Αγροτική αγορά: Από τους παραγωγούς στους καταναλωτές

ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

του Χρίστου Θ. Καμενίδη¹

1. Εισαγωγή

"Αγροτική Αγορά" ή "Αγορά Αγροτών" ή "Αγορά Παραγωγών" (Farmers' Markets) είναι η Αγορά εκείνη στην οποία συμμετέχουν αποκλειστικά παραγωγοί, οι οποίοι διαθέτουν τα αγροτικά προϊόντα τους απευθείας στους καταναλωτές.

Η «Απευθείας Διάθεση των Αγροτικών Προϊόντων από τους Παραγωγούς στους Καταναλωτές», που πραγματοποιείται στην Αγροτική Αγορά, είναι ένα καινοτόμο σύστημα της Εμπορίας (Μάρκετινγκ) Αγροτικών Προϊόντων, διότι οι παραγωγοί δεν ακολουθούν τους συνηθισμένους δρόμους προώθησης των προϊόντων τους στην αγορά, αλλά τα διαθέτουν απευθείας στους καταναλωτές, χωρίς την μεσολάβηση κανενός απολύτως φορέα εμπορίας (μεσάζοντα). Είναι η πιο προχωρημένη μορφή «Συντομευμένου Αγροτικού Μάρκετινγκ» ή "Βραχείας Αλυσίδας Διάθεσης Αγροτικών Προϊόντων". Επίσης, είναι η πιο αποτελεσματική μορφή «Κοινωνικού Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων».

Η Αγροτική Αγορά είναι μια οργανωμένη αγορά, που λειτουργεί σε ορισμένο τόπο και χρόνο και βάσει συγκεκριμένων κανόνων διακίνησης και υγιεινής τροφίμων.

Τα αγροτικά προϊόντα που διατίθενται στις Αγροτικές Αγορές είναι πάντοτε διατροφικά προϊόντα, φυτικά ή ζωϊκά, νωπά ή μεταποιημένα. Κάποιες φορές γίνεται και διάθεση ανθοκομικών φυτών. Τα μεταποιημένα προϊόντα είναι συνήθως προϊόντα οικοτεχνίας (π.χ. μαρμελάδες), όταν πρόκειται για μεμονωμένους αγρότες ή προϊόντα βιομηχανικής επεξεργασίας όταν πρόκειται για συλλογικούς φορείς αγροτών, όπως π.χ. οι οργανώσεις παραγωγών και οι αγροτικοί συνεταιρισμοί.

Οι παραγωγοί είναι τόσο φυσικά πρόσωπα (γεωργοί, κτηνοτρόφοι κ.ά.) όσο και νομικά πρόσωπα (αγροτικοί συνεταιρισμοί κλπ.).

2. Ο σκοπός της Αγροτικής Αγοράς

Ο κύριος σκοπός της Αγροτικής Αγοράς είναι: (1) να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή μείωση του κόστους εμπορίας των αγροτικών προϊόντων και (2) να καρπωθούν την εξοικονόμηση αυτήν που θα προκύψει ταυτόχρονα και οι παραγωγοί και οι καταναλωτές. Οι παραγωγοί να διαθέσουν τα προϊόντα τους σε υψηλότερες γεωργικές τιμές, από εκείνες στις οποίες τα αγοράζουν οι έμποροι, ώστε να επιτύχουν μεγαλύτερο γεωργικό εισόδημα και οι καταναλωτές να αγοράζουν τα προϊόντα αυτά σε χαμηλότερες λιανικές τιμές, από εκείνες στις οποίες τα αγοράζουν στα πολυκαταστήματα ή άλλες λιανεμπορικές επιχειρήσεις, οπότε θα αυξήσουν την αγοραστική δύναμη του εισοδήματός τους, και έτσι με τα ίδια χρήματα θα μπορούν να αγοράσουν μεγαλύτερες ποσότητες προϊόντων και να βελτιώσουν την διατροφή τους.

Αναμφίβολα, ο σκοπός της Αγροτικής Αγοράς είναι διττός. Να ωφελήσει ταυτόχρονα και τον παραγωγό και τον καταναλωτή. Όχι μόνο τον ένα αλλά και τους δύο. Μόνον έτσι θα επιτύχει καλύτερα τους στόχους, δηλ. οι παραγωγοί να διαθέσουν όλη την παραγωγή τους και σε ικανοποιητικές τιμές και οι καταναλωτές να προμηθευτούν ποιοτικότερα και φθηνότερα διατροφικά προϊόντα.

3. Το Κόστος Εμπορίας των Αγροτικών Προϊόντων

Το Κόστος Εμπορίας, γνωστό στην ελληνική ορολογία και ως «Άνοιγμα Ψαλίδας Τιμών», αποτελείται από τα εξής δύο βασικά μέρη:

1) Τα έξοδα των λειτουργιών ή υπηρεσιών εμπορίας, δηλαδή τα έξοδα που γίνονται για οποιαδήποτε λειτουργία εμπορίας πραγματοποιείται κατά την διακίνηση των αγροτικών προϊόντων από τη στιγμή που παραλαμβάνονται από τα χωράφια των παραγωγών ως την στιγμή που παραδίδονται στα χέρια των καταναλωτών. Τέτοιες λειτουργίες ή υπηρεσίες εμπορίας είναι η μεταφορά, η τυποποίηση, η συσκευασία, η αποθήκευση προϊόντων κ.ά.

2) Το εμπορικό κέρδος, δηλαδή τα επιπλέον έσοδα, πέραν του κόστους, που αποκτούν οι διάφοροι φορείς εμπορίας για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε λειτουργίας εμπορίας των προϊόντων κατά τη διακίνησή τους από τους παραγωγούς στους καταναλωτές.

Όταν εφαρμόζεται το «Σύστημα της Απευθείας Διάθεσης Αγροτικών Προϊόντων», τότε προφανώς δεν υπάρχουν καθόλου εμπορικά κέρδη, αφού δεν παρεμβάλλεται κανένας μεσάζοντας. Έτσι, μειώνεται πολύ το κόστος εμπορίας τους και προφανώς, κατά το ύψος του εμπορικού κέρδους, το οποίο, ιδανικά, επωφελούνται οι παραγωγοί και οι καταναλωτές. Επιπλέον, κάποιες Λειτουργίες Εμπορίας δεν πραγματοποιούνται καθόλου στην Απευθείας Διάθεση των αγροτικών προϊόντων, όπως π.χ. το χονδρεμπόριο και κάποιες άλλες γίνονται σε περιορισμένη κλίμακα, όπως π.χ. η αποθήκευση. Έτσι, μειώνεται και από αυτήν την πλευρά το κόστος εμπορίας τους. Αυτά τα κέρδη και τα επιπλέον έξοδα που αποφεύγονται, τα καρπώνονται και οι παραγωγοί και οι καταναλωτές, με τη μορφή υψηλότερων γεωργικών τιμών για τους παραγωγούς και χαμηλότερων λιανικών τιμών για τους καταναλωτές. Προφανώς, στην Απευθείας Διάθεση των Αγροτικών Προϊόντων οι γεωργικές τιμές ταυτίζονται με τις λιανικές τιμές, με την διαφορά ότι στις γεωργικές τιμές τώρα συμπεριλαμβάνονται και τα όποια έξοδα γίνονται για τη διάθεση των προϊόντων, όπως π.χ. για την συσκευασία, την μεταφορά, την αποθήκευσή τους κλπ.

