεταιριστικά
αγροτικά προϊόντα και προϊόντα διατροφής,
ώστε να εντοπιστούν οι κυρίες ιδιότητες
και τα χαρακτηριστικά των συνεταιριστικών
προϊόντων
(Πίνακας 6).
Πίνακας
6:
Ιδιότητες των συνεταιριστικών προϊόντων
που καταναλώνονται στη Δυτική Ελλάδα
Ιδιότητες
|
Mean
|
Std. Deviation
|
Κατάταξη
Μέσου όρου (Mean
Rank)
|
Επιλέγονται
για την στήριξη της τοπικής οικονομίας
|
3,92
|
0,857
|
9,87
|
Πωλούνται
κυρίως την εποχή που παράγονται
|
3,65
|
0,841
|
8,58
|
Είναι
ασφαλή για την υγεία μου και οικογένεια
μου
|
3,64
|
0,842
|
8,53
|
Αναγράφεται
στη συσκευασία το όνομα του παραγωγού
|
3,59
|
0,799
|
8,41
|
Είναι
ελεγμένα - πιστοποιημένα από αξιόπιστους
φορείς
|
3,51
|
0,819
|
8,04
|
Εμπιστεύομαι
τις πληροφορίες των ετικετών τους
|
3,46
|
0,828
|
7,68
|
Μπορώ
να τα αναγνωρίσω στο ράφι
|
3,44
|
0,936
|
7,65
|
Η
διαδικασία παραγωγής τους προστατεύει
το περιβάλλον
|
3,39
|
0,815
|
7,31
|
Είναι
ακριβά σε σχέση με τα άλλα τρόφιμα
|
3,38
|
0,839
|
7,26
|
Έχουν
ωραία εμφάνιση
|
3,32
|
0,844
|
6,93
|
Αναζητώ
να αγοράσω τέτοια τρόφιμα
|
3,30
|
0,887
|
6,87
|
Αναγνωρίζω
την ανώτερη ποιότητα των Συνεταιριστικών
Προϊόντων
|
3,28
|
0,910
|
6,83
|
Βρίσκω
εύκολα να αγοράσω τέτοια τρόφιμα
|
3,06
|
0,969
|
5,80
|
Τα
προτιμώ ανεξάρτητου τιμής
|
2,97
|
0,927
|
5,22
|
Πηγή:
Επεξεργασία στοιχείων ερωτηματολογίου
Με τις
απαντήσεις πραγματοποιήθηκε παραγοντική
ανάλυση με σκοπό την ομαδοποίηση των
ιδιοτήτων σε ευρύτερες ομάδες. Ο Πίνακας
7, παρουσιάζει τα αποτελέσματα της
παραγοντικής ανάλυσης και τη μήτρα
παραγόντων μετά από την περιστροφή
(Rotated Component Matrix). Ο πρώτος παράγοντας
φορτώθηκε με επτά επιλογές, οι οποίες
είναι: πωλούνται
κυρίως την εποχή που παράγονται, είναι
ασφαλή για την υγεία μου και την οικογένεια
μου, εμπιστεύομαι τις πληροφορίες των
ετικετών τους, επιλέγονται για την
στήριξη της τοπικής οικονομίας, η
διαδικασία παραγωγής προστατεύει το
περιβάλλον, τα προτιμώ ανεξαρτήτως
τιμής, έχουν ωραία εμφάνιση. Ο
παράγοντας ονομάστηκε
«χαρακτηριστικά
συνεταιριστικών τροφίμων»,
Πίνακας
7:
Κύριες συνιστώσες των χαρακτηριστικών
των συνεταιριστικών προϊόντων που
καταναλώνονται στη Δυτική Ελλάδα
Μεταβλητή
(Component)
|
Eταιρικότητες
(communalities)
|
Παραγοντικές
φορτώσεις
Factor
Loadings*
|
|||||||
f1
|
f2
|
f3
|
|||||||
Πωλούνται
κυρίως την εποχή που παράγονται
|
0,658
|
0,795
|
|||||||
Είναι
ασφαλή για την υγεία μου και οικογένεια
μου
|
0,546
|
0,692
|
|||||||
Εμπιστεύομαι
τις πληροφορίες των ετικετών τους
|
0,476
|
0,568
|
|||||||
Επιλέγονται
για την στήριξη της τοπικής οικονομίας
|
0,326
|
0,560
|
|||||||
Η
διαδικασία παραγωγής τους προστατεύει
το περιβάλλον
|
0,514
|
0,527
|
0,450
|
||||||
Τα
προτιμώ ανεξάρτητου τιμής
|
0,418
|
0,455
|
|||||||
Έχουν
ωραία εμφάνιση
|
0,349
|
0,451
|
|||||||
Μπορώ
να τα αναγνωρίσω στο ράφι
|
0,690
|
0,817
|
|||||||
Αναγνωρίζω
την ανώτερη ποιότητα των Συνεταιριστικών
Προϊόντων.
