Ένα σχέδιο νόμου για την
Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία,
που τέθηκε σε διαβούλευση τον Ιούλιο,
δημιούργησε σύγχυση για την έννοια και
το περιεχόμενο της Κοινωνικής Οικονομίας.
Το παρόν περιοδικό είχε προφανείς λόγους
να αναζητήσει ξανά ποιους εννοεί ως
φορείς κοινωνικής οικονομίας η Ευρωπαϊκή
Ένωση. Σε επίσημο κείμενο της Commission
(Εσωτερική Αγορά, Βιομηχανία,
Επιχειρηματικότητα και ΜΜΕ) διαβάζουμε
(https://ec.europa.eu/growth/sectors/social-economy_el):
«Ένα σημαντικό ποσοστό της
οικονομίας της Ευρώπης έχει ως στόχο
να παράγει κέρδη για τους ανθρώπους
εκτός από τους επενδυτές ή τους ιδιοκτήτες.
Γνωστή ως «Κοινωνική Οικονομία»,
περιλαμβάνει
συνεταιρισμούς, ταμεία αλληλασφάλισης,
ενώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα,
ιδρύματα και κοινωνικές επιχειρήσεις.
Λειτουργούν έναν ευρύτατο αριθμό
εμπορικών δραστηριοτήτων, παρέχουν ένα
ευρύ φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών σε
ολόκληρη την Ευρωπαϊκή ενιαία αγορά
και δημιουργούν εκατομμύρια θέσεις
εργασίας. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις
είναι επίσης η κινητήρια δύναμη για την
κοινωνική καινοτομία.
Η κοινωνική οικονομία στην ΕΕ
• Τι είναι:
υπάρχουν 2 εκατομμύρια επιχειρήσεις
της κοινωνικής οικονομίας στην Ευρώπη,
αντιπροσωπεύοντας το 10% του συνόλου των
επιχειρήσεων στην ΕΕ. Περισσότεροι από
11 εκατομμύρια άνθρωποι - περίπου το 6%
των εργαζομένων της ΕΕ - εργάζονται για
τις επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας.
Έχουν διαφορετικές νομικές μορφές και
διάφορους στόχους που κυμαίνονται από
τη γεωργία και τις τράπεζες την παροχή
απασχόλησης και προστατευόμενα
εργαστήρια.
• Κύριοι στόχοι:
ο πρωταρχικός στόχος των παραδοσιακών
επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας
είναι η εξυπηρέτηση των μελών και όχι
για να αποκτήσουν την απόδοση των
επενδύσεων, όπως κάνουν οι παραδοσιακές
συμβατικές κεφαλαιουχικές εταιρείες.
Τα μέλη ενεργούν σύμφωνα με την αρχή
της αλληλεγγύης και της αμοιβαιότητας,
και διαχειρίζονται τις επιχειρήσεις
τους με βάση την αρχή «ένας άνθρωπος,
μία ψήφος».
• Κοινωνικές επιχειρήσεις:
μια σημαντική και αυξανόμενη ομάδα
επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας
είναι οι κοινωνικές επιχειρήσεις. Κύριος
στόχος τους είναι να έχουν κοινωνικές,
κοινωνιακές ή περιβαλλοντικές επιπτώσεις
για το γενικό συμφέρον.
• Πολιτική:
όταν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής
επιδιώκουν τη βελτίωση του επιχειρηματικού
περιβάλλοντος στην Ευρώπη, θα πρέπει
να διασφαλίζουν ότι οι ιδιαιτερότητες
αυτών των επιχειρήσεων, όπως το ήθος,
το στυλ εργασίας, την εταιρική διακυβέρνηση,
συγκεκριμένες λογιστικές καταστάσεις,
δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία, τα
αδιανέμητα κέρδη, οι ειδικοί «κοινωνικοί»
στόχοι λαμβάνονται υπόψη.»
Είναι προφανές ότι για την
Commission και για την
Ευρωπαϊκή αντίληψη, η «Κοινωνική
Οικονομία» είναι ένας ευρύς όρος που
περιλαμβάνει συνεταιρισμούς,
ταμεία αλληλασφάλισης, ενώσεις μη
κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ιδρύματα και
κοινωνικές επιχειρήσεις.
Είναι προφανές επίσης ότι οι στόχοι και
οι κανόνες που εφαρμόζει καθένα από τα
συστατικά της Κοινωνικής Οικονομίας
δεν είναι ταυτόσημοι. Ό,τι αναφέρεται
ως «συνεταιρισμός» ή «συνεταιριστική
επιχείρηση» οφείλει να τηρεί τις αρχές
και τις αξίες των συνεταιρισμών, όπως
έχουν διατυπωθεί από την Διεθνή
Συνεταιριστική Συμμαχία (ICA)
και έχουν ενταχθεί στη Σύσταση 193/2002 του
Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO).
Αυτός ο περιορισμός δεν ισχύει για τα
άλλα συστατικά της Κοινωνικής Οικονομίας,
όπως π.χ. οι «κοινωνικές επιχειρήσεις».
Κ. Παπαγεωργίου