4. Ο Τόπος Διάθεσης των Αγροτικών Προϊόντων

Η Απευθείας Διάθεση των αγροτικών προϊόντων μπορεί να γίνει είτε στον τόπο παραγωγής τους είτε στον τόπο κατανάλωσής τους. Το συνηθέστερο είναι να γίνεται στον τόπο κατανάλωσής τους, γιατί συγκριτικά ένας μεγάλος αριθμός καταναλωτών προμηθεύονται αγροτικά προϊόντα διατροφής από σχετικά μικρότερο αριθμό παραγωγών.

Βέβαια, κάποιες φορές μπορεί να γίνει απευθείας διάθεση των προϊόντων στον τόπο παραγωγής τους, όταν γίνεται εκεί εκδρομή π.χ. τα Σαββατοκύριακα ή τις γιορτές. Σε μια τέτοια περίπτωση προάγεται πολλαπλώς η ανάπτυξη της υπαίθρου.

Συνηθισμένη είναι και η διάθεση αγροτικών προϊόντων στην άκρη δημόσιων δρόμων, που είναι κοντά στα κτήματα των παραγωγών. Είναι το λεγόμενο Οδικό Μάρκετινγκ (Road Marketing).

Ο χώρος στα καταναλωτικά κέντρα, όπου πραγματοποιείται η Απευθείας Διάθεση των αγροτικών προϊόντων ονομάστηκε από το ελληνικό Υπουργείο Γεωργίας «Αγορά Παραγωγών», διεθνώς “Farmers Market”. Ο ίδιος την ονόμασα από την πρώτη ημέρα το 2012 «Αγροτική Αγορά», για να γίνεται εύκολα αντιδιαστολή της από την Λαϊκή Αγορά στην οποία συμμετέχουν και «επαγγελματίες πωλητές», οι οποίοι δεν είναι παραγωγοί, αλλά γίνεται και διάθεση μη αγροτικών προϊόντων.

Στο Νομό Θεσσαλονίκης και στην πόλη της Θεσσαλονίκης, η πρώτη Αγροτική Αγορά της "Απευθείας Διάθεσης των Αγροτικών Προϊόντων από τους παραγωγούς στους καταναλωτές" λειτούργησε μέσα στο χώρο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.), στην ανατολική πτέρυγα της πλατείας του κτιρίου Διοίκησης στις 2-3-2012.

5. Η αφορμή ανάληψης της οργάνωσης και της λειτουργίας της Αγροτικής Αγοράς

Η αφορμή για την ανάληψη της οργάνωσης και της λειτουργίας της Αγροτικής Αγοράς υπήρξε η τυχαία ενημέρωσή μου τα Χριστούγεννα του 2011, ότι στο φημισμένο πατατοχώρι της Άνω Βροντούς Σερρών (υψόμετρο 1.100 μ.), που παράγει την εξαίρετη κιτρινόσαρκη πατάτα (ποικιλίας Agria), για τέσσερις μήνες περίπου (Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2011) δεν πήγε κανένας έμπορος να αγοράσει πατάτες. Η αιτία ήταν ότι οι πατατέμποροι ήθελαν να τις αγοράσουν με 10-15 λεπτά το χιλιόγραμμο και οι παραγωγοί ζητούσαν 25 λεπτά.

Η πληροφορία αυτή με στενοχώρησε και με προκάλεσε. Ήθελα να κάνω κάτι για να βοηθήσω τους αγρότες μας. Σκέφτηκα να γίνει μια σχεδόν παρόμοια δράση μ' αυτήν που κάναμε στον Καταναλωτικό Συνεταιρισμό "Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ-KONSUM" Θεσσαλονίκης το 1991, όταν ήμουν πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του, δηλαδή οργάνωση απευθείας διάθεσης της πατάτας Άνω Βροντούς Σερρών στους εργαζόμενους μέσα στο ΑΠΘ.

6. Ο Οργανωτής της Αγροτικής Αγοράς του ΑΠΘ

Οργανωτής της Αγροτικής Αγοράς του ΑΠΘ ήταν η "Εθελοντική Ομάδα της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ", η οποία συγκροτήθηκε από όλους τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τομέα Αγροτικής Οικονομίας της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ του ακαδημαϊκού έτους 2011-2012, με επικεφαλής τον ομότιμο καθηγητή της Σχολής στο γνωστικό αντικείμενο του Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων και Συνεταιρισμών και συγγραφέα αυτού του άρθρου.

Η σκέψη για την ανάληψη μιας δράσης για τη διάθεση της φημισμένης κιτρινόσαρκης πατάτας Άνω Βροντούς Σερρών από τους παραγωγούς απευθείας στους καταναλωτές ήρθε τα Χριστούγεννα του 2011, όταν ενημερώθηκα σχετικά από φίλο γεωπόνο από τις Σέρρες και πρώην συμφοιτητή μου. Η απόφαση για την οργάνωση μαζί με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τομέα Αγροτικής Οικονομίας της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ της απευθείας διάθεσης της πατάτας Άνω Βροντούς Σερρών λήφθηκε προς το τέλος του τρίωρου μεταπτυχιακού μαθήματος "Οικονομική Διάθεσης Αγροτικών Προϊόντων", που βροντοφώναξαν ένα παρατεταμένο "ΝΑΙ" στη σχετική ερώτησή μου.

7. Τα Διακινούμενα Αγροτικά Προϊόντα

Την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου 2012 που λειτούργησε η Απευθείας Διάθεση Αγροτικών Προϊόντων μέσα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, γίνονταν διάθεση μόνο πατάτας, γιατί αυτό το προϊόν είχε έντονο πρόβλημα διάθεσης στην Άνω Βροντού Σερρών την περίοδο εκείνη (Σεπτέμβριος 2011-Μάρτιος 2012). Όμως, με την παρότρυνση συναδέλφων μου στο ΑΠΘ, μέσα στον πρώτο μήνα λειτουργίας μας άρχισε η διάθεση και άλλων προϊόντων, όπως π.χ. τα φασόλια, το ρύζι, το μέλι, το ελαιόλαδο, τα φρούτα, τα λαχανικά, κ.ά.

Τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε διαθέσει περισσότερα από εκατό (100) αγροτικά προϊόντα, αλλά μόνο διατροφής, όπως π.χ. φρούτα (μήλα, κεράσια, ροδάκινα, αχλάδια, πορτοκάλια, κ.ά.), λαχανικά (τομάτες, αγγουράκια, πιπέρια, μελιτζάνες, κρεμμύδια, λάχανο, μπρόκολο, μαρούλι, κ.ά.) όσπρια (φασόλια, φακές, ρεβίθια), τυρί φέτα, ελαιόλαδο, ελιές και πάστα ελιάς, μέλι, ρύζι, καρύδια, αμύγδαλα, ρόδια και χυμός ροδιού, καρπούζια, πεπόνια, κ.ά. Τα προϊόντα αυτά προέρχονται από τους περισσότερους νομούς της Χώρας μας.

Περιοριστήκαμε στα διατροφικά αγροτικά προϊόντα, κυρίως για να μην είναι πλημμελής η διατροφή των πολιτών, που κατά κανόνα συμβαίνει σε περιόδους μεγάλης οικονομικής κρίσης, όπως αυτήν που βιώνουν όλοι σχεδόν οι Έλληνες για επτά (7) και πλέον χρόνια και έτσι να μην υποστεί βλάβη η υγεία τους.

8. Οι διακινηθείσες ποσότητες αγροτικών προϊόντων

Τις δύο πρώτες εβδομάδες λειτουργίας της Αγροτικής Αγοράς - Απευθείας Διάθεσης Αγροτικών Προϊόντων από τους παραγωγούς στους καταναλωτές, γινόταν διάθεση αποκλειστικά της πατάτας από την Άνω Βροντού Σερρών, που αντιμετώπιζε μέγα πρόβλημα διάθεσης, και από το Κάτω Νευροκόπι Δράμας, σε καθημερινή βάση και με φορτηγά (νταλίκες) μεταφορικής ικανότητας 25 τόννων.

Την πρώτη εβδομάδα η διάθεση της πατάτας στη Θεσσαλονίκη έγινε μόνο μέσα στο χώρο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και σε καθημερινή βάση. Οι ποσότητες πατάτας που διατέθηκαν κάθε ημέρα είναι οι εξής, όπως δείχνει ο Πίνακας 1.

Πίνακας 1: Ποσότητες πατάτας που έχουν διατεθεί μέσα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στην πρώτη εβδομάδα λειτουργίας της Αγροτικής Αγοράς μας

Ημέρες και ημερομηνίες Λειτουργίας της Αγροτικής Αγοράς	Είδος και αριθμός χρησιμοποιηθέντων φορτηγών	Μεταφερθείσες και διατεθείσες ποσότητες σε τόννους
1) Παρασκευή 2/3/2012	1 νταλίκα	25
2) Σάββατο 3/3/2012	1 νταλίκα	20
3) Δευτέρα 5/3/2012	2 νταλίκες	50
4) Τρίτη 6/3/2012	1 νταλίκα	27
5) Τετάρτη 7/3/2012	1 νταλίκα	25
6) Πέμπτη 8/3/2012	2 νταλίκες	50
7) Παρασκευή 9/3/2012	2 νταλίκες	50
Σύνολο		247

Την Παρασκευή 9/3/2012 υπήρξε τηλεφώνημα του τότε αρμόδιου Αντιπρύτανη του ΑΠΘ, να μη συνεχιστεί άλλο η διάθεση προϊόντων μέσα στον πανεπιστημιακό χώρο, γιατί δημιουργούνταν μεγάλο κυκλοφοριακό πρόβλημα και υπέδειξε να μεταφερθεί η αγορά είτε στο Αγρόκτημα του Πανεπιστημίου, είτε στην κοινή Πλατεία του Θεάτρου Δάσους και του Ζωολογικού Κήπου Θεσσαλονίκης.

Οι παραγωγοί προτίμησαν την Πλατεία Θεάτρου Δάσους - Ζωολογικού Κήπου, γιατί ήταν πλησιέστερη για τους ίδιους αλλά και για τους πολίτες της Θεσσαλονίκης. Η Αγορά λειτουργούσε και εκεί σε καθημερινή βάση με 1-2 νταλίκες κάθε ημέρα, γιατί έρχονταν πολύς κόσμος, είτε με το αυτοκίνητό τους, είτε με το λεωφορείο της γραμμής.

Ταυτόχρονα, διατέθηκαν πατάτες και σε διάφορους Δήμους της Θεσσαλονίκης, που ανταποκρίνονταν στα αιτήματα ομάδων πολιτών τους και φυσικά σε συνεργασία μαζί τους. Έτσι, το Σάββατο 10/3/2012 διατέθηκαν στον συνοικισμό Νικόπολη του Δήμου Παύλου Μελά τα φορτία από 3 νταλίκες των 25 τόνων, δηλαδή συνολικά 75 τόνοι. Την Κυριακή 11/3/2012 διατέθηκαν στα Βασιλικά 25 τόνοι πατάτας. Τη Δευτέρα 12/3/2012 διατέθηκαν στο Δήμο Καλαμαριάς 50 τόνοι πατάτας με δύο νταλίκες των 25 τόνων η κάθε μία.

Αισθάνομαι και εκτιμώ ότι αυτή η εκπληκτική και συγκινητική κινητοποίηση των πολιτών της Θεσσαλονίκης ήταν ένα ξέσπασμα συμπαράστασης τους προς τους αγρότες, οι οποίοι είναι μόνιμα και μεγάλα θύματα των μεσαζόντων. Νοιώθω ότι έβλεπαν στους αγρότες αυτούς τους ίδιους τους εαυτούς τους, όπως και εγώ ο ίδιος, διότι οι πιο πολλοί από εμάς είμαστε παιδιά αγροτών που συμμετείχαμε σε όλες τις αγροτικές εργασίες πριν μετακινηθούμε μόνιμα στις πόλεις λόγω εργασίας. Γνωρίζω προσωπικά πολλές τέτοιες συγκινητικές περιπτώσεις, οι οποίες ενδυνάμωσαν ακόμη πιο πολύ τη θέλησή μου να συνεχίσω αυτήν τη δύσκολη πορεία, που ψυχικά αξίζει πολύ.

9. Οι τιμές διάθεσης των αγροτικών προϊόντων

Οι τιμές στις οποίες διέθεταν οι παραγωγοί τα προϊόντα τους απευθείας στους καταναλωτές το πρώτο έτος (2012) λειτουργίας της Αγροτικής Αγοράς μας φαίνονται στον Πίνακα 2 και παρουσιάστηκαν στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αγροτικής Οικονομίας της ΕΤΑΓΡΟ.

