Χαιρετισμός Ομότιμου Καθηγητή Κωνσταντίνου Δ. Αποστολόπουλου,
Προέδρου της Επιστημονικής Επιτροπής του Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων (Σ.Ε.Π.) στο 21ο Επιστημονικό Συνέδριο Σ.Ε.Π.
«Οικονομικές Ανισότητες και Ποιότητα Ζωής:
Μία
Διαρκής και Εντεινόμενη Πρόκληση»
Το παρόν Συνέδριο (21ο)
πραγματοποιείται κάτω από ιδιαίτερα δυσχερείς συγκυρίες, κατά τις οποίες
δοκιμάζεται σημαντικά η Ελληνική Περιφέρεια. Και η δοκιμασία της αυτή εδράζεται
σε μία γενικότερη οικονομική ύφεση, η οποία δεν πλήττει μόνον τη Χώρα μας, αλλά
και την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Πλανήτη στο σύνολό του. Η πανδημία του
κορονοϊού ταλανίζει τις οικονομίες των περισσοτέρων χωρών του κόσμου κατά τους
τελευταίους μήνες και διευρύνει τις ανισότητες μεταξύ των κρατών, αλλά και
μεταξύ των διαφόρων περιφερειών των κρατικών οικονομιών. Ενδεικτική είναι η
πρόσθετη κερδοφορία των πλουσιοτέρων ανθρώπων στο διεθνές οικονομικό στερέωμα
κατά τους τρεις πρώτους μήνες της πανδημίας, καθώς αυτή ξεπέρασε τα 280 δις
δολάρια. Και να λάβει κανείς υπόψη του ότι, πριν ενσκήψει η πανδημία, κατά την
τελευταία (2019) Έκθεση του ΟΗΕ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη, αποτυπώνεται μία
εξέλιξη πολύ ανησυχητική. Η Έκθεση του ΟΗΕ δείχνει ότι, ενώ κλείνει η ψαλίδα
της ανισότητας στις στοιχειώδεις ανάγκες των ανθρώπων, ανοίγει δραματικά στις
ανάγκες τους για την επόμενη γενιά της γνώσης και της τεχνολογίας. Αυτή η Έκθεση «αποκαλύπτει»
ότι κοντά στις προηγούμενες (παλαιότερες) ανισότητες, έρχεται να προστεθεί μία
«σύγχρονη γενιά» ανισοτήτων, στη νέα εποχή της ψηφιακής και μεταψηφιακής
τεχνολογίας και της δραματικής κλιματικής αλλαγής. Ο συντονιστής της «Έκθεσης» Achim Steiner γράφει: κάτι δεν πάει καλά στην παγκοσμιοποιημένη
κοινωνία μας, όπως άλλωστε δείχνει το κύμα των συλλαλητηρίων που σαρώνει πολλές
χώρες. Μπορεί τα συλλαλητήρια να ξεκινούν και να πυροδοτούνται από πολλές και
διάφορες αιτίες, αλλά τα διαπερνά, ως κοινωνικό νήμα, η βαθειά απογοήτευση και
η οργή για τις ανισότητες. Το κεντρικό πρόβλημα δεν είναι τα σεντς, αλλά ο
αφανής πρωταγωνιστής είναι η δύναμη! Ποια δύναμη; Η δύναμη των λίγων (και η
αδυναμία των πολλών). Αλλά παράλληλα είναι και η συλλογική δύναμη των λαών που
απαιτούν αλλαγή.
