Γ. Ντάση, Προέδρου ΕΟΚΕ : Χαιρετισμός προς το 3ο φόρουμ Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας

Κυρία Υπουργέ

Κύριε Πρύτανη,

Κυρίες και κύριοι καθηγητές,

Αγαπητοί φίλες και φίλοι,

Κυρίες και Κύριοι,

Αγαπητέ Γιώργο,

Σας ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση που μου απευθύνατε να συμμετάσχω στο 3^ο φόρουμ Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας. Mε την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις σχετικά με την κατάσταση και την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να σας μεταφέρω μερικές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής στον τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας

Από το 1952 μέχρι το 2010, το εγχείρημα της δημιουργίας των ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, που σήμερα ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν θελκτικό και η Κοινότητα των 6 ιδρυτικών μελών, διευρύνθηκε για να γίνει το 2004 η ΕΕ των 28 κρατών.

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα των 6 ιδρυτικών κρατών (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο) ήταν θελκτική διότι μεταξύ άλλων:

• διασφάλισε την ειρήνη,
• εισήγαγε το θεσμό του κοινωνικού διαλόγου ήδη από το 1952, με την ίδρυση της ΕΚΑΧ και τη σύσταση της Συμβουλευτικής Επιτροπής που απαρτίζονταν από τους εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων των ανθρακωρυχείων και της χαλυβουργίας καθώς και από τις εργοδοτικές οργανώσεις παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων αυτών των κλάδων.
• διεύρυνε το διάλογο με την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής το 1957 (Συνθήκη της Ρώμης)
• διασφάλισε το σεβασμό των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων με τη θεσμοθέτηση στη Συνθήκη της Λισαβόνας της αντίστοιχης χάρτας που ήταν πρόταση της ΕΟΚΕ.
• διασφάλισε ένα ανεκτό επίπεδο οικονομικής και κοινωνικής συνοχής με την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και του Γεωργικού Ταμείου - προσανατολισμοί της Γεωργικής οικονομίας (1957) - την ίδρυση του Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (1975), του Ταμείου Συνοχής, μετά την ένταξη της Ισπανίας και της Πορτογαλίας και τη θέσπιση μιας σειράς προγραμμάτων που στόχευαν στην ανάπτυξη των λιγότερο ανεπτυγμένων περιοχών καθώς και στη στήριξη των περιοχών που είχαν πληγεί από την αποβιομηχανοποίηση

Δυστυχώς σήμερα η ΕΕ βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων κυρίως για ό,τι δεν πάει καλά και σπάνια, αν όχι καθόλου, για τις σημαντικές κατακτήσεις που οφείλουμε στην ύπαρξη της Ε.Ε.

Καλό είναι με την όποια κριτική γίνεται - και ορθώς γίνεται - να υπενθυμίζουμε ότι στόχος δεν είναι το γκρέμισμα του οικοδομήματος αλλά η ενίσχυση του και η θωράκισή του που δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο μέσα από πολιτικές που βελτιώνουν την καθημερινότητα όλων των πολιτών που ζουν στην επικράτεια της Ε.Ε.

Σήμερα, σε πολλές χώρες-μέλη της Ε.Ε., όπου η έννοια του κοινωνικού κράτους συρρικνώνεται, η φτώχεια και ο αποκλεισμός αυξάνονται, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι πολίτες να αδυνατούν να απολαύσουν βασικά αγαθά και υπηρεσίες, που αδυνατούν επίσης να συμμετέχουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι, χωρίς πρόσβαση στην αγορά εργασίας και σε ένα αξιοπρεπές εισόδημα, ο ρόλος των κοινωνικών επιχειρήσεων καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικός.

Οι κοινωνικές επιχειρήσεις συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και για το λόγο αυτό θα πρέπει να ενισχυθούν.

Οι ευρωπαϊκές κοινωνικές επιχειρήσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, όπως την κοινωνική και οικονομική ενσωμάτωση ευάλωτων ομάδων, ανέργων, κοινωνικές υπηρεσίες γενικού ενδιαφέροντος, όπως η φροντίδα των ηλικιωμένων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες, την εκπαίδευση, την κοινωνική στέγαση και την υγεία. Διευκολύνουν τη πρόσβαση των πολιτών στις τεχνολογικές εξελίξεις με αποτέλεσμα να ενισχύεται η διασυνοριακή συνεργασία μέσα από ηλεκτρονικές πλατφόρμες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δραστηριοποιούνται ακόμα σε τομείς που παραδοσιακά ήταν στη σφαίρα των αρμοδιοτήτων του κράτους όπως ο τομέας των μεταφορών και της συντήρησης δημόσιων χώρων.

Οι κοινωνικές επιχειρήσεις προασπίζουν τη δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα σε μια εποχή που δυστυχώς παρατηρούμε ότι βάλλονται ποικιλοτρόπως. Η άνοδος του εθνικισμού και της ξενοφοβίας, η επιθυμία ορισμένων κρατών για επαναφορά των συνοριακών ελέγχων και η αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού οράματος είναι φαινόμενα στα οποία εμείς, οι πολίτες της Ευρώπης, δεν πρέπει να μείνουμε αμέτοχοι αλλά να απαντήσουμε με περισσότερη αλληλεγγύη, ενωμένοι και όχι διασπασμένοι. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.