Όπως δείχνει ο Πίνακας 2 υπήρχε πολύ μεγάλη διαφορά στις γεωργικές τιμές των προϊόντων στις Αγροτικές Αγορές και στις λιανικές τιμές των ίδιων προϊόντων στα πολυκαταστήματα. Μάλιστα όταν άρχισαν τον Μάρτιο μήνα να διαθέτουν την πατάτα οι παραγωγοί στη Θεσσαλονίκη με 25 λεπτά το χιλιόγραμμο, τότε η λιανική τιμή της στα πολυκαταστήματα ήταν 75 λεπτά το χιλιόγραμμο. Η διαφορά αυτή σιγά-σιγά μικραίνει, σε μια προσπάθεια των λιανοπωλητών να μη χάσουν μεγάλη πελατεία.

Πίνακας 2. Τιμές πώλησης αγροτικών προϊόντων σε Αγορές Παραγωγών και σε Super Markets Θεσσαλονίκης, Μάρτιος-Αύγουστος 2012

α/α	Προϊόντα	Τιμές προϊόντων σε Ευρώ/χλγ. ή λίτρο		Άνοιγμα ψαλίδας τιμών	Λιανικές/τιμές παραγωγού %
		Γεωργικές τιμές (Αγορά παραγωγών)	Λιανικές τιμές (Σουπερμάρκετ)
1	Τυρί Φέτα (1)	6,50	11,00	4,50	169
2	Ελαιόλαδο (2)	3,10	4,80	1,70	155
3	Ελιές	3,50	7,00	3,50	200
4	Μέλι	6,00	10,00	4,00	167
5	Ρύζι (3)	1,00	2,60	1,60	260
6	Φασόλια (4)	3,50	7,20	3,70	205
7	Πατάτες	0,25	0,75	0,50	300
8	Κρεμμύδια	0,30	0,90	0,60	300
9	Τομάτες	0,60	1,70	1,10	283
10	Κεράσια	2,00	5,50	3,50	275
11	Ροδάκινα	0,70	1,50	0,80	214
12	Καρπούζια	0,25	0,50	0,25	200
13	Πεπόνια	0,30	1,00	0,70	333
14	Πορτοκάλια	0,40	0,90	0,50	225
15	Λεμόνια	0,60	1,50	0,90	250

1. Το τυρί φέτα (κλασσικό ή σκέτο κατσικίσιο) μέσα σε άλμη του 1 ή 2 χιλιογράμμων.
2. Αναφέρεται σε εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο μέσα σε μεταλλικά δοχεία των 5 λίτρων.
3. Αναφέρεται σε ρύζι ποικιλίας «καρολίνα», που διατίθεται χύμα.
4. Αφορά την ποικιλία ‘γίγαντες’

*Σημείωση: Ο πίνακας αυτός έχει ληφθεί από την εργασία του Καμενίδη Χρ. κ.ά. με τίτλο "Η απευθείας διάθεση των αγροτικών προϊόντων από τους παραγωγούς στους καταναλωτές και η συμβολή του στην ευημερία τους σε περιόδους οικονομικής κρίσης". (ίδε Βιβλιογραφία Νο.5, σελ. 122)

10. Οι ωφέλειες της Αγροτικής Αγοράς στους παραγωγούς

Οι κυριότερες ωφέλειες που προσφέρουν οι Αγροτικές Αγορές με την απευθείας διάθεση των αγροτικών προϊόντων από τους παραγωγούς στους καταναλωτές, είναι οι εξής:

1. Πετυχαίνουν υψηλότερες τιμές πώλησης των προϊόντων τους, από ό,τι όταν τα πωλούν σε φορείς εμπορίας (χονδρέμπορους, λιανέμποροους, κ.ά.), γιατί επωφελούνται ουσιαστικά (α) από την πλήρη εξάλειψη του εμπορικού κέρδους, αφού με το σύστημα αυτό παραμερίζονται παντελώς οι κάθε είδους μεσάζοντες και (β) από τη μείωση των δαπανών εμπορίας, αφού κάποιες λειτουργίες εμπορίας, όπως π.χ. το χονδρεμπόριο, δεν πραγματοποιούνται καθόλου στην Απευθείας Διάθεση των προϊόντων και κάποιες άλλες πραγματοποιούνται περιορισμένα, όπως π.χ. η συσκευασία.

2. Πωλούν μεγαλύτερες ποσότητες προϊόντων, αφού η ζήτησή τους είναι μεγαλύτερη, διότι (α) οι καταναλωτές αγοράζουν τώρα τα προϊόντα από τους παραγωγούς σε πολύ χαμηλότερες τιμές από εκείνες που επικρατούν σε όλες τις άλλες αγορές (πολυκαταστήματα, μανάβικα, λαϊκές αγορές) και έτσι με τα ίδια διαθέσιμα χρήματα αγοράζουν μεγαλύτερες ποσότητες προϊόντων. (β) Τα προϊόντα είναι καλύτερης ποιότητας, γιατί είναι πιο φρέσκα, αφού συγκομίζονται συνήθως το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας ή ακόμη και πολύ πρωί της ίδιας ημέρας, όπως π.χ. συμβαίνει στα καρπούζια και ορισμένα φυλλώδη λαχανικά. (γ) Τα προϊόντα είναι αυθεντικά, ανόθευτα και υγιή, αφού ο κάθε παραγωγός αγωνιά και αγωνίζεται να διαθέσει τα δικά του προϊόντα και να τα ταυτοποιήσει όσο το δυνατόν πιο ευδιάκριτα και πιο έντονα στους καταναλωτές.

3. Πληρώνονται αμέσως οι παραγωγοί κατά την απευθείας διάθεση των προϊόντων τους στους καταναλωτές, οπότε η τιμή πώλησης είναι «πραγματική τιμή». Αντίθετα, κατά την πώληση των αγροτικών προϊόντων από τους παραγωγούς σε κάθε είδους μεσάζοντα (χονδρέμπορο, λιανέμπορο, κ.ά.) σχεδόν ουδέποτε πληρώνονται αμέσως όλη την αξία των προϊόντων τους. Συνηθέστερα παίρνουν μια μικρή προκαταβολή και όλο το υπόλοιπο ποσόν σε επιταγές, εξοφλητέες συνήθως μετά από 6-8 μήνες. Κατά κανόνα πληρώνονται αργότερα, και κάποιες φορές δεν πληρώνονται καθόλου. Αν τυχόν συμβεί το τελευταίο, τότε το γεωργικό εισόδημά τους όχι μόνο μηδενίζεται αλλά γίνεται και αρνητικό, με την ζημιά να ισούται με το κόστος παραγωγής τους.

