Αγροτικός Γαλακτοκομικός Συνεταιρισμός Καλαβρύτων: Το χρονικό μιας επιτυχίας

Του Μάνου Κασσαλιά

Γεν. Διευθυντή του Συνεταιρισμού

Είναι δεδομένο ότι σε περιόδους οικονομικών κρίσεων, οι επιχειρήσεις που επιβιώνουν, είναι αυτές που στηρίζονται στη δυνατότητα προσαρμογής, την ποιότητα, τις στοχευμένες επενδύσεις και τη χρηστή και αποδοτική διαχείριση.

Τα έξι τελευταία χρόνια, στην Ελλάδα της μεγάλης κρίσης, πολλές επιχειρήσεις κάθε μεγέθους και από όλους τους κλάδους της οικονομίας, δεν μπόρεσαν δυστυχώς να αντεπεξέλθουν, αποτελούν παρελθόν και χιλιάδες εργαζόμενοι οδηγούνται στην ανεργία και βιώνουν συνθήκες φτώχειας.

Ο τομέας των γαλακτοκομικών – τυροκομικών προϊόντων αντιμετωπίζει και αυτός πολλά και σοβαρά προβλήματα. Ακόμη και επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους δυσκολεύονται πολύ να διατηρήσουν την θέση τους στην αγορά.

Σημαντική εξαίρεση αποτελεί η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Καλαβρύτων όπως ήταν γνωστή μέχρι τώρα, Αγροτικός Γαλακτοκομικός Συνεταιρισμός πλέον, ως η φυσική μετεξέλιξη βάση του Ν. 4015/2011. Η ΕΑΣ ιδρύθηκε το 1963 από παραγωγούς της περιοχής μέσω των πρωτοβάθμιων συνεταιρισμών τους. Η Ένωση όλα αυτά τα χρόνια διέγραψε μια αξιοπρόσεκτη πορεία, σε εποχές αρκετά δύσκολες για το συνεταιριστικό κίνημα, με πολλές αντιξοότητες, που όμως ξεπεράσθηκαν και σήμερα χαρακτηρίζεται ως μια από τις πλέον υγιείς, δυναμικές και συνεχώς εξελισσόμενες συνεταιριστικές οργανώσεις, επιβεβαιώνοντας έτσι την τελευταία εξαγγελία-διαπίστωση του ΟΗΕ, ότι οι συνεταιρισμοί επιβιώνουν σε περιόδους κρίσης.

Διοικείται από 7μελές Διοικητικό Συμβούλιο και 3μελές Εποπτικό Συμβούλιο που αποτελούνται από ενεργούς κατ’ επάγγελμα κτηνοτρόφους.

Τα οικονομικά δεδομένα των τελευταίων ετών παρουσιάζουν κύκλο εργασιών που από 18 εκ. ευρώ το 2010, ανήλθαν στα 23 εκ. ευρώ το 2015, μικτά κέρδη που προσεγγίζουν τα 3,5 εκ. ευρώ, κέρδη προ φόρων περίπου 1,7 εκ. ευρώ ετησίως τα τελευταία χρόνια και ίδια κεφάλαια που ξεπερνούν τα 13 εκ. ευρώ.

Οι δραστηριότητες και τα προϊόντα του Συνεταιρισμού συνοπτικά είναι:

 Συγκεντρώνει αιγοπρόβειο γάλα από τουλάχιστον 1300 κτηνοτροφικές μονάδες συνολικά, παραγωγών μελών του στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων, καθώς και από παραγωγούς των ορεινών περιοχών Αχαΐας, Αρκαδίας και Ηλείας, που μεταφέρεται στις εγκαταστάσεις του με ιδιόκτητο στόλο ισόθερμων βυτίων γάλακτος.

 Διαθέτει σύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής τυροκομικών προϊόντων, που λειτουργεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές των εθνικών κανονισμών και της Ε.Ε., με εφαρμογή συστημάτων HACCP, ISO 9001 και BRC με οργανωμένο εργαστήριο αυτοελέγχου, πιστοποιημένο και αδειοδοτημένο από το ΥΠΑΑΤ για φυσικοχημικές αναλύσεις του γάλακτος και ελέγχου της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων, με ιδιόκτητη μονάδα ψυκτικών θαλάμων και μονάδα βιολογικού καθαρισμού που σε συνδυασμό με την λειτουργία παρακείμενης μονάδος επεξεργασίας του παραγόμενου τυρογάλακτος για ανάκτηση και εκμετάλλευση πρωτεϊνών, διασφαλίζει την προστασία του περιβάλλοντος.