Άλλωστε,
η αντιμετώπιση των ανισοτήτων δεν εξαρτάται μόνο από το Ακαθάριστο Εγχώριο
Προϊόν (ΑΕΠ), καίτοι η αύξησή του θεωρείται το διαβατήριο για την είσοδο, μιας
χώρας ή μιας περιφέρειας, στην πορεία των πλουσίων. Εξαρτάται και από τις
πολιτικές που πρέπει να εφαρμόζονται, ώστε κανείς να μην καταδικάζεται στην
ανέχεια! Εξάλλου, υποτίθεται ότι η αύξηση του ΑΕΠ υπηρετεί τη βελτίωση της
ποιότητας ζωής των ασθενεστέρων τάξεων και μέσα από αυτή, της ζωής όλων μας. Επιβάλλεται
η αλλαγή σε προτεραιότητες, πολιτικές και κριτήρια που χρησιμοποιούνται για την
αξιοποίηση των διαθεσίμων πόρων. Ακόμα κι αν το ΑΕΠ δεν αυξάνεται με υψηλούς
ρυθμούς, η βελτίωση της ποιότητας ζωής προέχει και μπορεί να βελτιώνεται
ριζικά. Ο σπουδαιότερος στόχος δεν πρέπει να είναι η αύξηση των οικονομικών
πόρων, αλλά προπάντων ο τρόπος αξιοποίησής τους. Αυτό υποστηρίζουν και
τεκμηριώνουν οι Καθηγητές του MIT
Abhijit
Banerjee
και Esther
Duflo,
μαζί με τον Καθηγητή του Harvard
Μichael Kremer,
οι οποίοι έλαβαν πέρυσι το Νόμπελ Οικονομίας.
Οι
ως άνω νομπελίστες, το 2011 στο βιβλίο τους “Poor Economics: A Radical Rethinking of the Way to Fight Global Poverty” (προϊόν μακρόχρονης
έρευνας πεδίου), παρουσίασαν τρόπους αντιμετώπισης της ανθρώπινης ανέχειας.
Τελευταία, σχεδόν ταυτόχρονα με το Βραβείο Νόμπελ, εξέδωσαν το “Good Economics for Hard Times”. Στο βιβλίο τους αυτό αμφισβητούν
πολλές συμβατικές θεωρίες και τονίζουν ότι πολλά από όσα έχουν επιτευχθεί κατά
τις τελευταίες δεκαετίες δεν οφείλονται στη μεγέθυνση του ΑΕΠ, αλλά στο γεγονός
ότι η ανθρωπότητα στόχευσε στη βελτίωση της ζωής. Για τους παραπάνω τρεις
διάσημους οικονομολόγους, ακόμη και σε φτωχές χώρες, εκατομμύρια άνθρωποι
βελτίωσαν τη ζωή τους.
Αγαπητοί Σύνεδροι,
Ενώ το Συνέδριό μας αυτό επικεντρώθηκε
αρχικά (και απόλυτα δικαιολογημένα) στο μέλλον της Περιφερειακής Επιστήμης, σε
συνδυασμό με τις προκλήσεις τόσο στο πεδίο της έρευνας, όσο και σε εκείνο της
εφαρμογής, οι εξελίξεις μάς κατευθύνουν και σε νέες ατραπούς, οι οποίες έχουν
ως αφετηρία τους τη διεύρυνση των οικονομικών ανισοτήτων των Περιφερειών και
των Χωρών τους. Αυτές οι ατραποί πρέπει να μας οδηγήσουν σ’ ένα «ξέφωτο»
μείωσης των οικονομικών διαφορών των ανθρώπων για τις επόμενες γενιές και
βελτίωσης της ζωής τους! Το θέμα είναι ιδιαίτερα ριζοσπαστικό και επιβάλλεται
να ευοδωθεί!
Με
τη θεώρησή μου αυτή πάνω στη διαρκή και εντεινόμενη πρόκληση των οικονομικών
ανισοτήτων και της ποιότητας ζωής στις ασθενέστερες περιφέρειες, χαιρετίζω τη
συμμετοχή σας στο 21ο Συνέδριό μας και εύχομαι σε όλους σας καλή
επιτυχία στις επιστημονικές σας αναζητήσεις, προς όφελος της Ελληνικής
Περιφέρειας.
Με
τιμή,
Ο
Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής
Ομότιμος
Καθηγητής Κωνσταντίνος Δ. Αποστολόπουλος