|
0,670
|
0,771
|
|||||||
Βρίσκω
εύκολα να αγοράσω τέτοια τρόφιμα
|
0,588
|
0,671
|
|||||||
Αναζητώ
να αγοράσω τέτοια τρόφιμα
|
0,585
|
0,415
|
0,643
|
||||||
Είναι
ακριβά σε σχέση με τα άλλα τρόφιμα
|
0,594
|
0,765
|
|||||||
Αναγράφεται
στη συσκευασία το όνομα του παραγωγού
|
0,554
|
0,636
|
|||||||
Είναι
ελεγμένα - πιστοποιημένα από αξιόπιστους
φορείς
|
0,531
|
0,589
|
|||||||
Έλεγχος αξιοπιστίας
Cronbach’s Alpha
|
0,784
|
0,767
|
0,619
|
||||||
Xαρακτηριστικές
ρίζες (Eigenvalues)
|
4,993
|
1,343
|
1,162
|
||||||
(% ) της Ερμηνευμένης
Διακύμανσης
|
21,11 %
|
17,56 %
|
14,78%
|
||||||
Total Variance
|
53,47
|
||||||||
Εμφανίζονται
μόνο οι τιμές παραγοντικών φορτίων
(loadings) που είναι μεγαλύτερες από 0,4
|
|||||||||
Extraction Method: Principal
Component Analysis Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization
KMO
0,867; Bartlett's Test of Sphericity 0.00 (χ2=
1633,38)
Ο δεύτερος
παράγοντας φορτώθηκε με τέσσερις
επιλογές, οι οποίες είναι: μπορώ
να τα αναγνωρίσω στο ράφι, Αναγνωρίζω
την ανώτερη ποιότητα των συνεταιριστικών
προϊόντων, βρίσκω εύκολα να αγοράσω
τέτοια τρόφιμα, ψάχνω να αγοράσω τέτοια
τρόφιμα, και
ονομάστηκε «αναζήτηση
των τροφίμων»,
και
Ο τρίτος
παράγοντας φορτώθηκε με τρείς επιλογές,
οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τις επιλογές:
είναι
ακριβά σε σχέση με τα άλλα τρόφιμα,
αναγράφονται στη συσκευασία το όνομα
του παραγωγού, είναι επιλεγμένα-πιστοποιημένα
από γνωστούς φορείς,
και
ονομάστηκε «τιμή
/ αξία»
Παρατηρούμε,
ότι όλοι οι συντελεστές αξιοπιστίας
Cronbach΄s
α (Alpha)
είναι υψηλοί για τους δύο πρώτους
παράγοντες 0,784, 0,767, ενώ για τον τρίτο
παράγοντας η τιμή 0,619 είναι μάλλον
χαμηλή. Γενικά κλίμακες των οποίων το
Cronbach΄s
α (Alpha)
ξεπερνά ή πλησιάζει το 0,70 θεωρούνται
αξιόπιστες.
Στην τελευταία ερώτηση που αναλύεται,
ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να
δηλώσουν το βαθμό ικανοποίησης και
ευχαρίστησης που αντλούν από την αγορά
συνεταιριστικών προϊόντων (Πίνακας 8).
Από την κατάταξη των απαντήσεων οι
συμμετέχοντες στην έρευνα εμφανίζονται
ικανοποιημένοι από την αγορά συνεταιριστικών
προϊόντων, τα οποία θεωρούν μια ασφαλή
επιλογή με καλά χαρακτηριστικά ποιότητας
και άριστη σχέση τιμής αξίας με ταυτόχρονη
συνεισφορά στο κοινωνικό σύνολο και
στην τοπική οικονομία.