Όμως, ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση που οι παραγωγοί παίρνουν τα χρήματά τους καθυστερημένα, η αναγραφόμενη τιμή πώλησης των προϊόντων τους είναι προφανώς «πλασματική τιμή», διότι στην πραγματικότητα είναι μικρότερη από την αναγραφόμενη τιμή, αφού από τα συνολικά χρήματα που παίρνουν σε αυτήν την τιμή, πρέπει να αφαιρεθούν οι τόκοι που χάθηκαν για όλη τη χρονική περίοδο που πέρασε από την ημερομηνία διάθεσης των προϊόντων τους έως την ημερομηνία εξόφλησής τους.

4. Αποκτούν άμεση ρευστότητα χρημάτων, αφού πληρώνονται αμέσως με την πώληση των προϊόντων τους απευθείας στους καταναλωτές. Προφανώς, αυτό έχει ευεργετικές επιδράσεις, τόσο στην γεωργική παραγωγή, όσο και στη διαβίωση της γεωργικής οικογένειας.

Πράγματι, με την άμεση πληρωμή των παραγωγών κατά την απευθείας πώληση των προϊόντων τους στους καταναλωτές μπορούν πολύ ενωρίς και πιθανόν φθηνότερα να προμηθευτούν τα απαραίτητα γεωργικά εφόδια (σπόρους, λιπάσματα, κ.ά.). Έτσι, μπορούν να κάνουν την κατάλληλη χρονική στιγμή όλες τις απαραίτητες καλλιεργητικές εργασίες (οργώματα, σβαρνίσματα, σπορά, λίπανση κ.ά.) της επόμενης παραγωγικής περιόδου, οπότε θα επιτύχουν καλύτερες επιδόσεις (αύξηση της παραγωγής και βελτίωση της ποιότητας των παραγομένων αγροτικών προϊόντων).

Επιπλέον, βελτιώνεται το επίπεδο διαβίωσης της γεωργικής οικογένειας, διότι θα μπορούν να προμηθεύονται και να καταναλώνουν όλα τα απαραίτητα τρόφιμα και άλλα αγαθά και υπηρεσίες όποτε τα χρειάζονται, αφού διαθέτουν το απαιτούμενο ρευστό χρήμα.

5. Πωλούν γρηγορότερα τα προϊόντα τους κατά την απευθείας διάθεσή τους στους καταναλωτές, διότι δεν αναμένουν τους εμπόρους πότε θα αποφασίσουν να έρθουν στα χωριά τους και να τους προσφέρουν τις όποιες τιμές για την αγορά των προϊόντων τους. Τώρα οι παραγωγοί, μόλις ωριμάσουν και συγκομίσουν τα προϊόντα τους είτε σταδιακά είτε εφάπαξ, τα πηγαίνουν στις Αγροτικές Αγορές διαφόρων πόλεων της Χώρας και εκεί τα διαθέτουν απευθείας στους καταναλωτές.

Είναι πρόδηλο ότι όσο αυξάνεται η ταχύτητα πώλησης ενός αγροτικού προϊόντος τόσο μειώνεται η φύρα (απώλεια βάρους), η ποιοτική αλλοίωση και η φθορά του και συνεπώς τόσο περισσότερο αυξάνεται το καθαρό πωλούμενο βάρος του και κατ’ επέκταση το γεωργικό εισόδημα των παραγωγών.

6. Αυξάνεται το γεωργικό εισόδημα των παραγωγών στην απευθείας διάθεση των προϊόντων τους στους καταναλωτές. Αυτό γίνεται κυρίως διότι αυξάνεται τόσο η ποσότητα όσο και η τιμή πώλησής τους, που το γινόμενο αυτών των δύο προσδιορίζει το ύψος του γεωργικού εισοδήματος. Επιπλέον, αυξάνεται το γεωργικό εισόδημα των παραγωγών επειδή αυξάνεται (α) η πωλούμενη ποσότητα των προϊόντων της και (β) η πραγματική τιμή πώλησής τους.

7. Διαπιστώνουν οι παραγωγοί τις προτιμήσεις των καταναλωτών ταχύτερα και ασφαλέστερα, όσον αφορά τις ποικιλίες και τις ποιότητες των διαφόρων αγροτικών προϊόντων που ζητούν και στη συνέχεια προσπαθούν να προσαρμόσουν ανάλογα την παραγωγή τους.

Εάν η ανταπόκριση των παραγωγών στις προτιμήσεις των καταναλωτών είναι ικανοποιητική, τότε αυξάνεται ακόμη περισσότερο η ποσότητα (ίσως και η τιμή) διάθεσης των προϊόντων τους. Αυτό έχει ως επακόλουθο και την ανάλογη αύξηση του γεωργικού εισοδήματός τους.

11. Οι ωφέλειες της Αγροτικής Αγοράς στους καταναλωτές.

Η ευημερία των καταναλωτών βελτιώνεται ουσιαστικά, όταν προμηθεύονται τα αγροτικά προϊόντα διατροφής τους απευθείας από τους παραγωγούς για τους εξής κυρίως λόγους:

1. Αγοράζουν τα προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές (λιανικές τιμές) από ό,τι σε όλες τις άλλες αγορές (πολυκαταστήματα, ειδικευμένα καταστήματα - π.χ. οπωροπωλεία κ.ά.), γιατί πρώτον, οι γεωργικές τιμές (οι οποίες είναι ίδιες με τις λιανικές τιμές) δεν επιβαρύνονται καθόλου με κέρδη μεσαζόντων, αφού μεταξύ αυτών και των παραγωγών δεν παρεμβάλλεται κανένας απολύτως φορέας εμπορίας. Δεύτερον, είναι μειωμένα τα έξοδα των λειτουργιών εμπορίας, διότι κάποιες από αυτές δεν πραγματοποιούνται είτε ολικά, όπως π.χ. το χονδρεμπόριο, είτε μερικά, όπως π.χ. η αποθήκευση. Έτσι, αυξάνεται το πραγματικό εισόδημα των καταναλωτών, δηλαδή η αγοραστική δύναμη του εισοδήματός τους, γιατί με τα ίδια χρήματα αγοράζουν τώρα μεγαλύτερες ποσότητες κάθε προϊόντος, αφού τα αγοράζουν σε συγκριτικά χαμηλότερες τιμές.

2. Αγοράζουν μεγαλύτερες ποσότητες προϊόντων, γιατί πρώτον τα αγοράζουν φθηνότερα στην απευθείας διάθεσή τους από τους παραγωγούς από ό,τι όταν τα αγοράζουν από οποιονδήποτε φορέα λιανοπώλησης τροφίμων (σουπερ μάρκετ, μανάβικα, λαϊκές αγορές). Δεύτερον, προμηθεύονται καλύτερης ποιότητας αγροτικά προϊόντα, γιατί είναι πιο φρέσκα, αφού συγκομίζονται συνήθως το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας, όπως γίνεται στα φυλλώδη λαχανικά, ή πολύ πρωί της ίδιας ημέρας, όπως συνήθως παρατηρείται στη διάθεση των καρπουζιών.