Με σήμα κατατεθέν την ποιότητα και κύριο προϊόν την παραδοσιακή Βαρελίσια Φέτα ΠΟΠ του «Συνεταιρισμού Καλαβρύτων» ή της «Ένωσης Καλαβρύτων» όπως είναι γνωστή στους καταναλωτές, αλλά και με παραγωγή εξαιρετικού γίδινου τυριού, ημίσκληρου τυριού, ανθότυρου, μυζήθρας ξηρής, βουτύρου γάλακτος και πρόβειου γιαουρτιού, προσφέρει στο καταναλωτικό κοινό, μέσω κυρίως της μεγάλης αλυσίδας τροφίμων «Σκλαβενίτης», απαράμιλλα ποιοτικά και γευστικά τυροκομικά προϊόντα.

Για την εξυπηρέτηση των αγροκτηνοτρόφων της περιοχής διαθέτει:

 Δύο συγκροτήματα αποθήκευσης και παραγωγής μιγμάτων ζωοτροφών.

 Τέσσερα υποκαταστήματα εμπορίας ζωοτροφών, λιπασμάτων και πολλαπλασιαστικού υλικού, στα Καλάβρυτα και στην ευρύτερη περιοχή.

 Κατάστημα πώλησης κτηνιατρικών και γεωργικών φαρμάκων, στα Καλάβρυτα.

 Κατάστημα λιανικής πώλησης των τυροκομικών προϊόντων του, στα Καλάβρυτα.

Ο Συνεταιρισμός απασχολεί περίπου 95 άτομα προσωπικό (25 σε μόνιμη απασχόληση -15 εξ αυτών Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης- και 70 σε εποχική βάση -10 εξ αυτών με πτυχία ΑΕΙ – ΑΤΕΙ) με υψηλό βαθμό τεχνογνωσίας και επαγγελματικής κατάρτισης.

Ο Συνεταιρισμός τον Οκτώβριο του 2015 ολοκλήρωσε το τελευταίο του επενδυτικό πρόγραμμα, ύψους 3.350.000€ στους τομείς της ζώνης γάλακτος, στην γραμμή τυποποίησης του γάλακτος, στην γραμμή τυροκόμησης, στον βιολογικό καθαρισμό, στην μονάδα ψυκτικών θαλάμων και σε αρκετά ακόμη έργα μηχανολογικού εξοπλισμού και υποδομών.

Ο Συνεταιρισμός λειτουργεί για την ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων, ως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες οικονομικής και κοινωνικής ισορροπίας, συμβάλλοντας καθοριστικά στην τόνωση της τοπικής απασχόλησης και την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, προσφέροντας ταυτόχρονα στους παραγωγούς του πολλαπλή στήριξη.

Έτσι, ενώ τα τελευταία χρόνια οι τιμές πρώτης ύλης γάλακτος προς τους κτηνοτρόφους υποχωρούν σ’ όλη την Ελλάδα, ο Συνεταιρισμός στηρίζει αποφασιστικά την τιμή του παραγωγού διατηρώντας και ενισχύοντας έτσι την κτηνοτροφική δραστηριότητα. Γι’ αυτό άλλωστε και παρατηρείται μεγάλο ενδιαφέρον από παραγωγούς μη μέλη μέχρι σήμερα του Συνεταιρισμού, όχι μόνο από τις περιοχές που παραδοσιακά δραστηριοποιείται αλλά και από όμορες περιοχές, για εισκόμιση γάλακτος.

Ταυτόχρονα με τις αποτελεσματικές παρεμβάσεις του στην αγορά πρώτων υλών ζωοτροφών καθώς και τις καθετοποιημένες δραστηριότητές του, διασφαλίζει για τους παραγωγούς – μέλη του τα απαραίτητα εφόδια (ζωοτροφές, λιπάσματα, σπόρους, κτηνιατρικά φάρμακα κλπ.), ώστε να μπορούν να ανταπεξέρχονται στο πολύ αυξημένο κόστος της παραγωγής γάλακτος.

Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, αλλά και η αποκλειστική στην ουσία συνεργασία με τον Όμιλο Σκλαβενίτη, έδωσαν το έναυσμα στη διοίκηση του Συνεταιρισμού, για λόγους περαιτέρω προστασίας της λειτουργίας του και της οικονομικής του ευρωστίας, να εξετάσει τις δυνατότητες δημιουργίας εξαγωγικής προοπτικής του βασικού προϊόντος, της Φέτας ΠΟΠ.

Μας απασχόλησε έντονα το μοντέλο της εξαγωγικής μας προσπάθειας. Εάν δηλαδή θα ακολουθούσαμε την κλασσική μέθοδο της συνεργασίας με Ελληνική Επιχείρηση του εξωτερικού που θα αναλάμβανε την εισαγωγή, διακίνηση και προώθηση των προϊόντων μας, συνήθως μέσω ομογενειακών καναλιών διάθεσης και κατανάλωσης με βασικό κριτήριο την τιμή διάθεσης του προϊόντος ή κάτι διαφορετικό.

Η προηγούμενη εμπειρία μου με άλλες εταιρείες του ιδιωτικού τομέα , από απόψεως management (ιδιότητα, που με συνδέει με τον Συνεταιρισμό Καλαβρύτων) μας οδήγησαν στην κατεύθυνση της επιλογής της αγοράς των ΗΠΑ ως κύριας αγοράς στόχου και της προσπάθειας συνεργασίας με αμερικάνικη πλατφόρμα εισαγωγής, διακίνησης και προώθησης της Φέτας του Συνεταιρισμού με σκοπό να στοχεύσουμε τον μέσο Αμερικάνο καταναλωτή, με ποιοτικό προϊόν, χωρίς να είναι απαραίτητη η συμπίεση της τιμής διάθεσης.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής πέραν του μεγέθους τους ως αγορά καταναλωτικών προϊόντων, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Φέτα, δεδομένου ότι μόνο στην πολιτεία του Wisconsin παράγονται περίπου 100.000 τόνοι λευκού τυριού (από αγελαδινό γάλα), με την ονομασία Φέτα.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αξιόλογη αύξηση των εισαγωγών Φέτας στις Η.Π.Α., που ξεπερνάει το 100%, παρότι η δυνατότητα των Ελληνικών επιχειρήσεων για εξαγωγές έχει περιοριστεί από το καλοκαίρι του 2015, λόγω των Capital Controls.

Έπρεπε να ληφθεί βεβαίως υπόψη ότι σημαντικός παράγοντας δυσκολίας τοποθέτησης προϊόντων σε ράφια Αμερικανικών αλυσίδων είναι οι μεγάλες απαιτήσεις τους για προωθητικές ενέργειες για τη στήριξή τους.

Όμως είναι δεδομένο ότι οι δυσκολίες διείσδυσης σε μια μεγάλη ξένη αγορά, ιδιαιτέρα από οργανισμούς όπως ένας Αγροτικός Συνεταιρισμός, μπορούν να αντιμετωπιστούν καλύτερα όταν παρατηρείται συσπείρωση προώθησης ποιοτικών προϊόντων και ισχυρό brand, που μπορεί να λειτουργήσει ως ομπρέλα.

Σημαντικό στοιχείο στην τελική διαμόρφωση της στρατηγικής μας, ήταν και η απόφαση συμμετοχής μας στην αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία ΟΔΙΠΠΑΦ (Οικολογική Διαχείριση Προϊόντων και Παραπροϊόντων Φέτας ΠΟΠ), που αξιοποιείται πλέον ως κλαδικό όργανο των τυροκομικών εταιρειών και εταιρειών επεξεργασίας πρωτεϊνών.

Η ΟΔΙΠΠΑΦ εκτελούσε κοινοτικό πρόγραμμα ενεργειών ενημέρωσης και προβολής για την κατανάλωση της ΦΕΤΑΣ ΠΟΠ σε τρίτες χώρες και ουσιαστικά στις Η.Π.Α. κάτω από την κατοχυρωμένη επωνυμία REAL GREEK.

Το REAL GREEK λειτουργώντας ως ομπρέλα, έχει τη δυνατότητα να συμπεριλάβει ποιοτικά αγροτικά προϊόντα όπως, Φέτα (Real Greek Φέτα), κρασί (Real Greek Wine), λάδι (Real Greek olive oil) κλπ.