Πίνακας 8: Ικανοποίηση
και ιδιότητες των συνεταιριστικών
προϊόντων
Mean
|
Std. Deviation
|
Κατάταξη
Μέσου όρου (Mean
Rank)*
|
|
Νιώθω
Ικανοποιημένος από τα συνεταιριστικά
προϊόντα που αγοράζω.
|
3,70
|
0,761
|
3,91
|
Όταν
αγοράζω συνεταιριστικά προϊόντα
συνεισφέρω στο κοινωνικό σύνολο και
στην τοπική οικονομία
|
3,40
|
0,791
|
3,18
|
Τα
συνεταιριστικά προϊόντα εγγυώνται
καλή ποιότητα
|
3,55
|
0,808
|
3,60
|
Τα
συνεταιριστικά προϊόντα αποτελούν
την καλύτερη επιλογή
|
3,51
|
0,803
|
3,42
|
Τα
συνεταιριστικά προϊόντα εμφανίζουν
άριστη σχέση ποιότητας/τιμής
|
3,44
|
0,884
|
3,29
|
Τα
συνεταιριστικά προϊόντα αποτελούν
μια ασφαλή επιλογή
|
3,59
|
0,755
|
3,60
|
Σημείωση:
Friedman’s test, X²(5) = 71,684, p = 0,000
Σχήμα 2:
Κατανομή Μέσου όρου για την ικανοποίηση
από τα συνεταιριστικά προϊόντα
Συμπεράσματα
Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει,
ότι οι καταναλωτές στην εξεταζόμενη
γεωγραφική περιοχή χρησιμοποιούν τρεις
ομάδες κριτηρίων για να επιλέξουν τα
τρόφιμα που καταναλώνουν. Η πρώτη ομάδα
κριτηρίων αφορά την αξιοπιστία της
επιχείρησης που παράγει τα τρόφιμα και
αποτελείται κυρίως από χαρακτηριστικά
που αποτελούν ενδείξεις εμπιστοσύνης
προς αυτά τα τρόφιμα, όπως το όνομα του
παραγωγού, τα συστήματα ποιότητας και
προστασίας που εφαρμόζει καθώς και η
χώρα παραγωγής του προϊόντος. Επίσης,
οι καταναλωτές επηρεάζονται από τα
ποιοτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά
των προϊόντων και τη διατροφική τους
αξία ως μια δεύτερη ομάδα κριτηρίων,
ενώ οι ομάδες κριτηρίων συμπληρώνεται
από τη συσκευασία με την οποία διατίθενται
τα τρόφιμα.
Όσον αφορά τις ιδιότητες των
συνεταιριστικών τροφίμων, οι απαντήσεις
όσων συμμετείχαν στην έρευνα ομαδοποιήθηκαν
επίσης σε τρεις ομάδες. Η πρώτη ομάδα
ιδιοτήτων των συνεταιριστικών προϊόντων
αφορά τα χαρακτηριστικά ποιότητάς τους.
Οι καταναλωτές θεωρούν ότι είναι προϊόντα
εποχής, με καλή εμφάνιση, που παράγονται
με φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες
και τα οποία μπορούν να στηρίξουν την
τοπική οικονομία και γενικότερα την
οικονομία ολόκληρης της χώρας. Επιπλέον,
οι καταναλωτές ανέδειξαν μια δεύτερη
ομάδα χαρακτηριστικών για τα συνεταιριστικά
τρόφιμα που σχετίζεται με την δυνατότητα
και την ευκολία εντοπισμού των
συνεταιριστικών προϊόντων στο ράφι. Σε
αυτή την ομάδα εντάσσονται κριτήρια
που αφορούν την αναγνωρισιμότητα των
συνεταιριστικών τροφίμων αλλά και την
πρόσβαση στα ράφια των super
market. Τις ομάδες χαρακτηριστικών
και ιδιοτήτων των συνεταιριστικών
τροφίμων κλείνει η ομάδα που αφορά τον
λόγο αξία προς τιμή και φαίνεται ότι η
πιστοποίηση των συστημάτων ποιότητας,
το όνομα του παραγωγού καθώς και το ύψος
της τιμής των προϊόντων αποτελούν
σημαντικά κριτήρια στις αντιλήψεις των
καταναλωτών για τα συνεταιριστικά
τρόφιμα.
