ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ
Ανδρέα
Μπέκα*-Μιχάλη Φεφέ**
*Ανδρέας Μπέκας, Υποψήφιος διδάκτωρ Πανεπιστημίου
Πελοποννήσου, Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής-Κόρινθος.
**Μιχάλης Φεφές, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου
Πελοποννήσου, Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής-Κόρινθος
Περίληψη
Οι συνεργατικές
μορφές των Ομάδων Παραγωγών και των Οργανώσεων Παραγωγών δημιουργήθηκαν πριν
σχεδόν πενήντα χρόνια από τη νομοθεσία της τότε Ευρωπαϊκής Οικονομικής
Κοινότητας, νυν Ευρωπαϊκή Ένωση. Πλέον και οι δύο αυτές συσσωματώσεις είναι βασικοί
μοχλοί στην αγροτική δραστηριότητα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω των οποίων
διανέμονται πόροι της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) κυρίως από τον Πυλώνα ΙΙ
σε παραγωγούς αγροτικών προϊόντων.Με αυτές οι γεωργοί έχουν τη δυνατότητα μέσω
της συλλογικής δράσης να εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους, που σχετίζονται με τις
γεωργικές τους δραστηριότητες, προκειμένου να ενισχυθεί η θέση τους στην
αλυσίδα εφοδιασμού.Ο προγραμματισμός της παραγωγής, η διάθεση των προϊόντων
στην αγορά, η από κοινού αγορά εισροών, η αποθήκευση, ο ποιοτικός έλεγχος, η
βελτιστοποίηση των τιμών περιλαμβάνονται σε αυτά τα συλλογικά σχήματα. Μπορούν
επίσης να συμπεριληφθούν δράσεις για την ποιότητα των προϊόντων, τη βιωσιμότητα
των εκμεταλλεύσεων, την καλή μεταχείριση των ζώων, την καινοτομία και έρευνα,
αλλά και πολλά άλλα. Όλα αυτά αναγνωρίζονται θεσμικά από τον Κανονισμό (ΕΚ)
1308/2013 δημιουργώντας υπεραξία μέσω της οριζόντιας συνεργασίας σε επίπεδο
πρωτογενούς παραγωγής.
Abstract
The co-operative forms of Producer Groups and Producer Organizations were
created almost fifty years ago by the legislation of the then European Economic
Community, now the European Union. Both of these agglomerations are now key
drivers in agricultural activity within the European Union, through which
resources of the Common Agricultural Policy (CAP) are distributed, mainly from
Pillar II, to agricultural producers. With them, farmers have the opportunity
through collective action to serve their interests, related to their
agricultural activities, in order to strengthen their position in the supply
chain. Production planning, marketing of products, co-purchasing of inputs,
storage, quality control, price optimization are included in these collective
schemes. Actions on product quality, farm viability, animal welfare, innovation
and research, and more can also be included. All these are institutionally
recognized by Regulation (EC) 1308/2013, creating added value through
horizontal co-operation at the level of primary production.
1.
Εισαγωγή
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής
Ένωσης (Ε.Ε.) δραστηριοποιούνται σχεδόν11
εκατομμύρια γεωργοί, πολλοί εκ των οποίωναπασχολούνταισεμικρές οικογενειακές
γεωργικές εκμεταλλεύσεις, που δεν έχουν επαφή και συνεργασία μεταξύ τους. Αντίθετα,
τόσο ο δευτερογενής όσο και ο τριτογενής τομέας που εμπλέκονται στον αγροτικό
τομέα έχουν αναπτύξει μεγαλύτερο δίκτυο συνεργασίας. Αυτή η δυσαναλογία δεν
επιτρέπει στους γεωργούς να εξυπηρετήσουν αποτελεσματικά τα συμφέροντά τους,
όταν έρχεται η ώρα της διαπραγμάτευσης με τους λοιπούς συντελεστές της αγοράς, που
έχουν ρόλο στην αλυσίδα εφοδιασμού. Η ΕΕ προκειμένουνα ενισχύσει τη συλλογική
διαπραγματευτική ισχύ των γεωργών, στηρίζει όσους επιθυμούν να συνεργαστούν μεταξύ
τουςδημιουργώνταςΟμάδες Παραγωγών (Ομ.Π.) και Οργανώσεις Παραγωγών (ΟΠ), αλλά
και δευτεροβάθμια όργανα των οντοτήτων αυτών.[1]Ειδικότερα,
τα συνεργατικά αυτά σχήματα βοηθούν τους γεωργούς να μειώνουν το κόστος των
συναλλαγών και να συνεργάζονται για τη μεταποίηση και την εμπορική προώθηση των
προϊόντων τους. Επίσης, επιτυγχάνουν τη συγκέντρωση της προσφοράς, τη βελτίωση
της εμπορικής προώθησης, την παροχή υλικοτεχνικής υποστήριξης στα μέλη τους, τη
συμβολή στη διαχείριση της ποιότητας των προϊόντων και τη μεταφορά γνώσεων.
Στη χώρα μας, με δεδομένα τα προβλήματα του αγροτικού
χώρου, όπως η πολυδιάσπαση του κλήρου και η συνακόλουθη μικρή παραγωγή καθώς και
η έλλειψη σύγχρονων μεθόδων διακίνησης των προϊόντων στην εγχώρια και διεθνή
αγορά[2]
δεν μπορεί ο πρωτογενής τομέας να στηρίξει τόσο τη διασφάλιση της σχετικής
επάρκειας τροφής στην ελληνική αγορά όσο και την ανάγκη εξωστρέφειας και την
είσοδο του προϊόντος στα μεγάλα κέντρα πώλησης στη διεθνή αγορά. Η διαχείριση και
η επίλυση αυτών των προβλημάτων προϋποθέτει συμπράξεις, συνεργασίες και δημιουργία
clusters[3]
για την εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων παραγόμενου προϊόντος και την δυνατότητα
προώθησής τους με τη στήριξη εθνικών brand names, καθώς και χρηματοδοτήσεις
ανάλογες με την παραγωγική δυναμικότητα των συμπράξεων.Τα ανωτέρω προβλήματα
κάλλιστα μπορούν να αντιμετωπιστούν με τον σχηματισμό και λειτουργία των Ομ.Π
και των ΟΠ. Η στήριξη για τη σύστασή τους είναι στις προτεραιότητες της Ε.Ε.
για την αγροτική ανάπτυξη και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της
πρωτογενούς παραγωγής. Ωστόσο, στην Ελλάδα έχουμε το μικρότερο ποσοστό
δημιουργίας Ομ.Π. και ΟΠ σε σχέση με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.[4]
2. Σύντομη
περιγραφή νομικού πλαισίου
Οι ανωτέρω οργανωτικές
μορφές ιστορικά έχουν τις ρίζες τους στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα
(ΕΟΚ), πλέον ΕΕ. Η ΕΟΚ στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ)
χρησιμοποίησε τρεις όρους στο παράγωγο δίκαιο της, προκειμένου να εκφράσει τα
είδη συνεργασίας των αγροτών, που επιδιώκουν έναν κοινό στόχο. Οι όροι αυτοί
είναι αγροτικός συνεταιρισμός, ομάδα
παραγωγών και οργάνωση παραγωγών. Ο λόγος χρήσης τριών διαφορετικών όρων για
τον προσδιορισμό ομοίων, αν όχι πανομοιότυπων, δράσεων γεννά προβληματισμό. Για
ποιο λόγο ο κοινοτικός νομοθέτης δεν χρησιμοποίησε τον όρο «συνεταιρισμός», που
ήταν λίγο πολύ κοινός σε όλα τα κράτη μέλη;[5]Προφανώς,
η απροθυμία να υπάρξει ένας ενιαίος ορισμός υπήρξε λόγω της ποικιλίας των εθνικών
κανόνων για τους συνεταιρισμούς και της πρόθεσης της ΕΟΚ να διευρύνει την
κατηγορία των ωφελουμένων από τις εκάστοτε ρυθμίσεις της ΚΑΠ και να
συμπεριλάβει όσο το δυνατόν περισσότερες οντότητες,οι οποίες ουσιαστικά
λειτουργούσαν βάσει των συνεταιριστικών αρχών.
Για πρώτη φορά αναφορά στις
ΟΠ γίνεται μόνο ακροθιγώς στο άρθρο 10§1 του Κανονισμού (ΕΟΚ) 2141/1970 για τον
αλιευτικό τομέα[6],
χωρίς, όμως, να υπάρχει κάποιος ορισμός ή περιγραφή της έννοιας. Κατά συνέπεια,
δεχόμαστε ότι η κατ’ ουσία πρώτη αναφορά σε Ομ.Π. ή ΟΠ έγινε στον Κανονισμός 1696/71περί
κοινής οργανώσεως αγοράς στον τομέα του λυκίσκου.[7] Το
άρθρο 7 αναφέρεται λεπτομερώς στις Ομ.Π. (και μάλιστα τις αναγνωρισμένες καθότι
ο όρος εμφανίζεται πρώτη φορά) και συγκεκριμένα στο τι είναι, στον σκοπό και τα
κριτήρια αναγνώρισης μιας Ομ.Π., ενώ γίνεται αναφορά και σε αναγνωρισμένες
ενώσεις Ομ.Π.. Εν συνεχεία αναφορά στις Ομ.Π. γίνεται σε μια σειρά κανονισμών
(π.χ., Κανονισμός 1035/72 στα οπωροκηπευτικά και Κανονισμός 707/76στους
μεταξοσκώληκες), ενώ ιδιαίτερης προσοχής αξίζει ο Κανονισμός (ΕΟΚ) 1360/78 περί
των ομάδων παραγωγών και των ενώσεων αυτών[8],
μιας και αποτελεί το πρώτο οριζόντιο μέτρο, που περιέχει κανόνες ανεξαρτήτως
είδους καλλιέργειας ή παραγωγής (άρθρα 4-9).Όσον αφορά δε στις ΟΠ σημαντικός
είναι ο Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 1035/72 περί κοινής οργανώσεως αγοράς στον τομέα
των οπωροκηπευτικών.[9]
Στον Τίτλο ΙΙ «Οργανώσεις παραγωγών» (άρθρα 13-15) υπάρχουν όχι απλές αναφορές
χωρίς περαιτέρω επεξηγήσεις, αλλά συγκεκριμένες πλέον διατάξεις που αφορούν
στις ΟΠ.