3. Καταναλώνουν ανόθευτα και αυθεντικά ελληνικά αγροτικά προϊόντα, γιατί τα προμηθεύονται απευθείας από τους παραγωγούς, οι οποίοι αναμφισβήτητα διαθέτουν τα δικά τους προϊόντα αγνά και ανόθευτα και ποιοτικά για να ταυτοποιηθούν στους καταναλωτές με τις καλύτερες εντυπώσεις και έτσι να τα ζητούν πάντοτε. Αυτό διαπιστώθηκε έντονα στην πράξη με τις κιτρινόσακρες πατάτες της Άνω Βροντούς Σερρών και του Κάτω Νευροκοπίου Δράμας, με τα μεγαλόκαρπα και τραγανά κεράσια του Ροδοχωρίου Νάουσας και του Αρχάγγελου Πέλλας, με τα καρπούζια του Νέου Αγιονερίου Κιλκίς και του Καστανά Θεσσαλονίκης, το τυρί φέτα της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Γρεβενών και του Αγροτικού Συνεταιρισμού «ΒΟΣΚΟΣ» του Λιβαδίου Ολύμπου, το ελαιόλαδο από το Βανάτο Ζακύνθου, τα πορτοκάλια μέρλιν από τον Αλικιανό Χανίων Κρήτης, το μέλι Αρναίας, κ.ά.

Προφανέστατα, όταν τα προϊόντα είναι ανόθευτα, τότε η τιμή τους αντανακλά την πραγματική αξία τους. Αυτό συμβαίνει πάντοτε με τα προϊόντα που διαθέτουν οι ίδιοι οι παραγωγοί απευθείας στους καταναλωτές. Αντίθετα, όταν τα προϊόντα είναι νοθευμένα, τότε η πραγματική αξία τους είναι πολύ μικρότερη από την τιμή αγοράς τους. Κατά κανόνα, όταν οι καταναλωτές αγοράζουν νοθευμένα προϊόντα, τότε πάντοτε χάνουν διπλά, τόσο ποιοτικά, όσο και οικονομικά.

Αναμφισβήτητα, οι Έλληνες παραγωγοί διαθέτουν πάντοτε ελληνικά προϊόντα, γιατί είναι δικά τους, αφού οι ίδιοι τα παράγουν. Θα ήταν παραφροσύνη και αυτοκτονία των παραγωγών μας να εισάγουν ομοειδή προϊόντα από άλλες χώρες και να τα ελληνοποιούν, παρουσιάζοντάς τα ως δικά τους. Αν τυχόν εμφανιστούν τέτοια παράλογα φαινόμενα, τότε πρέπει να επιβάλλονται πολύ υψηλά πρόστιμα, για να μην επαναλαμβάνονται.

4. Βελτιώνεται η διατροφή των καταναλωτών, γιατί (α) είναι πληρέστερη ποσοτικά, αφού αγοράζουν μεγαλύτερες ποσότητες προϊόντων με τα ίδια διαθέσιμα χρήματα, λόγω της χαμηλότερης τιμής αγοράς τους και (β) είναι καλύτερη ποιοτικά, αφού τα προϊόντα είναι πιο φρέσκα (συγκομίζονται την προηγούμενη ή την ίδια ημέρα διάθεσής τους) και επιπλέον είναι αγνά και ανόθευτα.

5. Προστατεύεται και προάγεται η υγεία των καταναλωτών, γιατί βελτιώνεται η διατροφή τους, αφού είναι πληρέστερη και ποιοτικότερη στην απευθείας αγορά των προϊόντων από τους ίδιους τους παραγωγούς. Έτσι, μειώνονται οι δαπάνες τους για την προστασία και την βελτίωση της υγείας τους.

Κατά κανόνα, όσο πιο φρέσκα είναι τα λαχανικά και τα φρούτα, τόσο υψηλότερη βιολογική αξία έχουν, διότι είναι πλουσιότερα σε βιταμίνες, που είναι πολυτιμότατες στην υγεία του ανθρώπου, και οι οποίες με την πάροδο του χρόνου όλο και περισσότερο καταστρέφονται.

6. Διαβιβάζουν ταχύτερα και ασφαλέστερα οι καταναλωτές τις προτιμήσεις τους στους παραγωγούς, αναφορικά με τις ποικιλίες και τις ποιότητες των προϊόντων που ζητούν, αφού η επικοινωνία τους είναι προσωπική και άμεση κατά την αγοραπωλησία των προϊόντων.

12. Οι ωφέλειες της Αγροτικής Αγοράς στο Κράτος

Η Εθνική Οικονομία της Χώρας βελτιώνεται πολύ με την απευθείας διάθεση των αγροτικών προϊόντων από τους παραγωγούς στους καταναλωτές, που πραγματοποιούν οι Αγροτικές Αγορές, για τους εξής κυρίως λόγους:

1. Μειώνονται οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων, γιατί αυξάνεται η ζήτηση και κατανάλωση των ομοειδών ελληνικών αγροτικών προϊόντων, αφού οι καταναλωτές τα αγοράζουν απευθείας από τους παραγωγούς φθηνότερα και σε καλύτερη ποιότητα, Έτσι, μειώνεται η εκροή εθνικού συναλλάγματος και βελτιώνεται το εμπορικό ισοζύγιο της Χώρας μας.

2. Αυξάνεται η απασχόληση στη γεωργία, για να ανταποκριθεί στην αυξημένη εγχώρια παραγωγή των ζητούμενων εγχώριων αγροτικών προϊόντων και να ικανοποιηθεί η αυξημένη ζήτησή τους.

3. Αυξάνεται το γεωργικό και εθνικό εισόδημα της Χώρας, γιατί αυξάνεται η αγροτική παραγωγή όσο και η αξία της αγροτικής παραγωγής, αφού οι γεωργικές τιμές διαμορφώνονται σε συγκριτικά υψηλότερα επίπεδα στην απευθείας διάθεση των αγροτικών προϊόντων από τους παραγωγούς.

4. Προάγεται ο ανταγωνισμός στο λιανεμπόριο τροφίμων, γιατί οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις τροφίμων σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν την πελατεία τους και να μη χάσουν σε πωλήσεις και κέρδη, προβαίνουν σε: (α) μειώσεις των τιμών πώλησης των προϊόντων, (β) αυξήσεις των ειδών των διατροφικών αγροτικών προϊόντων ελληνικής προέλευσης, μέσα στα καταστήματά τους, βάζοντας μάλιστα μπροστά στα προϊόντα αυτά και χάρτινες μικρές ελληνικές σημαιούλες και (γ) εντατικοποίηση της διαφήμισής τους από το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, τις εφημερίδες, τα περιοδικά και ειδικά αυτοτελή ενημερωτικά φυλλάδια.