Η έρευνα δείχνει ότι μπορεί
να υπάρξουν αρκετά καλές προοπτικές
ανάπτυξης της αγοράς των συνεταιριστικών
προϊόντων τροφίμων και μπορεί να
αναπτυχθεί, με τις κατάλληλες στρατηγικές,
μια σημαντική αφοσίωση (loyalty)
στα συνεταιριστικά προϊόντα. Επιπρόσθετα,
είναι δεδομένο ότι σε μια στρατηγική
μάρκετινγκ για τα συνεταιριστικά
προϊόντα θα πρέπει να συνυπολογιστούν
τα κριτήρια, με τα οποία επιλέγουν οι
καταναλωτές τρόφιμα, όπως η συσκευασία,
και ενδείξεις ποιότητας και να τονιστούν
αντίστοιχα τα χαρακτηριστικά των
συνεταιριστικών προϊόντων που ικανοποιούν
τις απαιτήσεις αυτές.
Ωστόσο, το ζήτημα της εμπορικής
(marketing) στρατηγικής που
θα πρέπει να ακολουθήσουν οι αγροτικοί
συνεταιρισμοί είναι αρκετά πιο σύνθετο.
Σε αυτή την κατεύθυνση είναι απαραίτητο
να μελετηθούν και άλλοι τομείς σχετικά
με τα συνεταιριστικά προϊόντα όπως: οι
μέθοδοι προβολής και διαφήμισης, θέματα
συσκευασιών και εμπορικών σημάτων, και
η διαχείριση δικτύων εφοδιασμού με
σκοπό την αντιμετώπιση των προβλημάτων
που αντιμετωπίζουν οι αγροτικοί
συνεταιρισμοί στη χώρα μας.
Τέλος, να αναφέρουμε ότι η έρευνα αυτή
αν και υστερεί στην γενίκευση των
συμπερασμάτων σε άλλες περιοχές και
προϊόντα από αυτά που εξετάστηκαν και
παρουσιάστηκαν στην παρούσα έρευνα,
αποτελεί ωστόσο μια από τις πρώτες
έρευνες για τη στάση των καταναλωτών
απέναντί στα προϊόντα των αγροτικών
συνεταιρισμών. Το πλεονέκτημα της
έρευνας είναι ότι δίνει τις πρώτες
κατευθύνσεις, στις οποίες θα πρέπει να
κινηθεί μια στρατηγική μάρκετινγκ που
θα ενισχύσει την ανάπτυξη και προώθηση
των προϊόντων των αγροτικών συνεταιρισμών.
Βιβλιογραφία
Asp,
E.H., (1999), “Factors Affecting Food Decisions Made by Individual
Consumers”, Food
Policy, 24: pp.
287-94.
Benos,
Τ.,
Kalogeras, N., Verhees, F. J.H.M. Sergaki P. and J. M.E. Pennings,
(2016). Cooperatives’ Organizational Restructuring, Strategic
Attributes, and Performance: The Case of Agribusiness Cooperatives in
Greece. Agribusiness,
32 (1): pp 127–150.
Beverland,
M. (2007). Can cooperatives brand? Exploring the interplay between
cooperative structure and sustained brand marketing success. Food
Policy, 32,
480–495.
Cechin,
A., Bijman, J., Pascucci, S., & Omta, O. (2013). Decomposing the
member relationship in agricultural cooperatives: Implications for
commitment. Agribusiness,
29, pp.39–61.
Chatzitheodoridis F.,
Michailidis A., Theodosiou G., & Loizou E. (2013). “Local
Cooperation: A Dynamic Force for Endogenous Rural Development”, in
Karassavoglou A., Polychronidou P., (eds) Balkan and Eastern European
Countries in the Midst of Global Economic Crisis, Contributions to
Economics, Part 3, Springer-Verlag, Germany, pp.121-132.
Dimara,
E. & Skuras, D., (2003), “Consumer Evaluations of Product
Certification, Geographic Association and Traceability in Greece”,
European Journal of
Marketing, Vol. 37
(5/6): pp. 690-705.
Hansen,
E. & Bush, R.J., (1999), “Understanding Customer Quality
Requirements: Model and Application”, Industrial
Marketing Management,
Vol. 28(2): pp.119-130.
Hӧhler,
J., & Kuhl, R. (2014). Position and performance of farmer
cooperatives in the food supply chain of the EU-27. ¨ Annals
of Public and Cooperative Economics,
85(4), pp579–595.
Iliopoulos, C. (2012),
“Support for Farmers’ Cooperatives; Country Report Greece”.
Wageningen: Wageningen UR
Kalogeras,
N., Pennings, J.M.E., vander Lans, I.A., Garcia, P., & van Dijk,
G. (2009). Understanding heterogeneous preferences of cooperative
members. Agribusiness,
25: pp 90–111.