Ερχόμενοι σε εθνικό
περιβάλλον, στην Ελλάδα (μετά την εισδοχή στην ΕΟΚ το 1981) οι οντότητες αυτές καθιερώθηκαν
αρχικά ως παρεμβατικοί φορείς κυρίως για την αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων
(είτε ως κίνητρο σύστασης είτε ως κίνητρο για την υλοποίηση του μέτρου της
απόσυρσης). Σήμερα οι Ομ.Π., οι ΟΠκαι οι Ενώσεις Οργανώσεων Παραγωγών (Ε.Ο.Π)διέπονται
από το άρθρο 37 του Ν. 4384/2016[10],
όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 65§§5, 6 του Ν.4484/2017[11],
καθώς και την Υπουργική Απόφαση (Υ.Α.). 397/18235/2017[12],
όπως τροποποιήθηκε με την Υ.Α. 2430/110502/2017.[13]
Σύμφωνα με το άρθρο 37§1 του
Ν. 4384/2016, οι Ομ.Π του Κανονισμού αριθ. 1305/2013[14]
αποτελούν αυτοτελείς νομικές οντότητες του συνεταιριστικού ή εμπορικού δικαίου
ή σαφώς οριζόμενα μέρη αυτών ή νομικά πρόσωπα του αστικού δικαίου με πλήρη
δικαιοπρακτική ικανότητα, που συγκροτούνται, αναγνωρίζονται και λειτουργούν
σύμφωνα με τις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου και τα συμπληρωματικά εθνικά
μέτρα εφαρμογής του.
Σύμφωνα με το άρθρο 37§2, οι
Ο.Π. αποτελούν αυτοτελείς νομικές οντότητες του συνεταιριστικού ή εμπορικού
δικαίου ή σαφώς οριζόμενα μέρη αυτών, με πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, οι
οποίες συγκροτούνται, αναγνωρίζονται και λειτουργούν, σύμφωνα με τις διατάξεις
του ενωσιακού δικαίου και τα συμπληρωματικά εθνικά μέτρα εφαρμογής του. Οι Ο.Π.
προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας και οι ενώσεις τους, του Κανονισμού
αριθ. 1379/2013[15], μπορούν
να αποτελούν και νομικά πρόσωπα του αστικού δικαίου.
Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο
37§4, με πρωτοβουλία αναγνωρισμένων Ο.Π. συγκροτούνται Ενώσεις Οργανώσεων
Παραγωγών (Ε.Ο.Π.), που αποτελούν αυτοτελείς νομικές οντότητες του συνεταιριστικού
ή εμπορικού δικαίου ή σαφώς οριζόμενα μέρη νομικών οντοτήτων, οι οποίες
αναγνωρίζονται και λειτουργούν, σύμφωνα με τις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου
και τα συμπληρωματικά εθνικά μέτρα εφαρμογής του.
Με τις λέξεις «σαφώς
οριζόμενα μέρη αυτών» εννοούνται οι περιπτώσεις Ομ.Π. και Ο.Π. που
συγκροτούνται εντός ήδη υφισταμένων νομικών προσώπων, με συνηθέστερη περίπτωση
τη δημιουργία τους εντός συνεταιρισμών. Οι Ομ.Π. και Ο.Π., που δημιουργούνται
ως μέρη νομικών οντοτήτων, λειτουργούν με ξεχωριστή λογιστική ή/και διοικητική
διαχείριση, ενώ με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) των Υπουργών Οικονομικών και
Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ρυθμίζεται ανά τομέα κάθε σχετικό θέμα.
Η αναφορά στον Κανονισμό
1305/2013 έχει σχέση με το άρθρο 27 του Κανονισμού, το οποίο αναφέρεται στη
στήριξη που χορηγείται προκειμένου να διευκολυνθεί η σύσταση ομάδων και
οργανώσεων παραγωγών στους τομείς της γεωργίας και της δασοπονίας. Η στήριξη
παρέχεται σε Ομ.Π. και Ο.Π. που αναγνωρίζονται επίσημα από την αρμόδια αρχή των
κρατών μελών με βάση επιχειρηματικό σχέδιο. Περιορίζεται σε Ομ.Π. και Ο.Π. που
είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.Η στήριξη περιορίζεται σε ανώτατα ποσοστά και
ποσά και, συγκεκριμένα, σε ποσοστό 10 % της παραγωγής που έχει διατεθεί στο
εμπόριο κατά τα πέντε πρώτα έτη μετά την αναγνώριση (η στήριξη είναι φθίνουσα)
και σε ποσό 100 000 ευρώ ανά έτος σε όλες τις περιπτώσεις.[16]Οι
διατάξεις του ενωσιακού δικαίου που αφορούν σε Ο.Π. και, κατ’ επέκταση, σε
Ομ.Π., είναι τα άρθρα 152-156, 159-161 και 164-175 του Κανονισμού 1308/2013.[17]Αντίστοιχα
για τις οργανώσεις παραγωγών προϊόντων αλιείας και οι οργανώσεις παραγωγών
προϊόντων υδατοκαλλιέργειας ισχύουν τα άρθρα 6 έως και 31 του Κανονισμού
1379/2013.[18]
Μπορούμε πλέον να
εντοπίσουμε τις βασικές διαφορές μεταξύ Ομ.Π. και Ο.Π.. Η νομική μορφή που
μπορεί να πάρει μια Ομ.Π. είναι τόσο ευρεία, που μπορεί να εκτείνεται από την
ΑΕ έως το σωματείο, ενώ μια Ο.Π. δεν έχει την επιλογή του νομικού προσώπου του
αστικού δικαίου πλην της αναφερόμενης στο άρθρο 37§2 εξαίρεσης. Επίσης,, μια
Ομ.Π. πρέπει ν’ αποτελείται από τουλάχιστον πέντε φυσικά ή/και νομικά πρόσωπα
μέλη, ενώ μια Ο.Π. από τουλάχιστον είκοσι μέλη. Επιπροσθέτως, για τις Ο.Π.
απαιτείται ελάχιστη αξία εμπορευθείσας παραγωγής της τάξεως των 250.000 ευρώ.
Τέλος, επισημαίνεται η διαφορά στον βαθμό οργάνωσης που έχει αντίκτυπο τόσο
στην επιχειρηματική τους ικανότητα όσο και στον αριθμό των μελών τους. Οι Ομ.Π.
συνήθως δεν έχουν τις απαιτούμενες υποδομές για τη διαχείριση της παραγωγής των
μελών τους (πχ συσκευαστήριο, ψυγεία αποθήκευσης και συντήρησης των αγροτικών
προϊόντων κλπ). Επίσης δεν διαθέτουν την αντίστοιχη οργάνωση τόσο σε λογιστικό
όσο και σε διοικητικό επίπεδο. Στον αντίποδα οι ΟΠ έχουν μεγαλύτερο και
καλύτερο εμπορικό προσανατολισμό, διαθέτουν τις κατάλληλες υποδομές και είναι
καλύτερα δομημένες και οργανωμένες.
Τα κριτήρια
αναγνώρισης των Ομ.Π., τωνΟΠ και
των ΕΟΠ καθορίζονται στο άρθρο 6 της Υ.Α..Συγκεκριμένα, για την αναγνώριση των Ομ.Π:
Α)Απαιτούνται ανά τομέα αγροτικής παραγωγής
τουλάχιστον πέντε φυσικά ή νομικά πρόσωπα μέλη παραγωγοί (κατ’ εξαίρεση, για
τις Ομ.Π. φυτικής παραγωγής απαιτούνται δέκα φυσικά ή νομικά πρόσωπα μέλη
παραγωγοί).
Β) Απαιτείται επιχειρηματικό σχέδιο.
Γ) Δεν απαιτείται ελάχιστη αξία εμπορευθείσας
παραγωγής.
Για την αναγνώριση ΟΠ:
Α) απαιτούνται κατ΄ ελάχιστο είκοσι μέλη (κατ’
εξαίρεσηγια την αναγνώριση αλιευτικών και βιολογικών ΟΠ καθώς και όσων
βρίσκονται σε νησιά εκτός Κρήτης και Εύβοιας καθώς και σε ορεινές περιοχές
απαιτούνται κατ΄ ελάχιστο δέκα μέλη).
Β) Η απαιτούμενη ελάχιστη αξία εμπορευθείσας
παραγωγής, για όλα τα προϊόντα που δύνανται να αναγνωριστούν ως ΟΠ καθορίζεται
σε 250.000 ευρώ(κατ’ εξαίρεση στους αλιευτικούς και βιολογικούς ΟΠ καθώς και όσους
βρίσκονται σε νησιά εκτός Κρήτης και Εύβοιας καθώς και σε ορεινές περιοχέςαπαιτείται
ελάχιστη εμπορευθείσα παραγωγή 100.000 ευρώ).
Για την αναγνώριση ΕΟΠ απαιτούνται τουλάχιστον δύο αναγνωρισμένες
ΟΠ.
Η ελάχιστη διάρκεια συμμετοχής με την ιδιότητα του
μέλους σε Ομ.Π., ΟΠ και ΕΟΠ δεν μπορεί να είναι κατώτερη από ένα έτος. Μέλη που
αποχωρούν, απαγορεύεται να εγγραφούν σε άλλη Ομ.Π., ΟΠ και ΕΟΠ, που είναι
αναγνωρισμένη για τα ίδια προϊόντα, ή να συστήσουν άλλη Ομ.Π., ΟΠ και ΕΟΠγια τα
ίδια προϊόντα, εάν δεν παρέλθει ένα έτος από την αποχώρησή τους.