5. Μειώνεται ο πληθωρισμός ή «δείκτης τιμών καταναλωτή», δηλαδή το γενικό επίπεδο τιμών καταναλωτή ορισμένων βασικών αγαθών και υπηρεσιών, όπως π.χ. είναι τα τρόφιμα, τα ποτά, ο ρουχισμός, το ενοίκιο, η εκπαίδευση, η θέρμανση κ.ά.

Η μείωση του πληθωρισμού, που προκαλείται τουλάχιστον από τη μείωση των τιμών των τροφίμων, λόγω της απευθείας διάθεσής τους από τους παραγωγούς στους καταναλωτές, συμβάλει αναμφίβολα στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών.

6. Προάγεται η οικονομική ανάπτυξη της Χώρας, γιατί προάγεται η αγροτική ανάπτυξη, αφού αυξάνεται τόσο το γεωργικό εισόδημα, όσο και η απασχόληση στη γεωργία, λόγω της αυξημένης γεωργικής παραγωγής, που προκλήθηκε από την αυξημένη ζήτηση των εγχώριων αγροτικών προϊόντων.

7. Μειώνονται οι Κρατικές Δαπάνες Κοινωνικής Πρόνοιας, γιατί βελτιώνεται η διατροφή των πολιτών, αφού αγοράζουν φθηνότερα, ποιοτικότερα και περισσότερα αγροτικά προϊόντα απευθείας από τους παραγωγούς. Έτσι, διαφυλάσσεται καλύτερα η υγεία τους, αφού η διατροφή τους είναι πληρέστερη και ποιοτικότερη.

13. Παράπλευρες ωφέλειες

Πέραν των προαναφερθέντων ωφελειών σε κάθε φορέα χωριστά, δημιουργούνται και ορισμένες γενικές και σημαντικές παράπλευρες ωφέλειες, μεταξύ των οποίων οι εξής:

1. Αναπτύσσεται το Κοινωνικό Μάρκετινγκ και υποχωρεί το Κερδοσκοπικό Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων, λόγω της τεράστιας σημασίας του για τη διατροφή και την επιβίωση του ανθρώπου, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους μεγάλης οικονομικής κρίσης, όπως αυτήν που βιώνουμε στην Πατρίδα μας, τα τελευταία χρόνια.

2. Προάγεται το Ηθικό Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων που αποσκοπεί στην καταπολέμηση και εξάλειψη των ανέντιμων μεθόδων και τεχνικών (νοθείες, ελλιποβαρείς συσκευασίες κ.ά.), που προκαλούν αλλοίωση της ποιότητας και της ποσότητας των διατιθέμενων προϊόντων και καταλήγουν στη μείωση του πραγματικού εισοδήματος των καταναλωτών και της διατροφικής αξίας των προϊόντων αυτών.

3. Αυξάνεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις επιχειρήσεις λιανεμπορίου τροφίμων, οπότε μειώνεται το επίπεδο λιανικών τιμών τους και έτσι βελτιώνεται το βιοτικό επίπεδο όλων ανεξαρτήτως των πολιτών.

14. Διαφορές μεταξύ Αγροτικών και Λαϊκών Αγορών

Στον παρακάτω Πίνακα 3 φαίνεται ότι υπάρχουν πολλές και σημαντικές διαφορές μεταξύ των Αγροτικών και των Λαϊκών Αγορών, με ό,τι αυτές συνεπάγονται.

Πίνακας 3. Διαφορές μεταξύ Αγροτικών και Λαϊκών αγορών

Αγροτικές Αγορές	Λαϊκές Αγορές
1. Συμμετέχουν μόνο παραγωγοί	1. Συμμετέχουν και μη παραγωγοί, οι ονομαζόμενοι "επαγγελματίες πωλητές"
2. Διατίθενται μόνο αγροτικά προϊόντα και μάλιστα διατροφής	2. Διατίθενται αγροτικά προϊόντα και πολλά άλλα μη αγροτικά (είδη ρουχισμού, υπόδησης, σκεύη κουζίνας κ.ά.)
3. Διατίθενται μόνο ελληνικά αγροτικά προϊόντα	3. . Διατίθενται και εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα
4. Οι παραγωγοί διαθέτουν μόνο δικά τους αγροτικά προϊόντα	4. Οι παραγωγοί μπορεί να διαθέτουν και μη δικά τους προϊόντα
5. Οι Αγροτικές Αγορές λειτουργούν μόνο σε περιορισμένες πλατείες κα μέσα σε κτήρια	5. Οι Λαϊκές Αγορές λειτουργούν και επάνω σε δρόμους και έτσι δημιουργούν κυκλοφοριακά προβλήματα
6. Οι παραγωγοί εποχικών και μη διατηρήσιμων αγροτικών προϊόντων έρχονται ως ότου διατεθεί η παραγωγή τους και μετά διακόπτουν	6. Στις Λαϊκές Αγορές οι πωλητές συνεχίζουν να έρχονται όλο το χρόνο, προφανώς διαθέτοντας προϊόντα και άλλων παραγωγών
7. Η απόφαση για συμμετοχή παραγωγών σε Αγροτική Αγορά είναι συντομότατη και αδάπανη	7. Η απόφαση για συμμετοχή νέου παραγωγού σε Λαϊκή Αγορά είναι χρονοβόρα

15. Η Διοίκηση της Αγροτικής Αγοράς

Το όργανο διοίκησης της Αγροτικής Αγοράς, είτε λέγεται Διοικούσα Επιτροπή, είτε (καλύτερα) Διοικητικό Συμβούλιο, πρέπει να συμμετέχουν σ’ αυτό και εκπρόσωποι των καταναλωτών, για να εκφράζουν τις απόψεις τους και να συντελούν την λήψη λογικότερων αποφάσεων, όσον αφορά τις τιμές διάθεσης των διαφόρων ειδών και ποιοτήτων των αγροτικών προϊόντων.