Kontogeorgos, A., Sergaki, P.,
Migdakos, E., & Semos, A., “Implementing Logistic Regression
Analysis to Identify Incentives for Agricultural Cooperative Unions
to Adopt Quality Assurance Systems”, International Conference on
Applied Economics (ICOAE 2008), Kastoria, 15-17/5/2008.
Kyriakopoulos,
K, Meulenberg, M.T.G & Nilsson, J. (2004) “The impact of
cooperative structure and firm culture on market orientation and
performance”. Agribusiness,
20(4): 379.
Novkovic,
S and Power, N. (2005) “Agricultural and Rural Cooperative
Viability: A Management Strategy based on Cooperative Principles and
Values”. Journal
of Rural Cooperation,
3(1): pp 67-78.
Salavou,
H.E, and Sergaki, P, (2013) “Generic Business Strategies in Greece:
Private Food Firms versus Agricultural Cooperatives”, Journal
of Rural Co-operation,
41 (1): pp 44-59.
Sergaki,
P, & Semos, A, (2006) ‘The Greek Unions of Agricultural
Cooperatives as Efficient Enterprises’ Agricultural
Economics Review, 7
(2): pp15-27.
Theodosiou,
G., Michailidis, A., Loizou, E., Chatzitheodoridis, F. & Sergaki,
P. (2010). “Endogenous Rural Development: Evidence from a Typical
Greek Region”. Economics
and Rural Development,
6 (2): pp17-23.
Καρυπίδης,
Φ. Ι., (2015) «Συνεταιριστική Εμπορία
Γεωργικών Προϊόντων και Αναξιοποίητες
δυνατότητες στην Ελλάδα». Κοινωνική
Οικονομία,
Τεύχος 4.
Κοντογεώργος Α.,
Σέμος Α., (2014), «Συνεταιριστικό Προϊόν:
από την Πίστη στην Πιστοποίηση», 5ο
Συνέδριο για την Τυποποίηση, Τα Πρότυπα
και Την Ποιότητα, 21-22 Φεβρουαρίου,
Θεσσαλονίκη.
Κοντογεώργος
Α., Τσελεμπής Δ., & Σεργάκη Π., (2015).
«Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και Οικονομική
Κρίση. Υπάρχουν Διέξοδοι; Απόψεις
Στελεχών». Κοινωνική
Οικονομία,
Τεύχος 4.
Παπαγεωργίου,
Κ.Λ., (2010), «Καλή και κακή χρησιμοποίηση
των συνεταιρισμών. Το παράδειγμα της
Ελλάδας», ΣΥΝΕΔΡΙΟ: Αγροτικοί συνεταιρισμοί
στη Νότια και Κεντρική Ευρώπη, 19ος και
20ος αιώνας: μια συγκριτική θεώρηση,
Αθήνα 10-11 Ιουνίου 2010 Ακαδημία Αθηνών.
Διαθέσιμο στο:
http://keine-diad.academyofathens.gr:8080/keine/images/stories/pdfs/papag21.pdf
Παπαγεωργίου,
Κ.Λ., (2017), «Περιπέτειες και κατάρρευση
των ελληνικών αγροτικών συνεταιρισμών»,
Κοινωνική
Οικονομία,
Τεύχος 12. Διαθέσιμο
στο:
http://isem-journal.blogspot.gr/2017/04/blog-post_45.html
An Assessment of Consumer
Perceptions in Western Greece about Agricultural Cooperatives'
Products
-
Kontogeorgos and S. Pappas
University of Patras: Dept of Business Administration of Food and
Agricultural Enterprises, G. Seferi 2, 30100, Agrinio
Abstract
The
main purpose of this study is to assess the perceptions of consumers
in the region of Western Greece about the properties and the
characteristics of the agricultural cooperatives food products. The
main objective of the paper is to depict the overall image of
cooperative products and to identify the overall consumer behaviour
of participants in relation to food products.
The
results of the survey show that consumers in Western Greece regard
agricultural cooperatives' food products as a safe choice with good
quality characteristics that present excellent value for money and at
the same time buying these products can contribute to local and
national economy.
The
research results even though are coming from only one geographical
area of the country, could help staff of agricultural cooperatives to
a) understand consumers' perceptions about their products, b)
determine these product characteristics that should be strengthened
and promoted and c) direct their marketing activities and strategy to
effectively promote their products.
Key Words: Agricultural Cooperatives, Consumer behavior,
Marketing Management