Οι Ομ.Π., ΟΠ και ΕΟΠ υποχρεούνται να ενημερώνουν άμεσα
εγγράφως την αρμόδια Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) με
το ονοματεπώνυμο ή επωνυμία καθώς και τον Α.Φ.Μ. του μέλους, που εγγράφεται ή
αποχωρεί. Η αρμόδια ΔΑΟΚ καταχωρεί τα σχετικά στοιχεία στο Μητρώο Ομ.Π., ΟΠ και
ΕΟΠ του άρθρου 7 της Υ.Α..
3. Υφιστάμενη κατάσταση
αναγνωρισμένων Ομ.Π., ΟΠ και ΕΟΠ
Σύμφωνα
με μελέτη από το 2019 που πραγματοποιήθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και
Αγροτικής Ανάπτυξης (ΓΔ AGRI) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής[19],
στην ΕΕκατεγράφησαν 3.505 αναγνωρισμένες οντότητες, εκ των οποίων οι 3.434αποτελούν
αναγνωρισμένες Ομ.Π. και οι 71 αποτελούν αναγνωρισμένες ΟΠ.
Γράφημα: Αριθμός αναγνωρισμένων
οντοτήτων
|
ΟΠ71 Ομ.Π3,434 |
Πηγή: ISAMM, μέχρι
τις 23 Ιουλίου 2018
Στο σύνολό τους δραστηριοποιούνται σε 3 κυρίως τομείς:
α) στον τομέα γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων, κατέχοντας το9% της
παραγωγής, β) στον τομέα των οπωροκηπευτικών με ένα ποσοστό σχεδόν στο52% και
γ) σε άλλους τομείςμε ποσοστό 39%.
Η κατανομή των αναγνωρισμένων Ομ.Π.και ΟΠ ανά κράτος
μέλος στην ΕΕαπεικονίζεται στο παρακάτω σχήμα. Αξίζει να αναφερθεί από τις 27
χώρες της ΕΕ, μόνο 3 χώρες δεν διαθέτουν καμία αναγνωρισμένη ΟΠ: η Εσθονία, η
Λιθουανία και το Λουξεμβούργο.
Στη χώρα μας δραστηριοποιούνται περίπου 540 αναγνωρισμένεςΟμ.Π.
και ΟΠ και 4ΕΟΠ, όπως έχουν καταγραφεί για το 2020 στοΜητρώο «Αγροτικοί
Συνεταιρισμοί, μορφές συλλογικής οργάνωσης του αγροτικού χώρου και άλλες
διατάξεις» (Μητρώο) του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ).
Συγκεκριμένα, στο Μητρώο,αν και έχουν καταγραφεί 270Ομ.Π.
και 298 ΟΠ, σήμερα δραστηριοποιούνται περίπου 540, λόγω ανάκλησης αναγνώρισης
των υπολοίπων. Οι ΟΠ/ΕΟΠ δραστηριοποιούνται στους τομείς κυρίως των οπωροκηπευτικών, του ελαιολάδου,
του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων, του βάμβακος, της ζάχαρης, του καπνού,
του πρόβειου και του αίγειου γάλακτος, των σιτηρών, των οσπρίων και των χορτονομών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Ο.Π. οπωροκηπευτικών ξεπερνούν τις 155 και του
ελαιολάδου τις 120.
Τα μέλη που
συμμετέχουν στις 540Ομ.Π. και ΟΠ μόλις που ξεπερνούν τις 30.000 ή 55 γεωργοί-φυσικά
πρόσωπα κατά μέσο όρο σε κάθε Ομ.Π. και ΟΠ. Πολυπληθέστερες Ομ.Π. και ΟΠ είναι
αυτές στα φρούτα και στο ελαιόλαδο.Ο μέσος όρος
μελών στις Ομ.Π. και ΟΠ είναι μικρός σε σχέση με τις δυναμικές ομάδες
της ΕΕ.Λόγου χάρη, στη χώρα μας το ποσοστό
της πρωτογενούς παραγωγής από τις οντότητες αυτές είναι μόνον 13% της συνολικής
παραγωγής,ενώ αντίστοιχα
στο Βέλγιο μόλις 14 οντότητες εμπορεύονται το 86% της συνολικής παραγωγής. Η
σύγκριση αυτή καταδεικνύει ότι η λύση για την αύξηση της συμμετοχής τους στην παραγωγή
είναι η μεγέθυνση των υπαρχουσών οντοτήτων και όχι τόσο η δημιουργία νέων. Οι
αριθμοί είναι εύγλωττοι. Το σύνολο των αγροτικών συνεταιρισμών (ΑΣ) στη χώρα μας
έχουν εγγεγραμμένα 142,000 μέλη. Οι Ομ.Π. και ΟΠ που είναι αναγνωρισμένες με τη
νομική μορφή των ΑΣ έχουν εγγεγραμμένα 23.494 μέλη.[20]
4. Οφέλη
Η
οργανωμένες αυτές μορφές συνεργασίας μπορούν να επιτύχουν ευχερέστερα:
-
Διάθεση μεγάλου όγκου παραγωγής.
-
Καλύτερη διαπραγματευτική ικανότητα των
παραγωγών, επίτευξη καλύτερης τιμής για τα προϊόντα τους μέσω κοινών συμφωνιών
με εταιρείες και εμπόρους.
-
Καλύτερο έλεγχο κόστους παραγωγής, μέσω της
κοινής προμήθειας εισροών και εξασφάλιση ικανοποιητικού εισοδήματος για τα μέλη
τους.
-
Δυνατότητα αξιόπιστης τεχνικής υποστήριξης,η
οποία είναι πιο βιώσιμη στα συνεργατικά σχήματα από ότι σε μεμονωμένους
παραγωγούς.
-
Δυνατότητα συμμετοχής σε προγράμματα
χρηματοδότησης.Έχουν πρόσβαση σε όλα τα αναπτυξιακά προγράμματα, τα οποία
προκηρύσσονται από την χώρα μας και χρηματοδοτούνται από εθνικούς και ενωσιακούς
πόρους.Για παράδειγμα, χρηματοδοτούνται από τον Αναπτυξιακό Νόμο,τα Επιχειρησιακά
Προγράμματα,. τα Μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020 (όπως
το Μέτρο 4.1 Σχεδία βελτίωσης και άλλα)
-
Φορολογικές ελαφρύνσεις. Επωφελούνται από ένα
σχετικά μεγάλο εύρος φορολογικών κινήτρων, όπως, π.χ., για αγορά ακινήτων για
τη δημιουργία επιχειρήσεων εντός των διοικητικών ορίων της Περιφέρειας στην
οποία δραστηριοποιούνται ή αγορά κινητών μέσων αγροτικής παραγωγής, οι οποίες
τυγχάνουν παρόμοιας φορολογικής μεταχείρισης με το Ελληνικό Δημόσιο. Επιπλέον η
υπεραξία που προκύπτει από την πώληση ακινήτων απαλλάσσεται από τον φόρο
εισοδήματος, εφόσον τα χρήματα χρησιμοποιηθούν ως ίδια συμμετοχή σε επενδυτικά
προγράμματα, σύμφωνα με το επιχειρησιακό τους σχέδιο. Τέλος, οι συμβάσεις, οι
οποίες πραγματοποιούνται μεταξύ αυτών και του Δημοσίου ή Ν.Π.Δ.Δ που αφορούν
αγροτικά εφόδια, υπηρεσίες και αγροτικά προϊόντα δεν υπόκεινται σε τέλος
χαρτοσήμου ή οποιαδήποτε άλλη επιβάρυνση υπέρ τρίτου.
-
Μεγαλύτερη μοριοδότηση στα Μέτρα του ΠΑΑ
2014-2020. Αναλυτικότερα, στο ΠΑΑ 2014-2020 αλλά και στο ΠΑΑ 2023-2030 δίδεται
μεγάλη σημασία στηνπροστασία του περιβάλλοντος καιτηνεφαρμογή φιλικών για το
περιβάλλον πρακτικών, κάτι που, σε μεγάλη κλίμακα, μπορεί να υπηρετηθεί πολύ καλύτερα
από συνεργατικά σχήματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δυνατότητα άντλησης ενωσιακών
κονδυλίων και από άλλους άξονες του ΠΑΑ, όπως η πιστοποίηση των καλλιεργειών με
εφαρμογή τεχνικών καλλιέργειας, οι οποίες εντάσσονται στον άξονα της προστασίας
του περιβάλλοντος (πχ πρασίνισμα, βιολογική γεωργία κλπ)
-
Ευκολότερη σύνδεση με την αγορά. Αυτό
οφείλεται στην ενίσχυση της δύναμης διαπραγμάτευσης μέσω της αύξησης του όγκου
του διαπραγματευόμενου προϊόντος.
-
Δημιουργία Επωνύμου Προϊόντος(brand name)
λόγω της μεγιστοποίησης των αποδόσεων, της βελτίωσης της ποιότητας και της
δυνατότητας καθετοποίησης της παραγωγής.
-
Συνεχή προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες
απαιτήσεις της αγοράς, καλύτερη διαχείριση της παραγωγής και από κοινού
αντιμετώπιση των προκλήσεων της αγοράς.
-
Απόκτηση δεξιοτήτων των παραγωγών. Για
παράδειγμα, η εκπαίδευση των παραγωγών που ανήκουν στις ΟΠ και Ομ.Π.έχει
συντελέσει στην υιοθέτηση ορθώνκανόνων γεωργικής πρακτικής.
5.
Χρηματοδότηση
Η πολιτική της ΕΕ να
ενθαρρύνει την κοινή δράση παραγωγών υλοποιείται μέσω διαφόρων προγραμμάτων.
Ορισμένα προγράμματα χρηματοδότησης είναι σχεδιασμένα μόνο για Ομ.Π.