Εάν είναι πενταμελές το Δ.Σ ή η Δ.Ε θα πρέπει το ένα μέλος να είναι οπωσδήποτε καταναλωτής από την περιοχή όπου λειτουργεί η Αγροτική Αγορά και ένας να είναι εκπρόσωπος του χώρου λειτουργίας της Αγροτικής Αγοράς (Δήμος, Πανεπιστήμιο, Νοσοκομείο κλπ) για να παρακολουθεί ποιά προϊόντα και σε ποιές ποσότητες διατίθενται και εάν ικανοποιούνται οι ανάγκες των πολιτών του Δημοτικού Διαμερίσματος ή του Εργασιακού Χώρου, όπου λειτουργεί η Αγορά. Προφανώς, ανάλογα θα κάνει και τις παρεμβάσεις του

16. Οι Αγροτικές Αγορές στις ΗΠΑ

Στο προπύργιο του φιλελευθερισμού και στην μητρόπολη του καπιταλισμού, στις ΗΠΑ, οι "Αγροτικές Αγορές" ή "Αγορές παραγωγών" (Farmers' Markets) νομοθετήθηκαν το 1976 με τον νόμο "Public Law 94-463" που είχε τίτλο: "The Farmer-to-Consumer Direct Marketing Act" (Νόμος για την Απευθείας Διάθεση από τον αγρότη στον καταναλωτή). Από τότε αρχίζει η μεγάλη ανάπτυξή τους. Πράγματι, ενώ από την ίδρυσή τους το 1934 ως το 1970, δηλαδή σε 36 χρόνια δημιουργήθηκαν μόνο 340 Farmers' Markets σε όλες τις Πολιτείες των ΗΠΑ, το 1996 έγιναν 2.140, δηλαδή σε 26 χρόνια ιδρύθηκαν 1800 Farmers’ Markets και το 2016 έφθασαν στις 8.669 δηλ. τα τελευταία 20 χρόνια δημιουργήθηκαν 6.529 Farmers' Markets (Πίνακας 4).

Πηγή: Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA), Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης Τοπικών Τροφίμων

17. Οι πολέμιοι των Αγορών Παραγωγών

Γι' αυτόν τον σημαντικό οικονομικό θεσμό των Αγροτικών Αγορών με τον έντονο κοινωνικό χαρακτήρα του υπάρχουν και πολέμιοι. Ποιοί είναι αυτοί; Ένας και μόνο, οι Λαϊκές Αγορές, αλλά και εδώ μόνο το ένα τμήμα της, η Ομοσπονδία Συλλόγων Παραγωγών Λαϊκών Αγορών Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Θράκης. Δεν συμμετέχουν στην πολεμική τους σ’ αυτά οι «Επαγγελματίες Πωλητές» των Λαϊκών Αγορών. Οι πρώτοι έκαναν πολλές φορές καταγγελίες, εγγράφως ή τηλεφωνικά στην Αστυνομία Θεσσαλονίκης και επέβαλαν την διακοπή λειτουργίας της Αγοράς, προκαλώντας ζημιές, ιδιαίτερα στους παραγωγούς φυλλωδών λαχανικών.

Στις καταγγελίες της η Ομοσπονδία αυτή επικαλείται ότι οι Αγροτικές Αγορές είναι παράνομες, όπως δείχνουν και σε σχετικό βίντεό τους. Και το επικαλείται αυτό μολονότι υπάρχει σχετικός νόμος και μάλιστα ψηφισμένος από τη Βουλή των Ελλήνων.

18. Επίλογος

Εάν υπάρχει μια Χώρα στον κόσμο, που πρέπει οπωσδήποτε να εφαρμοστεί ευρύτατα και εντατικά ο πολύτιμος οικονομικοκοινωνικός θεσμός της "Αγροτικής Αγοράς" ή "Αγοράς Παραγωγών" είναι η Ελλάδα. Διότι μόνο στην Ελλάδα δεν πληρώνονται αμέσως οι αγρότες κατά την πώληση των προϊόντων τους. Συνήθως παίρνουν επιταγές πληρωτέες μετά 6-8 μήνες αλλά κατά κανόνα πληρώνονται αργότερα. Υπάρχουν και περιπτώσεις που δεν πληρώνονται καθόλου και εκεί είναι η τραγωδία.

Οι αγρότες μας κατάντησαν στην πράξη να είναι τραπεζίτες ή έστω δανειστές των εμπόρων αλλά με μηδενικό ή και με αρνητικό επιτόκιο ακόμη αφού πληρώνονται την αξία των προϊόντων τους πολύ αργότερα με την τιμή που συμφώνησαν κατά την πώληση και την παράδοσή τους.

Γι' αυτό θα πρέπει το ταχύτερο δυνατόν να υπογραφεί η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση (Κ.Υ.Α.) του άρθρου 46 του νόμου 4384/2016, που άλλωστε είναι τροπολογία του άρθρου 56 του νόμου 4235/2014, ή οποία όμως δεν είχε υπογραφεί από τους εκπροσώπους των συναρμόδιων Υπουργείων. Όσοι αντιμάχονται την ίδρυση και λειτουργία των Αγορών Παραγωγών πρέπει επιτέλους να αγνοηθούν, γιατί βλάπτουν σοβαρά τους αγρότες, τους καταναλωτές, αλλά και το Κράτος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Hamilton, Neil, "Farmers' Markets Rules, Regulations and Opportunities", The National Agricultural Law Center, USA, June 2002.
2. Jolly, Desmond, editor, "Growing Your Farmers' Market" , The Farmers Market Management Series, Vol. 3, UC Small Farm Center, Davis, California, USA, 2005.
3. Καμενίδης Χρίστος, "Μήλα και Ακτινίδια από τους παραγωγούς κατευθείαν στους καταναλωτές", "Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ", τεύχος 47, έτος 5ο, Δεκέμβριος 1991, σελ. 11
4. Καμενίδης Χρίστος, "ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ", Γ΄ έκδοση, Εκδόσεις Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 2015.
5. Καμενίδης Χρίστος, Αρ. Μπάτζιος, Ελ. Παπαδοπούλου, Ειρ. Καμενίδου, Κ. Πρίπορας, "Η απευθείας διάθεση των αγροτικών προϊόντων από τους παραγωγούς στους καταναλωτές και η συμβολή της στην ευημερία τους σε περιόδους οικονομικής κρίσης", Πρακτικά 13ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Αγροτικής Οικονομίας της ΕΤΑΓΡΟ, με τίτλο "Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΡΙΣΗ", επιμέλεια έκδοσης Α. Κουτσούρη, Κ. Τσιμπούκα, Μ. Παρταλίδου, Εκδόσεις ΓΡΑΦΗΜΑ, 2016, σελ. 116-129.
6. Καμενίδης Χρίστος, "Οι Αγορές Παραγωγών βελτιώνουν εισοδήματα παραγωγών και αγοραστική δύναμη καταναλωτών, παρακάμπτοντας τους μεσάζοντες", ΓΕΩΡΓΙΑ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ, Ιανουάριος 2017, σελ. 28-30.
7. University of Alaska, Center for Economic Development, "FARMERS' MARKET: BEST PRACTICERS GUIDE & TOOL KIT, 2011.

1 Ομ. Καθηγητής Γεωπονίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε γνωστικά αντικείμενα Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων και Συνεταιρισμών