Ο όρος "οικοσύστημα" που αναφέρεται στο πρόγραμμα αυτού του συνεδρίου χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον κ. Michel Barnier, Επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς έως το 2015, θέλοντας να τονίσει την ανάγκη για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος ευνοϊκού για τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Ένα τέτοιο "οικοσύστημα" προϋποθέτει τη δημιουργία ενός πλαισίου οικονομικού, νομικού και χρηματοδοτικού, ζητήματα που έχετε συμπεριλάβει στη συζήτησή σας και έχει μεγάλη σημασία να απαντηθούν.

Η ΕΟΚΕ έχει ήδη ασχοληθεί με τον κοινωνικό αντίκτυπο των κοινωνικών επιχειρήσεων. Στη γνωμοδότηση με αριθμό ΙΝΤ/721 η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η αξιολόγηση του κοινωνικού αντίκτυπου, δηλαδή των αποτελεσμάτων που έχει η δράση μιας κοινωνικής επιχείρησης, είναι μια συνεχής διαδικασία και ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για το στρατηγικό σχεδιασμό. Ας μην ξεχνάμε ότι η κοινωνική αποστολή αυτών των επιχειρήσεων είναι το χαρακτηριστικό που τις διαφοροποιεί από τις κοινές επιχειρήσεις. Η αξιολόγηση θα πρέπει να καταδεικνύει ότι πράγματι το κοινωνικό έργο που επιτελούν αποτελεί προτεραιότητα σε σχέση με το κέρδος.

Σε άλλη γνωμοδότηση μας ( ΙΝΤ/747) η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι οι επενδύσεις στο χώρο των κοινωνικών επιχειρήσεων θα πρέπει να συνδυάζουν χρηματοδοτικούς πόρους από διάφορους κλάδους προκειμένου να έχουν αποτέλεσμα και ακόμα, ότι δεν θα πρέπει να αντικαθιστούν την κρατική χρηματοδότηση στον κοινωνικό τομέα αλλά να δρουν συμπληρωματικά.

Την επόμενη χρονιά η ΕΟΚΕ πρόκειται να εργαστεί πάνω σε μια νέα γνωμοδότηση (ΙΝΤ/785) πάνω στην ένταξη των προσφύγων και την κοινωνική επιχειρηματικότητα. Υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες που αξίζει να αναφερθούν σ' αυτή την κατεύθυνση και πιθανόν να τις γνωρίζετε ήδη. Θα ήθελα να αναφέρω ως παράδειγμα την κροατική κοινωνική επιχείρηση Okus Doma την οποία η ΕΟΚΕ υποδέχτηκε την 1^η Ιουλίου 2016 στην πρώτη ευρωπαϊκή μέρα για τις επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας και η οποία βοηθά στην ενσωμάτωση των προσφύγων διευκολύνοντας την εργασία προσφύγων στο χώρο της εστίασης.

Γνωρίζω ότι και στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές και σημαντικές δράσεις της κοινωνίας των πολιτών που έχουν ως στόχο την υποδοχή και την ένταξη των προσφύγων. Πέρα από το σημαντικό έργο μη-κυβερνητικών οργανώσεων, υπάρχουν και δίκτυα της κοινωνίας των πολιτών, πολλές φορές άτυπα, τα οποία παρά ταύτα έχουν καταφέρει να καλύψουν ένα μεγάλο μέρος από τις ανάγκες για στέγαση, ρουχισμό, διατροφή. Ίσως είναι καιρός αυτές οι ομάδες να αποκτήσουν μια πιο οργανωμένη δομή και με την ένταξή τους στο πλαίσιο κοινωνικής επιχειρηματικότητας να έχουν μεγαλύτερη εμβέλεια.

Όπως είχε αναφερθεί και στην ανακοίνωση του Στρασβούργου το 2014 (Déclaration de Strasbourg), συνδιάσκεψη που οργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΟΚΕ και τον Δήμο του Στρασβούργου, CESE, τόσο οι ευρωπαϊκοί θεσμοί όσο και τα Κράτη Μέλη οφείλουν να δώσουν έναν πολύ μεγαλύτερο ρόλο στις κοινωνικές επιχειρήσεις όταν προχωρούν σε δομικούς ανασχηματισμούς με σκοπό να βγούμε από την οικονομική κρίση και να συνεργαστούν με περιφερειακούς και κατά τόπους συνεταιρισμούς για να συνδημιουργήσουν νέες πολιτικές που θα ενισχύουν την κοινωνική επιχειρηματικότητα λαμβάνοντας υπόψη το εκάστοτε γεωγραφικό και κοινωνικό πλαίσιο.

Κλείνοντας θέλω να σας ευχαριστήσω και πάλι για την ευκαιρία που μου δώσατε να συνομιλήσω μαζί σας και να σας διαβεβαιώσω ότι η ΕΟΚΕ είναι και θα είναι αρωγός σε κάθε ενέργεια που εντάσσεται στην έννοια της κοινωνικής οικονομίας και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

Ελπίζω ότι το συνέδριο αυτό θα καταλήξει σε συγκεκριμένες προτάσεις που θα καθιστούν την κοινωνική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα πιο αποτελεσματική, ως προς την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, την επιλογή τομέων δράσης και ανάπτυξης πρωτοβουλίας, αλλά και τη συνεργασία με αντίστοιχες επιχειρήσεις σε άλλα Κράτη Μέλη.

Σε ό,τι με αφορά, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η ΕΟΚΕ στηρίζει και θα στηρίξει κάθε ενέργεια που συμβάλλει στην ενίσχυση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και γενικότερα κάθε ενέργεια που εντάσσεται στην έννοια της κοινωνικής οικονομίας.

Σας ευχαριστώ.