ανεξαρτήτως προϊόντος, άλλα αφορούν Ομ.Π. για συγκεκριμένα προϊόντα ή κλάδους
και άλλα πριμοδοτούν πρωτοβουλίες Ομ.Π. έναντι ιδιωτικών πρωτοβουλιών.[21]
5.1
Επιχειρησιακά Προγράμματα Ομ.Π. τομέα οπωροκηπευτικών
Τα Επιχειρησιακά Προγράμματα
συμβάλλουν στην υλοποίηση. των στόχων των Ομ.Π.. Ενδεικτικά:
(α) Για την επίτευξη του
στόχου του προγραμματισμού παραγωγής,χρηματοδοτούνται δράσεις,όπως, π.χ., η
αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού για την παραγωγή, η εκρίζωση και επαναφύτευση
καλλιεργειών, η αγορά μέσων συλλογής προϊόντων και συστημάτων άρδευσης, που
αποσκοπούν στη μείωση κατανάλωσης νερού.
(β) Για την επίτευξη του
στόχου της βελτίωσης ή και διατήρησης της ποιότητας χρηματοδοτούνται δράσεις,όπως,
π.χ., η πιστοποίηση βιολογικής παραγωγής ή/ και η ολοκληρωμένη διαχείριση της
παραγωγής, η οργάνωση και η πιστοποίηση της παραγωγής κατά ISO,HACCP κ.λπ., η μηχανοργάνωσητων συστημάτων
ελέγχου παραγωγής, ιχνηλασιμότητα κ.λπ..
(γ) Για την επίτευξη του
στόχου βελτίωσης της εμπορίας χρηματοδοτούνται δράσεις,όπως, π.χ., η κατασκευή
ή αγορά νέων υποδομών ή/και ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων, η δημιουργία
τμήματος εμπορίας, οιμελέτες αγοράς, ο ψυκτικός εξοπλισμός μεταφορικών μέσων κ.λπ..
(δ) Η πρόληψη καιδιαχείριση
κρίσεων στον αγροδιατροφικό τομέα αποτελεί ακόμα ένα στόχο που καλούνται οι
Ομ.Π να υλοποιήσουν και επιτυγχάνεται μέσω χρηματοδότησης των εξής
δράσεων:Ασφάλιση της παραγωγής,απόσυρση από την αγορά των προϊόντων τα οποία
οδηγούνται για βιολογική αποσύνθεση, λιπασματοποίηση ή και παραγωγή ζωοτροφών,
δωρεάν διανομή αγροτικών προϊόντων σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Η δράση
της πρώιμης συγκομιδής, η οποία είναι η πλήρης συγκομιδή μη εμπορεύσιμων
προϊόντων για συγκεκριμένη περιοχή σε συγκεκριμένο αγροτεμάχιο πριν την έναρξη
της κανονικής συγκομιδής (εφαρμόζεται σε μήλα, ροδάκινα, και το 2020 για πρώτη
φορά σε οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου). Τέλος οι διάφορες περιβαλλοντικές
δράσεις, όπως η βιολογική μέθοδος καλλιέργειας, η ολοκληρωμένη διαχείριση της
παραγωγής, η ορθή περιβαλλοντική διαχείριση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας,
η ίδρυση νέων εγκαταστάσεων ή η αντικατάσταση των υπαρχόντων εγκαταστάσεων με
νέες που οδηγούν στη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος, η κατάρτιση, οι
συμβουλές και η τεχνική βοήθεια χρηματοδοτούνται και προσφέρουν επιπλέον μόρια
για την έγκριση των επιχειρησιακών προγραμμάτων.
Οι Ομ.Π.έχουν το προνόμιο ή
τη δυνατότητα ειδικής ενίσχυσης από την ΕΕγια την υλοποίηση επενδύσεων μέσω της
υποβολής Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, με χρονική διάρκεια 3-5 έτη.[22]
Το ετήσιο ύψος της επένδυσης δύναται να φθάσει έως το 8,2% της εμπορικής αξίας
της παραγωγής από την Ομ.Π. κατά την περίοδο αναφοράς.
Στον
τομέα των οπωροκηπευτικών το ΥΠΑΑΤ, μετά την υπογραφή 129 τροποποιήσεων των
επιχειρησιακών προγραμμάτων καθώς και εγκρίσεων νέων επιχειρησιακών
προγραμμάτων, προέβησε χρηματοδότηση των 89 Ομ.Π., μετά από αίτηση τους, συνολικής αξίας 38.053.185
ευρώ. Στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος παρουσιάζεται αναλυτικά η Χρηματοδότηση
των επιχειρησιακών προγραμμάτων οργανώσεων παραγωγών για την περίοδο 2016-2020.
5.2Επιχειρησιακά Προγράμματα ΟΠ Ελαιουργικών Φορέων (Ο.Ε.Φ.)
Τα επιχειρησιακά προγράμματα των Ο.Ε.Φ. είναι προγράμματα με
χρονική ισχύ τριών ετών στα ελαιοκομικά προϊόντα βάσει των Κανονισμών (Ε.Ε)
611/2014 και 1308/2013.Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν διάφορες δράσεις
βελτίωσης των ελαιοκομικών προίόντων στους κάτωθι τομείς:
-
Βελτίωση
περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις ελαιοκαλλιέργειες.
-
Βελτίωση
της ανταγωνιστικότητας της ελαιοκαλλιέργειας μέσω εκσυγχρονισμού.
-
Σύστημα
ιχνηλασιμότητας,πιστοποίηση και προστασία της ποιότητας του ελαιολάδου και των
επιτραπέζιων ελιών.
-
Παρακολούθηση
και διοικητική διαχείριση της αγοράς στον κλάδο του ελαιολάδου και των
επιτραπέζιων ελιών.
-
Βελτίωση
της ποιότητας της παραγωγής ελαιολάδου και βρώσιμων ελιών.
- Διάδοση πληροφοριών σχετικών με τις
δραστηριότητες των Οργανώσεων φορέων που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας
του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών.
Τα ποσοστά ενίσχυσης των διαφόρων
επιλέξιμων δράσεων κυμαίνονται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα (75%- 87,5%)
ανάλογα με το είδος της δαπάνης και τον τομέα[23]
που αφορούνκαι οι αιτήσεις
υποβάλλονται ανά τριετία.
5.3Μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής
Ανάπτυξης (ΠΑΑ)
Τα Μέτρα του ΠΑΑστα οποία μπορούν να
ενταχθούν οι Ομ.Π. και ΟΠ ενδεικτικά, είναι:
· Μέτρο 3.1: Στήριξη για νέα συμμετοχή
σε συστήματα ποιότητας –ενίσχυση για τα πάγια κόστη για τη συμμετοχή σε ένα
ενωσιακό ή εθνικό σύστημα ποιότητας (βιολογική γεωργία,ολοκληρωμένη διαχείριση,GLOBALGAP).
·
Μέτρο
3.2: Στήριξη για δραστηριότητες πληροφόρησης και προώθησης στην εσωτερική
αγορά. Αφορούν τα προϊόντα καλυπτόμενα από κοινοτικά ή εθνικά συστήματα
ποιότητας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων
·
Μέτρο
4.1: Στήριξη για επενδύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις ή αλλιώς Σχέδια
Βελτίωσης. Οι Ομ.Π και ΟΠ πριμοδοτούνται με 10% επιπλέον ενίσχυση.
· Μέτρο 9.1:Κίνητρα από την ΕΕ για τη σύσταση
Ομ.Π. και ΟΠστους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας. Η στήριξη παρέχεται με την μορφή κατ’ αποκοπή ποσού
για τα πρώτα πέντε έτη λειτουργίας τους,σε νέες Ομ.Π. και ΟΠ,οι
οποίες αναγνωρίζονται επίσημα από την αρμόδια εθνική αρχή. Η ενίσχυση ανέρχεται
έως και στο 100% των επιλέξιμων δαπανών που αφορούν κυρίως: Μίσθωση
εγκαταστάσεων και χώρων απαραίτητων για τη λειτουργία των Ομ.Π. και ΟΠ, αντικατάσταση παραγωγικού εξοπλισμού ή αγορά νέου
κ.λπ.. Το ΥΠΑΑΤ το 2019 χρηματοδότησε με το ποσό των 38.537.232,57 ευρώ τη
σύσταση 190 Ομ.Π. και ΟΠ(Παράρτημα, Πίνακας 2).
6. Τα αγροτικά
συνεργατικά σχήματα ως εργαλεία τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης
Στο παρόν κεφάλαιο θα περιγράψουμε αποτελέσματα που
έχουν μέχρι στιγμής προκύψει από υπό εξέλιξη έρευνα, που έχει ως σκοπό να
συμπληρώσει τα στοιχεία που προκύπτουν από τοΜητρώο. Στόχος της είναι η αποτύπωση
της υφιστάμενης κατάστασης των Ομ.Π. και ΟΠ και η καταγραφή του ρόλου που
παίζουν στη διαμόρφωση του αγροτικού εισοδήματος των μελών τους καθώς και η
διερεύνηση διαφόρων άλλων κοινωνικών παραμέτρων που συμβάλλουν στην τοπική και
περιφερειακή ανάπτυξη. Πιο συγκεκριμένα, με την έρευνα αναζητούνται χαρακτηριστικά
των οντοτήτων, όπως τα δημογραφικά (ηλικία, φύλλο, η νομική μορφή με την οποία
έχουν αναγνωριστεί από το ΥΠΑΑΤ) και τα οικονομοτεχνικά (κύκλο εργασιών,αριθμός
απασχολούμενων, ημεδαποί/αλλοδαποί). Επιπλέον, διερευνώνται τα οφέλη των μελών
από τη συμμετοχή τους και τέλος ανιχνεύεται η συμβολή τους στην τοπική κοινωνία
(εκπαιδευτικά προγράμματα, κοινωνική προσφορά στην κοινότητα).