Έτσι ο Συνεταιρισμός Καλαβρύτων ως παραγωγός συνεταιριστική επιχείρηση της Φέτας Καλαβρύτων και μέσω του Real Greek, κατάφερε να τοποθετηθεί στην μεγάλη αμερικανική αλυσίδα The Kroger Co. , μετά από διαδικασίες γευσιγνωσίας, πιστοποίησης και επαρκούς παραγωγικής υποστήριξης του προϊόντος του, που διήρκησαν πλέον του έτους, ώστε να ικανοποιήσουμε τις διαφορετικές διατροφικές συνήθειες των Αμερικανών καταναλωτών καθως και την αναγκαία έγκριση από το FDA.

Η εταιρεία The Kroger Co. είναι η μεγαλύτερη αλυσίδα λιανικής πώλησης στις Η.Π.Α. σε επίπεδα τζίρου, με 103 Δις. $ το 2014 και η 2^η μεγαλύτερη μετά την Walmart σε επίπεδο αριθμού καταστημάτων γενικής λιανικής και η 5^η μεγαλύτερη αλυσίδα S/M στον κόσμο.

Η Kroger ιδρύθηκε το 1883 και σήμερα στο σύνολο των καταστημάτων με όλες τις θυγατρικές της απασχολεί περίπου 430.000 υπαλλήλους.

Το διαβατήριο για την πρόσβασή μας στην Kroger, μας το πρόσφερε η προεργασία που είχε κάνει η εταιρεία μας ΟΔΙΠΠΑΦ, με μια μεγάλη, ίσως την μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία εισαγωγής τροφίμων στις Η.Π.Α. με ειδίκευση στα τυριά, στα αλλαντικά, στο deli κρέας και στα θαλασσινά προϊόντα.

Οι επαφές που ακολούθησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι επισκέψεις υψηλόβαθμων στελεχών της στην Ελλάδα, η εμπιστοσύνη που αναπτύχθηκε, οδήγησαν στην συμφωνία με την μεγάλη αυτή εταιρεία εισαγωγών και διανομών που καλύπτει μεταξύ άλλων τις διανομές τυροκομικών προϊόντων στο Kroger.

Στην πορεία βεβαίως, δεδομένου ότι το πρόγραμμα της ΟΔΙΠΠΑΦ θα ολοκληρωνόταν το καλοκαίρι του 2015, ο Συνεταιρισμός Καλαβρύτων φρόντισε να υποβάλει στην Κοινότητα, το δικό του πρόγραμμα, με συμπαίκτη την ΕΑΣ Μεσσηνίας για προώθηση Φέτας, λαδιού, ελιάς και προϊόντων τυρογάλακτος, το οποίο εγκρίθηκε, ύψους περίπου 5.100.000 € και υλοποιείται από το καλοκαίρι του 2014, με δράσεις παρόμοιες και αγορά ενδιαφέροντος τις Η.Π.Α. και τον Καναδά.

Η επωνυμία του προγράμματος του Συνεταιρισμού είναι Real Greek Artisan, και τα μέχρι στιγμής εξαγωγικά αποτελέσματα, που άρχισαν το φθινόπωρο του 2014 κρίνονται εξαιρετικά ενθαρρυντικά.

Βεβαίως και στο δικό μας πρόγραμμα μπορούν να συμμετάσχουν – εάν το επιθυμούν και άλλα ποιοτικά αγροτικά προϊόντα, κάτω από την ομπρέλα του Real Greek Artisan, αλλά και του Real Greek, του οποίου τα δικαιώματα χρήσης έχουμε ζητήσει.

Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι ένας μεσαίου μεγέθους αγροτικός Συνεταιρισμός, σε μια ημιορεινή περιοχή, με όπλα την σωστή συνεταιριστική του λειτουργία μέσω της σύμπνοιας και του κοινού ενδιαφέροντος των μελών του, την καλή του οργάνωση, την σωστή διαχείριση όλων των πόρων του, την σοβαρή υποδομή του, κυρίως τα ποιοτικά του προϊόντα, που αποτελούν αυστηρή προϋπόθεση για την ύπαρξή του και την επιλογή της κατάλληλης στρατηγικής που καλύπτει πιθανές αδυναμίες, μπορεί να δημιουργήσει ένα αξιόλογο μοντέλο παρουσίας αγροτικών προϊόντων σε διεθνείς αγορές και να αποκτήσει την αναγκαία εξωστρέφεια για την μακροημέρευσή του. Είναι η δυνατότητα που παρέχει το συνεταιριστικό μοντέλο ανάπτυξης της κοινότητας του συνεταιρισμού και βεβαίως της εθνικής οικονομίας.