Η
έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω διαμοιρασμού ερωτηματολογίου σε ηλεκτρονική μορφή googleform,το οποίο εστάλη στο σύνολο των καταγεγραμμένων
οντοτήτων. Συγκεκριμένα, το ερωτηματολόγιο εστάλη στους προέδρους τους, καθώς
κρίθηκαν ως οι καταλληλότεροι εκπρόσωποί τους. Στο ερωτηματολόγιο απάντησαν
277συνεργατικά σχήματα, από τα οποία41 ήτανΟΠ (14,8%) και 236
ήταν Ομ.Π. (85,2%).Η επεξεργασία των
αποτελεσμάτων που προέκυψαν από τα συλλεχθέντα δεδομένα έγινε με την εφαρμογή
του spss έκδοσης 26.
Κατάτην έρευνα διευκρινίστηκε
η νομική μορφή με την οποία έχουν αναγνωριστεί τα συνεργατικά σχήματα. Το 74,4% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι η νομική μορφή με την
οποία έχουν αναγνωριστεί είναι η Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία, το 18,4%
αναγνωρίστηκαν υπό τη νομική μορφή των ΑΣ, το 2,5% αναγνωρίστηκαν ως Ανώνυμες Εταιρείες,μόλις
το2,2%αναγνωρίστηκε ως Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις, το 1,8% αναγνωρίστηκε με
τη μορφή Ομόρρυθμης Εταιρείαςκαι το 0,7 % δήλωσε άλλο (π.χ., ΚΟΙΝΣΕΠ).
Το 71,8%
των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι έχει 5 έως 10 μέλη, το 9,7%έχει 11 έως 30 μέλη, το
4,0% έχει 31 έως 50 μέλη, το 6,5% έχει 51 έως 100 μέλη, το 1,8 % έχει 101 έως
150 μέλη, το 2,9 % έχουν 151 έως 200 μέλη, το 0,7 έχει 201 έως 300 μέλη και το
2,5% έχει 301 και άνω. Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι το
80% των ΟΠ και Ομ.Π. έχουν από 5 έως 30 μέλη. Κάνοντας αναγωγή στο σύνολο των 540 σχημάτων προκύπτει
ότι οι 432 ΟΠ και Ομ.Π.έχουν 5-30 μέλη(540*80 %=432). Ο μεγάλος αριθμός με πολύ
λίγα μέλη υποδηλώνει την αδυναμία τους να επιτελέσουν το σημαντικό ρόλο που
καλούνται να διαδραματίσουν προς όφελος των μελών τους.
Το 79,8% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι ο
μέσος όρος ηλικίας των μελών είναι 41-60 έτη, το 17,7%26 έως 40 έτη, το 1,8%61
και άνω, ενώ το 0,7% δήλωσαν ότι ο μέσος όρος είναι 18 έως 25 έτη. Συνεπώς, το μεγαλύτερο
μέρος των μελών είναι ενεργοί αγρότες (σε παραγωγική ηλικία), ενώ εντυπωσιακό
είναι το ποσοστό των πολύ νέων, οι οποίοι προφανώς δεν βρίσκουν ιδιαίτερα
ελκυστική την απασχόληση στον αγροτικό τομέα από τόσο μικρή ηλικία. Επίσης, το
μικρό ποσοστό των άνω των 61 ετών φανερώνει την απροθυμία τους να συμμετέχουν
σε τέτοια σχήματα. Θα ήταν ενδιαφέρον να γίνει μια σύγκριση μεταξύ των μελών
των ΑΣ, που είναι άνω των 61 ετών, ώστε να επιβεβαιωθεί/αποδειχθεί ο χαμηλός
αριθμός των μελών αυτών σε ΟΠ και Ομ.Π..
Το 20,2% δήλωσαν ότι δεν απασχολούν
κανέναν άνδρα, το 70,0% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι απασχολούν 1-5 άνδρες, το
4,3% δήλωσαν ότι απασχολούν6-10 άνδρες, το 2,2% δήλωσαν ότι απασχολούν11-20
άνδρες, το 0,4%, δήλωσαν ότι απασχολεί 21-40 άνδρες, το 0,4 % δήλωσαν ότι
απασχολούν 41-60 άνδρες, το 1,1 % δήλωσε ότι απασχολεί 61-100 άνδρες και το 1,4%
δήλωσαν ότι απασχολούν άνω των 100 ανδρών.
Το 20,6% συμμετεχόντων δήλωσαν ότι δεν
απασχολούν καμία γυναίκα, το 73,3% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι απασχολούν 1-5
γυναίκες, το1,1% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι απασχολούν 6-10 γυναίκες, το 1,1
% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι απασχολούν 11-20 γυναίκες, το 1,8%των συμμετεχόντων
δήλωσαν ότι απασχολούν 21-40 γυναίκες, το 0,4% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι
απασχολούν 41-60 γυναίκες και το 1,8%συμμετεχόντων δήλωσαν ότι απασχολούν άνω
των 100 γυναικών.
Όσον αφορά στη μορφή απασχόλησης (μόνιμη ή εποχιακή),
το 70,0% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι δεν απασχολούν
κανέναν μόνιμο εργαζόμενο, το 25,6%απασχολεί 1-5 μόνιμους εργαζομένους, το 2,2%
απασχολεί 6-10, μόνιμους εργαζομένους, το 1,1 % απασχολεί 11-20 μόνιμους εργαζομένους,
το 0,4% απασχολεί 21-40 μόνιμους εργαζομένους, το 0,4% απασχολεί41-100 μόνιμους
εργαζομένους και το 0,4% δήλωσε ότι απασχολεί άνω των 100 μονίμων εργαζομένων. Το
76,9% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι δεν απασχολεί εποχιακούς εργαζομένους, το
13,7%απασχολεί 1-5 εποχιακούς, το 2,5 % απασχολεί 6-10 εποχιακούς, το 1,8%
απασχολεί 11-20 εποχιακούς, το 2,9%απασχολεί 21-40 εποχιακούς, το 0,4 %
απασχολεί 61-100 εποχιακούς και το 1,8% απασχολεί άνω των 100 εποχιακών εργαζομένων.
Καταρχάς, δεν φαίνεται να γίνεται διάκριση στην
απασχόληση μεταξύ ανδρών και γυναικών, άρα θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι προσφέρονται
ίσες ευκαιρίες και στα δυο φύλλα για την εξεύρεση εργασίας, ενδυναμώνοντας έτσι
τον κοινωνικό ιστό της οικείας κοινότητας. Επίσης, η μεγάλη πλειοψηφία(70% ) απασχολεί πολύ μικρό αριθμό ανθρωπίνου
δυναμικού (1- 5 υπαλλήλους είτε άνδρες είτε γυναίκες), επιβεβαιώνοντας
την αδυναμία ουσιώδους συμμετοχής-παρέμβασης των σχημάτων στην αγορά εργασίας. Τούτων δοθέντων, θα μπορούσε κάποιος να μπει στον πειρασμό
να υποθέσει ότι τα συνεργατικά αυτά σχήματα μάλλον συστάθηκαν για να επωφεληθούν
των τυχόν προνομίων-κινήτρων-επιδοτήσεων (εθνικών και ενωσιακών), παρά για να
πραγματώσουν στο ακέραιο τους ιδρυτικούς τους στόχους, δηλαδή την
παραγωγή-συγκέντρωση-τυποποίηση και διανομή του παραγόμενου προϊόντος.
Τέλος, όσον αφορά στην ιθαγένεια των
εργαζομένων, το 69,3% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι δεν απασχολούν ημεδαπούς,
το 22,4%απασχολεί 1-5, το 2,9% απασχολεί 6-10, το 1,8 % απασχολεί 11-20, το
1,4% δήλωσε ότι απασχολεί 21-40, το 0,4 % δήλωσε ότι απασχολεί 41-60 και το 1,8
% απασχολεί άνω των 100 ημεδαπών. Το 85,2% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι δεν
απασχολεί αλλοδαπούς, το 11,2% απασχολεί 1-5, το 1,1% απασχολεί 6-10 και άλλο
1,1% 11-20, το 0,7 % απασχολεί 21-40,το 0,4% απασχολεί41-60 και το 0,4% δήλωσε
ότι απασχολεί 61-100 αλλοδαπούς.
Από την
έρευνα προκύπτουν τα εξής στοιχεία σχετικά με τον κύκλο εργασιών των
συνεργατικών σχημάτων. Το 7,9 % των
συμμετεχόντων δήλωσαν ότι έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών κατά μ.ο τα έτη
2014-20190-50.000€, το 24,2% 50.00-100.000€, το 27,1% 100.000 – 250.000€, το
6,9% 251.000-300.000€, το 10,8 % 300.000-500.000€ και το ίδιο ποσοστό 500.000-1.000.000€
και τέλος το 12,3 % 1.000.000-50.000.000€.Αν αθροίσουμε τον κύκλο εργασιών των
Ομ.Π. και των ΟΠ, όπως προκύπτει από την αναγωγή στο σύνολό τους, διαπιστώνεται
ότι αυτός δεν ξεπερνά τα 280 εκατομμύρια ευρώ, αριθμός που καταδεικνύει την
αδυναμία τους να προσεγγίσουν τον τζίρο των ΑΣ (1.300.000.000€).Κάτι τέτοιο είναι
λογικό, διότι οι οντότητες αυτές έχουν 30.000 μέλη έναντι 142.000 μελών που
έχουν οι ΑΣ. Επιπλέον οι ΑΣ συναλλάσσονται και με μη μέλη τους, κάτι που δεν
μπορούν να κάνουν οι Ομ.Π. και ΟΠ. Εν πάση περιπτώσει, όλα τα συνεργατικά
σχήματα δυστυχώς παρουσιάζουν το ίδιο μειονέκτημα, είναι δηλαδή μικρές
οντότητες με χαμηλό κύκλο εργασιών και με λίγα μέλη.
Όσον
αφορά στην ικανοποίηση των μελών από την συμμετοχή τους σε Ομ.Π.και ΟΠ το 75,1%
των συμμετεχόντων δήλωσαν απόλυτα ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες του
συνεργατικού σχήματος που συμμετέχουν, το 17,7% δήλωσαν πολύ ικανοποιημένοι, το
5,8% αρκετά ικανοποιημένοι ενώ το 1,4% λίγο ικανοποιημένοι.Το 69,3% τωνμελών (κατά
δήλωση των προέδρων)θεωρούν ότι τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας είναι απόλυτα
ικανοποιημένα από τις υπηρεσίες του συνεργατικού σχήματος που συμμετέχουν, το
22% δήλωσαν ότι θεωρούν ότι είναι πολύ ικανοποιημένα, το 7,6% ότι τα άλλα μέλη
είναι αρκετά ικανοποιημένα ενώ το 1,1% λίγο ικανοποιημένα.
Κατά την
έρευνα αποτυπώθηκε η αντίληψη των συμμετεχόντων για τα οφέλη που απολαμβάνουν
από την συμμετοχή τους στα εν λόγω συνεργατικά σχήματα. Το 69,3% των
συμμετεχόντων δήλωσε ότι πλεονέκτημα θεωρούν τη μείωση του κόστους παραγωγής
προϊόντων, το 67,9% την εξασφάλιση καλύτερης τιμής πώλησης των προϊόντων και το
54,9% τον περιορισμό του κινδύνου μη πληρωμής των πωληθέντων προϊόντων.[24]Μόλις
το 10,5% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι θεωρεί πλεονέκτημα από την συμμετοχή στο
συνεργατικό σχήμα την εκπροσώπηση και διεκδίκηση αιτημάτων των αγροτών από τους
θεσμικούς φορείς. Επίσης, το 15,2% δήλωσε ότι θεωρεί πλεονέκτημα την ενημέρωση
και εκπαίδευση των μελών σχετικά με εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα, το 51,6%
την αλληλεγγύη και συνεργασία των μελών και το 28,9% όλα τα ανωτέρω.
Όσον αφορά στη συμβολή
στην τοπική κοινωνία, το 64,3% των συμμετεχόντων
δήλωσαν ότι η ομάδα/οργάνωση παραγωγών στην οποία ανήκουν δεν έχει καμία δράση
στην τοπική κοινωνία, ενώ ένα ποσοστό 20,6% αναφέρει ότι έχουν γίνει δωρεές σε
Ιδρύματα, την Εκκλησία και τον Δήμο. Άρα, η7η συνεταιριστική αρχή (ενδιαφέρον
για την κοινότητα)φαίνεται ότι δεν έχει εμπεδωθεί από το σύνολο των αγροτικών
συνεργατικών σχημάτων.Βέβαια, είναι πιθανόν αυτό το ποσοστό του 64,3% να
αποτελείται από νεοσύστατες οντότητες και ίσωςη νομική μορφή με την οποία έχουν
αναγνωριστεί επιφέρει μεγάλη φορολογία (30-34%) και γι’ αυτό δεν καταγράφεταικάποια
σημαντικήδράση-προσφορά στην τοπική κοινωνία.
7. Προτάσεις
Η
παραπάνω ανάλυση φιλοδοξεί να αποτελέσει σημείο εκκίνησης για κάθε
προβληματισμό σχετικά με το ποια μέσα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την
αύξηση της συμμετοχής των παραγωγών στα εν λόγω συνεργατικά σχήματα,προκειμένου
να καταστήσουν το έργο των ΟΠ και των Ομ.Π. πιο αποτελεσματικό προς όφελος των
μελών τους σε όλα τα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων. Οι προτάσεις που
παρουσιάζονται παρακάτω προκύπτουν από συμπεράσματα που εξήχθησαν κατόπιν
συζητήσεων με μέλη των ΟΠ και Ομ.Π.,οι οποίες πραγματοποιήθηκαν είτε διαζώσης
είτε τηλεφωνικώς.
· Προβολή επιτυχημένων συνεργατικών σχημάτων. Παρουσίαση και προβολή
από το κράτος και τους ΟΤΑ επιτυχημένων συνεργατικών σχημάτων και δημιουργία
προγραμμάτων που θα λειτουργούν αφενός για να πείσουν για την αναγκαιότητα της συνεργασίας,
της καινοτομίας και της εξωστρέφειας και αφετέρου για την από κοινού αξιοποίηση
δικτύων μάρκετινγκ και εμπορίας. Στόχος είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης σε
αυτές τις μορφές συνεργασίας. Επιπλέον, με πρωτοβουλία των κορυφαίων
συνεργατικών σχημάτων θα πρέπει να πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα
ενημέρωσης σε όλες τις βαθμίδες της βασικής εκπαίδευσης της χώρας μας σχετικά
με τα οφέλη των συνεργατικών σχημάτων υλοποιώντας έτσι την 5η συνεταιριστική
αρχή (Εκπαίδευση κατάρτιση και πληροφόρηση).
· Οικειοθελής
συγχώνευση ΑΣ, που θα οδηγήσει και στην ενδυνάμωση των ΟΠ λόγω αύξησης του
κύκλου εργασιών και αύξηση των μελών τους. Επίσης οι πολλές μικρέςΟΠ πρέπει να συνενωθούν
σε Ενώσεις Οργανώσεων Παραγωγών.
· Αξιοποίηση του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, ιδίως αυτών των
εργαλείων που αφορούν στην κατάρτιση των αγροτών, τις συμβουλευτικές υπηρεσίες,
τα συστήματα ποιότητας, τη βιολογική γεωργία και τη σύνδεση των ΑΕΙ και άλλων
ερευνητικών ιδρυμάτων, με τις ανάγκες του αγροδιατροφικού συμπλέγματος.
· Λήψη μέτρων για την καταπολέμηση της «μαύρης» οικονομίας και των παράνομων
ελληνοποιήσεων προϊόντων μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων και ενός μηχανογραφημένου
συστήματος ελέγχου του παραγόμενου εισοδήματος στη βάση των εισροών και της
τοπικής παραγωγικότητας.
· Δημιουργία πολιτικής γης
για την αξιοποίηση του προγράμματος ενοικίασης δημόσιας γης και κατ’ επέκταση
την αξιοποίηση της μεγάλης ανεκμετάλλευτης ιδιωτικής γης,για να ενθαρρυνθεί η
αύξηση του μεγέθους των εκμεταλλεύσεων και η ανάπτυξη συνεργατικών σχημάτων.
· Οι ΟΠ οφείλουν να γίνουν ελκυστικές για
τους παραγωγούς μέσα από την ικανότητά τους να διαχειρίζονταιικανοποιητικά την
παραγωγή των μελών τους. Αυτόμπορεί να επιτευχθεί με ουσιαστική
συγκέντρωση και εμπορία της παραγωγής ,με τον εμπορικό και επιχειρηματικό
προσανατολισμό τους, ώστε να καταστούν βιώσιμες μονάδες αξιοποίησης της
παραγωγής τους με όρους εμπορικούς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Κοντογεώργος
Α. –ΣεργάκηΠ. (2016), Αρχές Διοίκησης Αγροτικών Συνεταιρισμών. Προκλήσεις και
Προοπτικές, Κάλλιππος,
Φεφές
Μ. (2018), Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα.
ΦεφέςΜ. (2013), «Greek and Italian Co-operative Movement: A brief comparison»,
ΣυλλογικόςΤόμος Agricultural cooperatives in South and Central Europe, 19th - 20th
century: a comparative approach, σελ. 101-116, ΑκαδημίαΑθηνών.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Χρηματοδότηση
επιχειρησιακών προγραμμάτων οργανώσεων παραγωγών για την περίοδο 2016-2020
Πίνακασ: Χρηματοδότηση επιχειρησιακών προγραμμάτων οργανώσεων παράγωγων 2016-2020
|
ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ |
ΕΤΟΣ |
ΠΟΣΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ |
|
ΑΣΕΠ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ |
2016 |
40.568,00 |
|
ΑΣΕΠ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ |
2015 |
50.070,70 |
|
Α.Σ.Σ. ΝΕΣΤΟΥ «ΝΕΣΤΟΣ» |
2016 |
140.856,81 |
|
Α.Σ.Σ. ΝΕΣΤΟΥ «ΝΕΣΤΟΣ» |
2015 |
112.661,62 |
|
ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ ΡΑΧΗΣ ΠΙΕΡΙΑΣ |
2015 |
56.616,50 |
|
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΟΜΑΤΑ ΠΡΟΣ
ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ «Η ΔΗΜΗΤΡΑ» (ΚΑΡΔΙΤΣΑ) |
2015 |
52.579,29 |
|
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΟΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ
«Η ΔΗΜΗΤΡΑ» (ΚΑΡΔΙΤΣΑ) |
2016 |
73.169,37 |
|
ΖΕΥΣ ΑΚΤΙΝΙΔΙΑ |
2016 |
279.925,00 |
|
ΕΑΣΑ «ΡΕΑ» |
2015 |
338.559,97 |
|
ΕΑΣΑ «ΡΕΑ» |
2016 |
354.489,08 |
|
Α.Σ. ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΕΑΣ
ΚΑΒΑΛΑΣ |
2015 |
167.127,82 |
|
Α.Σ. ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΕΑΣ
ΚΑΒΑΛΑΣ |
2016-2018 |
297.143,85 |
|
ΑΣΚΓΕ ΤΥΧΕΡΟΥ |
2016 |
39.350,45 |
|
ΑΣΚΓΕ ΤΥΧΕΡΟΥ |
2015 |
47.524,68 |
|
Α.Σ. ΧΡΥΣΟΥΠΟΛΗ «ΓΑΙΑ» |
2016-2018 |
46.765,00 |
|
ΚΑΣΟΑ «ΔΑΝΑΟΣ» |
2015 |
311.967,37 |
|
ΚΑΣΟΑ «ΔΑΝΑΟΣ» |
2016-2020 |
301.410,00 |
|
Α.Σ. ΜΕΤΑΠΟΙΗΜΕΝΩΝ
ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ Ν. ΗΛΕΙΑΣ |
2016 ΚΑΙ 2017 |
83.433,01 |
|
Α.Σ. ΜΕΤΑΠΟΙΗΜΕΝΩΝ
ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ Ν. ΗΛΕΙΑΣ |
2015 |
32.969,57 |
|
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΓΗ Α.Ε.Σ. |
2015 |
205.55,96 |
|
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΓΗ Α.Ε.Σ. |
2016 |
197.510,6 |
|
ΚΑΒΑΛΑ Α.Ε. |
2016-2018 |
50.615,75 |
|
Α.Σ. ΠΥΡΓΕΤΟΥ |
2016 |
28.990,37 |
|
ΑΣΕΠΟΠ ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ «Η ΕΝΩΣΗ» |
2015 |
276.925,23 |
|
ΑΣΕΠΟΠ ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ «Η ΕΝΩΣΗ» |
2016 |
264.834,00 |
|
Α.Σ.Σ. ΝΕΣΠΑΡ |
2016 |
170.218,81 |
|
Α.Σ. ΝΩΠΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ
«ESPERIA» |
2016-2018 |
123.701,75 |
|
Α.Σ. ΝΩΠΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ
«ESPERIA» |
2015 |
191.502,50 |
|
Α.Σ.Ο. ΖΑΓΟΡΑΣ |
2016 |
390.660,00 |
|
Α.Σ.Ο. ΖΑΓΟΡΑΣ |
2015 |
471.133,97 |
|
Α.Σ. ΠΕΛΛΑΣ |
2015 |
440.110,00 |
|
Α.Σ. ΠΕΛΛΑΣ |
2016-2018 |
181.296,40 |
|
ΕΑΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ Α.Ε.Σ. |
2016-2018 |
31.205,00 |
|
ΑΓΙΑΣΜΑ Α.Ε. |
2016 |
39.716,50 |
|
ΑΓΙΑΣΜΑ Α.Ε. |
2015 |
40.569,71 |
|
Α.Σ. ΚΑΜΠΟΣ |
2015 |
68.771,50 |
|
ΑΣΠΕΕ ΣΚΟΡΔΟΥ ΝΕΑΣ ΒΥΣΣΑΣ |
2015 |
21.101,25 |
|
ΑΣΠΕΕ ΣΚΟΡΔΟΥ ΝΕΑΣ ΒΥΣΣΑΣ |
2016 |
20.489,76 |
|
Α.Σ. ΦΡΟΥΤΩΝ & ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ
«ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΥΜΒΟΛΟ» (ΚΑΒΑΛΑ) |
2015 |
66.051,23 |
|
Α.Σ. ΦΡΟΥΤΩΝ & ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ
«ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΥΜΒΟΛΟ» (ΚΑΒΑΛΑ) |
2016-2018 |
77.250,00 |
|
Α.Σ. ΞΗΡΩΝ ΣΥΚΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΗ |
2015 |
69.161,40 |
|
ΑΣΕΠΟΠ ΝΑΟΥΣΑΣ |
2015 |
362.725,80 |
|
ΑΣΕΠΟΠ ΝΑΟΥΣΑΣ |
2016 |
375.960,00 |
|
Α.Σ. ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ «Η ΔΗΜΗΤΡΑ» |
2015 |
100.421,40 |
|
ΕΑΣ ΑΙΓΙΟΥ |
2016 |
134.924,15 |
|
ΕΑΣ ΑΙΓΙΟΥ |
2015 |
271.515,46 |
|
Α.Σ. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟΣ ΘΟΥΡΙΑΣ |
2016 |
22.657,50 |
|
ΙΚΕ ΠΑΠ «ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ» |
2016-2018 |
24.264,95 |
|
Α.Σ. ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΗΛΕΙΑΣ «ΚΗΠΟΣ» |
2016-2020 |
88.935,42 |
|
Α.Σ. ΦΡΑΟΥΛΑΣ «Η HΛΙΔΑ» |
2016-2018 |
164.715,35 |
|
Α.Σ. ΦΡΟΥΤΩΝ & ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ «Η
ΥΡΜΙΝΗ» |
2016-2018 |
629.043,48 |
|
Α.Σ. ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΔΥΤΙΚΗΣ
ΕΛΛΑΔΑΣ |
2016-2018 |
39.207,78 |
|
Α.Σ. ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΔΥΤΙΚΗΣ
ΕΛΛΑΔΑΣ |
2016-2018 |
39.207,78 |
|
ΑΣΚΓΝΕ ΝΕΑΣ ΒΥΣΣΑΣ |
2016 |
91.679.00 |
|
Α.Σ. ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΑΚΤΙΝΙΔΙΩΝ
ΑΡΤΑΣ |
2016- 2020 |
27.629,25 |
|
Α.Ε.Σ. ΑΛΜΜΕ Α.Ε. |
2016-2018 |
ΑΠΟΡΡΙΨΗ |
|
Α.Ε.Σ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ |
2016 |
208.914,00 |
|
Α.Ε.Σ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ |
2015 |
197.403,64 |
|
Α.Σ. ΜΕΛΙΚΗΣ |
2016-2018 |
135.390,36 |
|
Α.Σ. ΜΕΣΗΣ |
2016 |
237.140,82 |
|
Α.Σ. ΑΜΜΟΥ ΒΕΡΟΙΑΣ ΝΕΟΣ
ΑΛΙΑΚΜΩΝ |
2016 |
278.779,41 |
|
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΦΡΟΥΤΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣ
ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΑΛΜΩΠΙΑΣ «Η ΕΝΩΣΗ» |
2016-2018 |
32.834,90 |
|
ΑΣΟΠ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ |
2016-2018 |
205.300,00 |
|
Α.Σ. ΠΛΑΤΑΝΟΥΛΙΩΝ «ΦΡΟΥΤΟΠΗΓΗ» |
2016 |
26.150,00 |
|
ΓΕΟΚ Α.Ε. |
2016 |
233.849,00 |
|
ΓΕΟΚ Α.Ε. |
2015 |
333.511,35 |
|
Α.Σ.Ο. ΔΙΑΒΑΤΟΥ «ΑΓΙΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ» |
2016-2020 |
71.493,29 |
|
Α.Σ.Σ. ΕΡΑΤΕΙΝΟΥ «ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ» |
2016-2018 |
39.771,37 |
|
Α.Σ. «ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΟΤΩΝ
ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ ΞΑΝΘΗΣ» |
2016-2018 |
35.960,19 |
|
Α.Σ. ΔΕΛΤΑ ΟΙΝΙΑΔΩΝ |
2016 |
20.792,54 |
|
Α.Σ. ΚΕΛΥΦΩΤΟ ΦΙΣΤΙΚΙ ΜΩΛΟΥ
«ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ» |
2016-2018 |
19.825,00 |
|
Α.Σ. ΚΕΛΥΦΩΤΟ ΦΙΣΤΙΚΙ ΜΩΛΟΥ
«ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ» |
2015 |
37.665,00 |
|
Α.Σ.Σ. ΑΣΣΟΣ (ΚΑΒΑΛΑΣ) |
2016-2018 |
67.874,00 |
|
Α.Σ. ΜΙΕΖΑ ΦΡΟΥΤ (ΗΜΑΘΙΑ) |
2016-2018 |
98.160,00 |
|
Α.Σ. ΜΑΚΡΟΧΩΡΙΟΥ «Ο ΕΡΜΗΣ» |
2016-2020 |
65.517,86 |
|
Α.Σ.Κ. ΦΛΑΜΟΥΡΙΑΣ |
2016-2018 |
85.693,27 |
|
Α.Σ. ΒΕΡΟΙΑΣ «VENUS GROWERS» |
2016-2018 |
871.405,00 |
|
Α.Σ. ΒΕΡΟΙΑΣ «VENUS GROWERS» |
2015 |
960.408,40 |
|
ΑΣΕΕ ΑΜΥΚΛΩΝ ΣΠΑΡΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ |
2016-2018 |
ΑΠΟΡΡΙΨΗ |
|
Α.Σ. ΠΥΡΓΩΝ ΕΟΡΔΑΙΑΣ |
2016 |
34.272,50 |
|
Α.Σ. ΠΥΡΓΩΝ ΕΟΡΔΑΙΑΣ |
2015 |
60.998,94 |
|
Α.Σ. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ (ΗΜΑΘΙΑ) |
2015 |
247.314,46 |
|
Α.Σ. ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ &
ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΓΕΩΡΓ. ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΑΡΤΑΣ |
2016-2018 |
18.280,44 |
|
Α.Σ. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ – ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ
«Η ΕΝΩΣΗ» |
2016-2018 |
15.410,50 |
|
ΒΙΑΝΑΜΕ Α.Ε. |
2015 |
27.242,50 |
|
ΒΙΑΝΑΜΕ Α.Ε. |
2016-2018 |
ΑΠΟΡΡΙΨΗ |
|
Α.Σ. ΝΑΟΥΣΑΣ |
2015 |
432.465,84 |
|
Α.Σ. ΝΑΟΥΣΑΣ |
2016 |
472.464,00 |
|
Α.Σ. ΔΕΝΔΡΩΝ «ΑΡΓΙΣΣΑ» |
2016 |
34.700,00 |
|
Α.Σ. ΚΑΜΠΟΣ (ΗΛΕΙΑ) |
2016 |
54.205,54 |
|
Α.Σ. «ΔΙΑΣ» |
2016 |
32.839,90 |
|
Α.Σ. ΝΕΑΠΟΛΗΣ «ΥΨΗΛΗ ΠΑΝΑΓΙΑ» |
2016 |
35.994,72 |
|
Α.Σ. ΝΕΑΠΟΛΗΣ «ΥΨΗΛΗ ΠΑΝΑΓΙΑ» |
2015 |
45.479,43 |
|
Α.Σ. ΜΑΝΙΑΚΙΟΥ ΦΡΟΥΤΑ
ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑΣ |
2016 |
49.465,66 |
|
Α.Σ. ΨΑΡΗΣ ΦΟΡΑΔΑΣ |
2015 |
154.162,80 |
|
Α.Σ. ΨΑΡΗΣ ΦΟΡΑΔΑΣ |
2016 |
120.731,79 |
|
Α.Ε.Σ. ΚΟΜΕΞ |
2016 |
226.083,09 |
|
Α.Σ. ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΤΟΜΑΤΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ
«ΘΕΣΤΟ» |
2015 |
375.125,36 |
|
Α.Σ. ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΤΟΜΑΤΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ
«ΘΕΣΤΟ» |
2016-2020 |
574.852,54 |
|
Α.Σ. ΝΟΤΟΣ |
2015 |
124.706,55 |
|
Α.Σ. ΝΟΤΟΣ |
2016-2020 |
100.854,69 |
|
Α.Σ. ΠΛΑΤΑΝΟΥ «Η ΦΑΛΑΣΑΡΝΗ» |
2016-2018 |
19.676,10 |
|
ΣΤ. ΚΟΜΠΟΓΕΝΝΗΤΑΚΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ
Ο.Ε. «ΤΑ ΦΑΛΑΣΑΡΝΑ» |
2015 |
78.106,57 |
|
ΣΤ. ΚΟΜΠΟΓΕΝΝΗΤΑΚΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ
Ο.Ε. «ΤΑ ΦΑΛΑΣΑΡΝΑ» |
2016 |
69.145,11 |
|
Α.Σ. ΠΡΕΒΕΖΑΣ «ΝΙΚΟΠΟΛΗ» |
2016-2018 |
43.676,16 |
|
Α.Σ. ΚΑΜΙΡΟΣ «ΚΡΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ» |
2015 |
86.404,86 |
|
Α.Σ. ΚΑΜΙΡΟΣ «ΚΡΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ» |
2016 |
71.880,33 |
|
|
|
|
|
Α.Σ. ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ
ΚΟΥΝΤΟΥΡΑΣ |
2016 |
84.000,00 |
|
Α.Σ. ΠΙΠΕΡΙΑΣ ΑΛΜΩΠΙΑΣ |
2016-2018 |
13.703,70 |
|
Α.Σ. ΚΑΣΤΡΙ (ΗΡΑΚΛΕΙΟ) |
2016-2020 |
19.330,63 |
|
Α.Σ. ΚΑΣΤΡΙ (ΗΡΑΚΛΕΙΟ) |
2015 |
15.728,91 |
|
Α.Σ. «ΤΟ ΝΗΣΙ» |
2016 |
48.199,68 |
|
Α.Σ. «ΤΟ ΝΗΣΙ» |
2015 |
51.709,90 |
|
Α.Σ. ΣΠΑΡΑΓΓΙΟΥ & ΛΟΙΠΩΝ
ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ «Ο ΑΧΕΛΩΟΣ» |
2015 |
90.666,57 |
|
Α.Σ. ΣΠΑΡΑΓΓΙΟΥ & ΛΟΙΠΩΝ
ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ «Ο ΑΧΕΛΩΟΣ» |
2016 |
31.134,61 |
|
ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΦΑΛΑΣΑΡΝΑΣ ΧΑΝΙΩΝ ΙΚΕ |
2016 |
21.604,94 |
|
ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΦΑΛΑΣΑΡΝΑΣ ΧΑΝΙΩΝ ΙΚΕ |
2015 |
70.207,94 |
|
Ε.Α.Σ ΣΗΤΕΙΑΣ Α.Ε.Σ. |
2016-2018 |
45.900,00 |
|
ΑΣΟΠ ΕΛΑΦΟΝΗΣΙΟΥ ΣΥΝ. Π.Ε. |
2016-2020 |
79.284,95 |
|
Ε.Α.Σ. ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ |
2016-2018 |
54.904,00 |
|
Α.Σ. ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ |
2015 |
183.494,31 |
|
Α.Σ. ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ |
2016 |
165.861,18 |
|
ΑΣΠΚΘ ΕΛΑΦΟΝΗΣΙΟΥ
«ΧΡΥΣΟΚΑΛΙΤΙΣΣΑ» |
2016 |
92.429,20 |
|
ΑΣΠΚΘ ΕΛΑΦΟΝΗΣΙΟΥ
«ΧΡΥΣΟΚΑΛΙΤΙΣΣΑ» |
2015 |
89.510,60 |
|
Α.Σ. «ΑΝΑΤΟΛΗ» |
2016 |
470.048,28 |
|
Α.Σ. «ΑΝΑΤΟΛΗ» |
2015 |
470.054,65 |
|
Α.Σ.Π.Κ. ΑΡΒΗΣ (ΗΡΑΚΛΕΙΟ) |
2015 |
115.703,70 |
|
Α.Σ.Π.Κ. ΑΡΒΗΣ (ΗΡΑΚΛΕΙΟ) |
2016-2018 |
93.279,00 |
|
Α.Σ. ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΙΟΥ
(ΛΑΡΙΣΑ) |
2016 |
31.550,00 |
[1]https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/key-policies/common-agricultural-policy/market-measures/agri-food-supply-chain/producer-and-interbranch-organisations_el.
[2]. Για μια αναλυτική παρουσίαση των προβλημάτων του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα, βλ. Φεφές ΙΙ, σ. 102-107.
[3]. Σύμπλεγμα οντοτήτων, που συνδέονται αλληλεξαρτώμενες με πρόσβαση σε εξειδικευμένες αγορές επιτυγχάνοντας οικονομίες κλίμακας.
[4]. Πιο συγκεκριμένα, ο βαθμός οργάνωσης στην Ευρώπη είναι πάνω από 40%, ενώ στην Ελλάδα φτάνει μέχρι το 11%. Βλ. Κοντογεώργος-Σεργάκη, σελ. 139.
[5]. Υπενθυμίζουμε ότι έως το 1973 τα κράτη μέλη της τότε ΕΟΚ ήταν μόλις έξι, δηλαδή Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Βέλγιο, Ολλανδία και Λουξεμβούργο.
[6]. OJL236/1, 27.10.70 (δεν υπάρχει μετάφραση στα ελληνικά).
[7]. ΕΕ Ν175/1, 4.8.71, https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/70403fc5-4ff7-437b-b7ec-ffc4e1c694ab/language-el/format-PDFA1B.
[8]. ΕΕ Ν166/1, 23.6.78, https://op.europa.eu/de/publication-detail/-/publication/39a44305-0025-46b3-9eac-53ec56d0f6f6/language-el/format-PDFA1B.
[9]. ΕΕ Ν118/1, 20.5.72, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:31972R1035&from=EN.
[10]ΦΕΚ Α΄78/26.4.16.
[11]. ΦΕΚ Α 110/1.8.17.
[12]. ΦΕΚ Β΄ 601/24.02.2017, «Αρμόδια Αρχή, διαδικασία και δικαιολογητικά αναγνώρισης των Οργανώσεων Παραγωγών (Ο.Π.) και των Ενώσεών τους (Ε.Ο.Π.), καθώς και των Ομάδων Παραγωγών (Ομ.Π.).
[13]. ΦΕΚ Β΄ 3800/27.10.2017.
[14]. Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου, ΕΕ L 347/487, 20.12.2013.
[15]. Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1379/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2013 για την κοινή οργάνωση των αγορών των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, την τροποποίηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 1184/2006 και (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 104/2000 του Συμβουλίου, ΕΕ L354/1, 28.12.2013.
[16]. Περαιτέρω, το άρθρο 19 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 702/2014 της Επιτροπής της 25ης Ιουνίου 2014 (L 193/1, 01.07.2014) για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων στους τομείς της γεωργίας και δασοκομίας και σε αγροτικές περιοχές συμβιβάσιμων με την εσωτερική αγορά κατ' εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της ΣΛΕΕ προβλέπει για ενισχύσεις εκκίνησης για ομάδες και οργανώσεις παραγωγών στον τομέα της γεωργίας.
[17]. Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 922/72, (ΕΟΚ) αριθ. 234/79, (ΕΚ) αριθ. 1037/2001 και (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου, ΕΕ L 347/671, 20.12.2013.
[18].
Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1379/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου,
της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για την κοινή οργάνωση των αγορών των προϊόντων
αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, την τροποποίηση των κανονισμών του Συμβουλίου
(ΕΚ) αριθ. 1184/2006 και (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 και την κατάργηση του κανονισμού
(ΕΚ) αριθ. 104/2000 τουΣυμβουλίου, ΕΕ L 354/1, 28.12.2013.
[19]
Corporate author(s): Arcadia International E.E.I.G , Directorate-General for
and Rural Development (European Commission) , EY ,Personal author(s):
Montanari, Francesco ; Chlebicka,
Aleksandra ; Szabo, Gábor G ; Amat, Laurence ; Traon, Daniel ; Sorrentino, Alessandro ; Russo, Carlo ; Ferreira, Ines , «Final report. Study of the
best ways for producer organisations to be formed, carry out their activities
and be supported» 2019, EU PUBLICATION, Doi: 10.2762/034412,
https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/2c31a562-eef5-11e9-a32c-01aa75ed71a1
[20]Επεξεργασία
στοιχείων από το Μητρώο Ομ.Π και ΟΠ του
ΥΠΑΑΤ(2021)
[21]omadesparagogon.gr
[22]ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 17ης Δεκεμβρίου 2013, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32013R1308&from=FR.
[23] ΕΚ 611/2014
[24]. Το τελευταίο μεγάλο ποσοστό καταδεικνύει το πρόβλημα της καθυστέρησης στις πληρωμές, γι’ αυτό άλλωστε έχει εκδοθεί και σχετική οδηγία από την ΕΕ την οποία η Χώρα μας έχει ενσωματώσει στην εθνική νομοθεσία με τον Ν. 4492/2017 «Διακίνηση και εμπορία νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α' 156/18-10-2017).
